سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: این روزها همزمان با روز بزرگداشت سعدی در گوشه و کنار ایران و منطقه محافلی درباره جایگاه این شاعر بزرگ برگزار شده است که از جمله آنها میتوان به ویژهبرنامه ملی «عطر سخن سعدی» به همت محفل ادبی قند پارسی استان فارس اشاره کرد که به صورت مجازی برگزار شد، همچنین در رایزنی فرهنگی ایران در لبنان در محفلی به نام «در محضر شیخ اجل سعدی شیرازی» با حضور برخی سخنرانان جنبههایی از جایگاه شاعر بزرگ ایرانی مورد بحث و واکاوی قرار گرفت.
بزرگداشت سعدی؛ وظیفهای انقلابی
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور در ویژهبرنامه ملی «عطر سخن سعدی» که به همت محفل ادبی قند پارسی استان فارس به صورت مجازی برگزار شد، طی سخنانی با اشاره به اینکه مطالعه و بهرهگیری از ذخایر فاخر قلههای رفیع زبان و ادبیات فارسی از منظر رهبر انقلاب اسلامی اقدام و وظیفهای انقلابی تلقی میشود، آن را وظیفهای بر دوش شاعران و نویسندگان و تمامی اهالی فرهنگ و هنر دانست.
مختارپور در این مراسم گفت: آذرماه سال ۱۳۶۳ جمهوری اسلامی ایران در شرایطی که هنوز به ششمین سالگرد تأسیس خود نرسیده و جنگ تحمیلی رژیم بعثی با پشتیبانی استکبار جهانی به سال چهارم رسیده، کنگره جهانی سعدی بزرگداشت هشتصدمین سالگرد تولد شیخ اجل سعدی را در شیراز برگزار میکند. این کنگره با پیام حضرت آیتالله خامنهای رئیسجمهور وقت افتتاح میشود. این پیام که در آن شرایط سخت دوران دفاع مقدس صادر شده نشاندهنده جایگاه زبان و ادب فارسی و نیز مقام والای سعدی در نگاه یکی از مهمترین مقامات آن روز و رهبر کنونی انقلاب اسلامی است. شاید افرادی که آن دوران را ندیدهاند، هرگز درنیابند که اهمیت این نکات چیست، اما کسانی که یا آن روزگار را از سر گذرانیده یا از طریق مطالعه و تحقیق در تاریخ انقلاب اسلامی شرایط آن روز را درک میکنند به خوبی موضوع را درمییابند. مختارپور در ادامه اشارهای کوتاه به محتوای آن پیام تاریخی کرد:
۱- ایشان در آغاز پیام خود، برگزاری کنگره بزرگداشت سعدی را از جمله شایستهترین اقدامات در عرصه ادب و فرهنگ انقلابی برمیشمارند.
۲- سپس با اشاره به اینکه انقلاب مبارک اسلامی پهنه زندگی مردم ایران را قلمرو ارزشهای اسلامی ساخته و حکمت و معرفت را در جایگاه شایسته خود نشانده تأکید میکنند: «بجاست که ذکر جمیل سعدی بر زبان ارزشگذاران آن ارزشها و یاد او در خاطر رهروان آن وادیها مکرر و مؤکد گردد.»
۳- ایشان وظیفه کنگره را شناساندن گوشههای ناشناخته شخصیت سعدی و درخشندگی هنر او و هموار ساختن راه بهرهجویی نسل انقلابی از این گنجینه قیمتی دانسته و تصریح میکنند: «گذشته ادب و هنر ما، میراث ارزشمندی است که باید ادبیات انقلاب را مایه و توان ببخشد، مشعل هدایتگر شعر و هنر انقلابی بر بام این قلعه شکوهنده استوار، خواهد توانست تا همه جای آفاق هنرپذیر و سخنشناس را بپوشاند و نورافشانی کند.»
به گفته مختارپور از زمان برگزاری آن کنگره تاکنون رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات متعددی با اقشار مختلف مردم از جمله اهالی استان فارس این مهد ادب و فرهنگ و نیز اهالی فرهنگ و ادب و هنر بر اهمیت آثار سعدی و لزوم استفاده از گنجینه قیمتی اشعار معرفتی و اخلاقی او تأکید مکرر داشتهاند. از تمامی این مطالب به روشنی میتوان دریافت که توجه، مطالعه و بهرهگیری از ذخایر فاخر قلههای رفیع زبان و ادبیات فارسی که در آثار فردوسی، نظامی، مولوی، سعدی، حافظ و دهها و صدها ادیب دورههای بعد متجلی شده از منظر رهبر انقلاب اسلامی اقدام و وظیفهای انقلابی تلقی میشود و این وظیفهای است بر دوش شاعران و نویسندگان و تمامی اهالی فرهنگ و هنر که در حوزه زبان و ادب فارسی قلم میزنند و گام برمیدارند.
