دسته‌دسته پرندگان مهاجر از راه‌های دور و نزدیک و از سرزمین‌های شمالی و سیبری خود را به تالاب‌ها و زیستگاه‌های مازندران می‌رسانند. «امید» امسال زودتر از سال‌های قبل خود را به تالاب فریدونکنار رسانده تا برای پانزدهمین سال متوالی، خاطرات جفتش «آرزو» را در زیستگاه‌های مازندران زنده و بدون همتایش در این منطقه پاییزگردی کند. اردک‌ها، پلیکان، چنگر، حواصیل و دیگر گونه‌ها نیز پس از امید به عنوان گروه‌های پیشاهنگ از راه رسیدند تا دورهمی پاییزی و زمستانی حیات وحش در تالاب‌های مازندران کامل شود. حال ناخوش دیگر تالاب‌های ایران و مازندران، دامنه مهمانی و گشت پاییزی پرندگان را محدود به چند تالاب و آبگیر از جمله میانکاله و سرخ رود کرده است چراکه برکه‌های دیگر یا خشک شدند یا ناامن هستند. اما اینجا هم شکارچیان در کمین‌اند و نمی‌توان آن را امن نامید.
تالاب‌های فریدونکنار و سرخ رود یا میانکاله در روز‌های سرد پاییزی و زمستانی چشم نوازتر از سایر فصل‌ها است، پرواز دسته‌های پرندگان در آسمان آبی تالاب‌ها بیش از هر منظرهای دینی‌تر است و این رؤیا و شکوه را باید در قاب تصویر و دوربین ثبت و ضبط کرد.
هرساله همزمان با فصل پرنده نگری و کوچ پرندگان، فشنگ و سرب داغ بین شکارچیان دارای سلاح مجاز توزیع می‌شود و پدیده پرنده کشی سال‌هاست که در زیرسایه قانون، به رسم نازیبا در شمال مبدل شده است.
صدای شلیک از گلوله شکارچی پیر و کاربلد، رؤیای پرندگان را در پاییز رنگارنگ شمال و زمستان برهم می‌زند و بسیاری از این گونه رویایی و منحصربه فرد به قیمت ناچیزی در پیشخوان روز بازار‌های محلی قرار می‌گیرند و کباب می‌شوند. شکار و صید معضل دیرینه است و همواره در بکرترین دامنه‌های طبیعت مازندران، شلیک گلوله حیات زیست‌مندان زیستگاه‌ها را نشانه گرفته و نسل بسیاری از آن‌ها را منقرض کرده است. یک شکارچی مازندرانی که سال‌ها تفنگ خود را به زمین گذاشته می‌گوید: «تمام زیبایی جنگل و طبیعت مازندران به وجود حیات وحشی است و آوا و غرش بسیاری از گونه‌های جانوری دیگر شنیده نمی‌شود.»
وی که خود را پیرمحمد معرفی می‌کند، ادامه می‌دهد: «هرازگاهی وقتی صدای شلیک گلوله را در جنگل و طبیعت می‌شنوم قلبم به درد می‌آید زیرا با هر گلوله و فشنگ، نسل جانوری منقرض می‌شود یا پرنده‌ای به زمین می‌افتد.»
این شکارچی پیر با بیان اینکه در گذشته وحوش زیادی نظیر خرس، پلنگ، بزکوهی، مرال‌ها و گوزن به وفور در جنگل‌های دیده می‌شد و اکنون برخی از آن‌ها به ندرت دیده می‌شود، ادامه می‌دهد: «طبیعت و حیات وحش زخم خورده شکار و صید است و باید پرونده شکار و صیادی برای همیشه بسته شود.»
حال میانکاله و فریدونکنار با حضور پرندگان مهاجر اندکی خوش شده است، هر روز بر شمار مهمانش افزوده می‌شود و پرندگان مهاجر دورهمی خود را در این مناطق شروع کرده‌اند و حال پرندگان با پرنده نگاری به جای صید خوش‌تر از قبل خواهد شد.
سایت‌های پرنده نگری آرزوی دیرینه
ایجاد سایت‌های پرنده نگری در فریدونکنار و میانکاله آرزوی دیرینه‌ای که همچنان محقق نشده است و در سفر دولت نیز بر توسعه گردشگری در قالب اکوتوریسم در منطقه میانکاله تأکید شده بود.
