حتماً برای شما هم پیش آمده است که مثلاً از یک اتاق وارد اتاق دیگری شوید و بعد فراموش کنید اصلاً چرا به آنجا رفته‌اید یا اینکه کلید یا عینک خود را جا بگذارید. این نوع فراموشی‌ها گاهی باعث نگرانی ما می‌شوند. مثلاً ممکن است تصور کنیم به تدریج به بیماری آلزایمر یا یک بیماری مغزی غیرقابل برگشت دچار شده‌ایم. آیا واقعاً اینطور است؟
فراموشی گاه به گاه امروزه بخشی عادی از زندگی ما شده است. این مشکل با افزایش سن خود را بیشتر نشان می‌دهد. بیشتر اوقات این نوع فراموشی خیلی نگران‌کننده نیست. مگر اینکه موجب مختل شدن فعالیت‌های روزانه ما شود. فراموشی‌ها البته باهم تفاوت دارند، مثلاً فراموش کردن محلی که کلید خودروی خود را جا گذاشته‌اید، یک چیز است و فراموش کردن کاری که قرار بود انجام دهیم، چیزی دیگر.
دانشمندان طی سال‌های اخیر به یافته‌های زیادی در مورد عوامل مؤثر بر حافظه دست یافته‌اند. بر اساس این یافته‌ها با افزایش سن، تغییراتی در بدن انسان از جمله مغز رخ می‌دهد که روی حافظه هم تأثیر می‌گذارند، از این رو افراد میانسال ممکن است حس کنند یادآوری چیز‌های جدید و به خاطر سپردن آن‌ها کمی برای‌شان مشکل شده است. این افراد معمولاً نشانه‌هایی دال بر صحت این روند در خود مشاهده می‌کنند، مثلاً چیزی را جایی جا می‌گذارند یا شماره تلفنی ساده یا یک آدرس سرراست را از یاد می‌برند. این نقص‌های حافظه ممکن است نشانه‌های پیری طبیعی باشد، اما اگر روند فراموشی سرعتی فزاینده گرفت، بهتر است افراد حتماً با پزشک مشورت کنند.
مهم نیست که چه سنی دارید، به هر حال چندین علت زمینه‌ای می‌تواند باعث مشکلات حافظه شود. فراموشی می‌تواند ناشی از استرس، افسردگی، کمبود خواب یا مشکلات تیروئید باشد. علل دیگر عبارتند از عوارض جانبی برخی داروها، رژیم غذایی ناسالم یا نداشتن مایعات کافی در بدن (کم‌آبی). بررسی و رفع این دلایل زمینه‌ای ممکن است به حل مشکلات حافظه شما کمک کند.
با این حال، برای برخی از افراد مسن، دوره‌های پی‌درپی کاهش حافظه و فراموشی مزمن ممکن است نشانه مشکل جدی‌تری به نام زوال عقل باشد. دو مورد از شایع‌ترین شکل‌های زوال عقل در افراد مسن عبارتند از بیماری آلزایمر و زوال عقل چند انفارکتی (یا دمانس عروقی).
در بیماری آلزایمر، از دست دادن حافظه به آرامی شروع و با گذشت زمان بدتر می‌شود. افراد مبتلا به آلزایمر در تفکر واضح مشکل دارند. انجام کارهای روزمره مانند خرید، رانندگی، آشپزی یا مکالمه برای آن‌ها سخت است. دارو‌های ضدآلزایمر می‌توانند در مراحل اولیه یا میانی منجر به کاهش نشانه‌های بیماری شوند. با پیشرفت بیماری، بیماران ممکن است به کسی نیاز داشته باشند که تمام نیاز‌های آن‌ها (مانند تغذیه و حمام کردن) را در خانه یا در خانه سالمندان برطرف کند.
زوال عقل عروقی نیز باعث مشکلات جدی حافظه می‌شود، اما برخلاف بیماری آلزایمر، علائم زوال عقل عروقی ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند. این نوع فراموشی و کاهش حافظه از سکته‌های کوچک یا تغییرات در خون‌رسانی به مغز ناشی می‌شود، از این رو سکته‌های بیشتر می‌تواند وضعیت را بدتر کند. مراقبت از فشار خون بالا می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
در حال حاضر، درمانی ریشه‌کن‌کننده برای زوال عقل عروقی وجود ندارد، زیرا اصولاً امکان معکوس کردن آسیب وارده به مغز خیلی کم است. با وجود این کنترل برخی عوامل خطر ممکن است به کند کردن یا توقف پیشرفت شرایط کمک کند. یک برنامه درمانی معمول برای زوال عقل عروقی شامل اقداماتی برای مدیریت این شرایط و کنترل عوامل خطر است.
درمان زوال عقل عروقی به طور معمول شامل مصرف دارو یا تراپی‌هایی برای درمان هر گونه بیماری قلبی‌عروقی زمینه‌ای می‌شود که ممکن است به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.
