برخی استانهای ایران را باید مهد کشاورزی دانست، به خصوص مناطقی که نام محصولشان زبانزد است و سالهای متمادی است مردمانش به کشت آن میپردازند، مثل هشترود در استان آذربایجانشرقی که خودش را به عنوان قطب گندم این استان معرفی کرده است. با اینکه بیش از یک قرن است تولید گندم در هشترود با برداشت عالی همراه است، اما متأسفانه طی سالهای اخیر و بر اثر اتفاقات مختلف از جمله کاهش نزولات آسمانی، خشکسالی، افزایش آفت «سن گندم» و بیتوجهیهایی که از طرف برخی مسئولان صورت گرفته است، با کاهش میزان کشت و در نتیجه پایین آمدن برداشت گندم در این شهرستان مواجه بودهایم، اما این پایان ماجرا نیست، زیرا بسیج سازندگی و گروههای جهادی آن سراغ گندمکاران هشترودی رفتهاند تا با رفع مشکلات و ارائه آموزشهای لازم و از همه مهمتر مطالبهگری از سازمانها و نهادهای مربوط یک بار دیگر نام آن را به عنوان تولیدکننده بزرگ گندم مطرح کنند. در همین رابطه گروه جهادی «رضوان» از جمله گروههایی است که به صورت تخصصی در زمینه کشاورزی به ارائه خدمت میپردازد. به همین بهانه سراغ میرمحمد رستمیان، مسئول این گروه رفتیم تا علاوه بر آگاهی از علل کاهش تولید گندم در هشترود، از برنامههای آنها و طرحهای مورد نیاز برای بازگشت به روزهای اوج مطلع شویم.
حضور بسیج در نقاط مختلف، برنامهها و اتفاقات را چطور ارزیابی میکنید؟
امروز در تمام نقاط کشور بسیج با ترویج و تبیین طرحهای اقتصاد مقاومتی، پرداخت تسهیلات و همراهی تولیدکنندگان در فرآیند تولید، گامهای قرص و محکمی در زمینه اشتغالزایی، بهبود درآمد خانوارهای روستایی و افزایش تولید برداشته است، هر چند شاید حمایتهای مالی در حد و اندازههای طرحهای کوچک باشد، اما همین کارهای خرد که به عنوان شغل جانبی در نظر گرفته میشوند، کیسه تولید را اندکاندک پر میکند؛ راهبردی که به نظر میرسد تا به سرانجام رسیدنش چندان فاصله نیست، به خصوص که امسال و در سال رفع موانع تولید هزار طرح دیگر سبد تولید را مملو از کارهای خوب کرد.
وضعیت کشت گندم در شهرستان هشترود چطور است؟
در سال زراعی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ سطح زیر کشت گندم در این منطقه ۹۷هزار هکتار بود که با توجه به افزایش خشکسالی و حوادث طبیعی میزان تولید این محصول به ۸۰هزار تن رسید.
این میزان تولید طبق آمار جهاد کشاورزی در سال زراعی قبل از آن ۱۶۰هزار تن بود که ۵۰درصد کاهش را نشان میداد، اما سطح زیر کشت گندم در سال زراعی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ هم ۷ هزار هکتار کاهش یافته و به ۹۰هزار هکتار رسیده است.
چه عواملی باعث شده است سطح زیر کشت و برداشتها کاهش یابد؟
چون قیمت کود به شدت افزایش پیدا کرد و دولت هم پول گندم خریداری شده از کشاورزان را پنج ماه بعد پرداخت میکند، بنابراین فعالان این عرصه امسال بخشی از گندم تولیدی را به سیلوها تحویل ندادند و، چون دلالها هزینه گندم را به صورت نقدی و یکجا پرداخت میکنند، کشاورزان هم برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر تمایل دارند نقدی بفروشند.
چه اقداماتی برای کمک به کشاورزان در دستور کار قرار گرفته است؟
سازمان بسیج سازندگی در کنار جهاد کشاورزی برای رفع مشکلات ورود کرده است و با برگزاری کلاسهای آموزشی و آشنایی کشاورزان با روشهای نوین کاشت، برداشت و مبارزه با آفات تلاش میکند سطح زیر کشت گندم و میزان تولید آن را دوباره بالا ببرد و افزایش دهد. ماندگاری گندم در سیلوها سه سال است. شش سیلو در شهرستان هشترود وجود دارد که کار احداث یک سیلو هنوز به پایان نرسیده و پنج سیلو فعال است. ظرفیت سیلوها ۲۵۰هزار تن است.
با توجه به حضور در روستاها و لمس مشکلات کشاورزان از نزدیک، مشکل را در کجا میبینید؟
تاکنون به این صورت بود که کشاورزان نرخ تضمینی دولت برای خرید گندم تولیدی را به صرفه نمیدانستند، بنابراین از فروش و تحویل همه گندم خود به سیلوها خودداری میکردند. با توجه به خشکسالیهای اخیر کشاورزان بخشی از گندم را برای مصرف احشام در نظر گرفتهاند و بخش دیگری را به دلالها و واسطهها به صورت نقدی و مقداری را به دولت میفروشند و یک قسمتی از آن را به عنوان بذر نگهداری میکنند.
بسیج سازندگی چه قدمهایی در مسیر حمایت از گندمکاران برداشته است؟
حرکت خوبی که آغاز شده حمایت از طریق صندوقهای قرضالحسنه پایگاههای مقاومت و تسهیلات بسیج سازندگی است که حدود یکمیلیارد تومان وام به کشاورزان گندمکار پرداخت شد.
همچنین اعطای تسهیلات قرضالحسنه و برگزاری طرحهای آموزشی با عنوان «همگام با کشاورز» برای بالا بردن بهرهوری و راندمان تولید کشاورزان با همکاری بسیج مهندسین از جمله اقدامات بسیج سازندگی در هشترود است تا کشاورزان بیشتر از گذشته نسبت به کاشت گندم ترغیب شوند.
در کنار این کارها و کمک به مکانیزاسیون سیستم تولید گندم، جهت رفع موانع تولید این محصول اعطای زودهنگام کود شیمیایی هم از دیگر اقدامات سازمان بسیج سازندگی به شمار میآید.
برای ادامه کار چه برنامههایی در دستور کار بسیج شهرستان قرار دارد؟
از سال گذشته طرح «کشت قراردادی» توسط جهاد کشاورزی و اداره تعاون روستایی مطرح شد، چون کشاورز نقدینگی ندارد تا بتواند کود، سم و بذر اصلاحشده بخرد، بر اساس این طرح تصمیم گرفته شده است کود، سم و بذر اصلاحشده توسط جهاد کشاورزی و تعاون روستایی خریداری شود و در اختیار کشاورز قرار گیرد و موقع برداشت گندم دولت هزینههای خود را از گندم تولیدی بردارد. این طرح بسیار خوب است و مسئولان باید آن را اجرا کنند، زیرا گندم بیشتری تولید میشود و افت تولید صورت نمیگیرد.
این اطلاعات را میتوان با شرکت در کلاسهای آموزشی طرح «همگام با کشاورز» و مطالعه جزوات و بروشورهای اطلاعرسانی کسب کرد.