محمد عباسی از دوستداران حیات وحش و محیط‌زیست در مازندران با اظهار اینکه هر روز شاهد عبور گله دسته‌های پرندگان زیبا بر فراز آسمان هستیم و دیدن این جاذبه وصف‌ناپذیر است، می‌گوید: «هرچند شمار پرندگان نسبت به سال‌های قبل کمتر شده، اما هنوز این مهمانان سیبری به استان سفر می‌کنند.»
وی ممنوعیت شکار و صید را آرزوی دیرینه دوستداران حیات وحش و مردم خوانده و ادامه می‌دهد: «به جای شکار باید پرنده نگری تقویت و ایستگاه‌ها و سایت‌هایی برای این بخش تعریف شود. هرساله شمار زیادی از پرندگان شکار و با گلوله‌های سربی از آنان پذیرایی می‌شود. کشتار جمعی پرندگان یک نسل کشی است.»
سیاست‌های حفظ حیات وحش دوگانه است از یک‌سو پروانه شکار صادر و فشنگ به شکارچیان داده می‌شود و از سوی دیگر شعار مقابله با شکار ارائه می‌شود که با هم منافات دارد.
در روز‌های که سفر پرندگان مهاجر به مازندران اوج گرفته، کار محیط بانان و متولیان حفظ حیات وحش نیز بیشتر شده است و تاکنون در استان ۴۷۶ شکارچی غیرمجاز دستگیر شدند.
کمبود نیرو، تجهیزات و اعتبارات
فرمانده یگان محیط‌زیست مازندران با اشاره به آغاز فصل مهاجرت پرندگان مهاجر از شمال سیبری به تالاب‌های استان می‌گوید: «با شروع مهاجرت یکسری از شکارچیان اقدام به شکار می‌کنند و همکاری ما موفق شدند تاکنون ۴۷۶ شکارچی غیرمجاز را دستگیر و برای ۳۶۲ نفر پرونده تخلف تشکیل دهند.»
سرهنگ مسلم آهنگری از کشف ۲۷۶ قبضه سلاح غیرمجاز از متخلفان خبرداده و می‌گوید: «متأسفانه بسیاری از تالاب‌های کشور خشک شده است و به همین دلیل پرندگان مهاجر جایی جز تالاب‌ها و آبگیر‌های استان ندارد و مهاجرت آن‌ها بیشتر به سمت مازندران است، اما برخی سودجویان این پرندگان را که از ۳ هزار کیلومتر آن سوتر به منطقه می‌رسند، شکار می‌کنند.»
به گفته این مسئول، پرندگان برای نجات از برف و سرما و یخبندان به منطقه مهاجرت می‌کنند، اما برخی از سودجویان و شکارچیان با سرب داغ از آنان استقبال می‌کنند و این پدیده با فرهنگ بالای مازندرانی و ایرانی سازگار نیست و باید با دوربین‌های عکاسی از مهمانان سیبری استقبال و پذیرایی کرد.
آهنگری درباره برخورد با شکارچیان غیرمجاز می‌گوید: «محیط بانان و مأموران هر روزه اقدام به کشف سلاح و دستگیری متخلفان شکار و صید می‌کنند، هرچند شمار نیرو‌ها اندک است و به ازای هر ۱۰ هزار هکتار یک محیط‌بان فعالیت دارد، اما باز دست از وظیفه نخواهیم کشید.»
وی با اشاره به همکاری برخی افراد در قالب همیاران محیط‌زیست درباره افزایش جریمه شکار صید با اظهار اینکه جرائم سنگین‌تر شده است، ادامه می‌دهد: «طبق مصوبه اعمال شده در سال ۹۸ برای شکار پلنگ ۱۲۰ میلیون تومان جریمه در نظر گرفته شد و امیدواریم این برخورد‌های بازدارنده ادامه یابد.»
سالانه بیش از ۱۰۰ گونه پرنده پاییز و زمستان را در مازندران سپری می‌کنند و بسیاری از آنان گرفتار تور صیادان یا آماج گلوله‌های شکارچیان قرار می‌گیرند و به جای بازگشت به سرزمین‌های شمالی از تاوه‌های آشپزخانه‌ها و رستوران‌ها سردر می‌آورند و هیچ گاه رنگ بهار را نمی‌بینند.