ما همه فرزندان سعدی هستیم
اما درباره بزرگداشت مقام سعدی رایزنی فرهنگی ایران در لبنان به منظور احیای مجدد فصلنامه «الدراسات الادبیه» و انتشار صدویکمین شماره از آن، نشستی در فضای باز «باغ زیتون» که همزمان از فضای مجازی پخش زنده میشد، با عنوان «در محضر شیخ اجل سعدی شیرازی» برگزار کرد. در این نشست عباس خامهیار، رایزن فرهنگی کشورمان ضمن خیر مقدم به اساتید، ادبا و شعرای حاضر و شیفتگان ادب، شعر و فرهنگ، به قرائت ابیاتی معروف از سعدی پرداخت و گفت: «سعدی با این ابیات خود، شایسته آن است که لقب پیر سخن، شیخ اجل، عارف و واعظ را به خود اختصاص دهد چراکه ارزش والای انسانی را در بیت شعری ارائه نموده است که همان همبستگی و مهرورزی میان مردم است و چه اندازه امروز به مصداق این بیت در زندگی سیاسی و اجتماعی و حتی زندگی خانوادگی خود به آن نیازمندیم.»
وی افزود: «سعدی شیرازی در آثارش میان بهره بردن و سود رساندن و میان بلاغت و روانی کلام درآمیخته و بدین ترتیب مکتبی ادبی و قائم به ذات خویش را بنیان نهاده است. پدر نثر فارسی توانست میان سه دهه از تجربیات خود که نتیجه سیر آفاق و انفسی بوده و سفر به سرزمینها با فراز و نشیب آن و فرهنگها درآمیزد و به نماد محبت و انسانیت تبدیل شود.»
در ادامه خامهیار با اشاره به سرودههای عربی در اشعار سعدی بیان کرد: «این ابیات، برخی سرودههای برخاسته از عمق جان سعدی فارسی زبان به زبان عربی است، موعظه، مرثیه و غزل که میتوان آنها را قلب و وجدان عربی نامید و این سعدی فارسی است که در پوشش عربی، بر همبستگی ملتهای اسلامی در یکی از مقاطع تاریخی تأکید نموده به آن امید که در سرزمین ما و منطقه ما این همبستگی ماندگار و تقویت گردد.»
سعدی؛ حلقه مودت اسلامی
دکتر غلامعلی حدادعادل، رئیس بنیاد سعدی سخنران بعدی بود که به صورت وبیناری در این مراسم به ایراد سخن پرداخت. وی با تشکر از رایزنی فرهنگی کشورمان در لبنان که این مراسم به همت آن در روز جهانی سعدی برگزار شده است و با اشاره به سرودن اشعار عربی از سوی شاعران به عنوان یکی از هنرهای متعارف در آن دوران گفت: «آوردن شعر به زبان عربی در دیوان شاعران فارسی زبان، یکی از هنرهای آنها بوده است که با درج یک یا دو بیت، در یک غزل یا آوردن یک غزل کامل به زبان عربی، شعر خود را نمکینتر و هنر خود را آشکارتر میکرده است. شاعران بزرگ مانند مولانا در مثنوی و در دیوان شمس و حافظ، سعدی و دیگران، قبل از مولانا و بعد از حافظ، این قاعده را رعایت کردند. سعدی نیز شماری شعر به زبان عربی دارد که در کلیات او به چاپ رسیده است و درباره اشعار عربی سعدی، تحقیق شده و مقالات گوناگون نوشتهاند، این اشعار در دهههای اخیر، دو بار به زبان فارسی ترجمه شده است؛ یک بار ۴۰ سال پیش با ترجمه استاد دکتر مؤید شیرازی ترجمه شده، یک بار هم ۱۰ سال پیش با ترجمه استاد موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به زبان فارسی برگردانده شد.»
وی افزود: این میراث فرهنگی مانند اشعار سعدی و دیگر آثار عربی و اشعار عربی ایرانیان فارسی زبان، میتواند یک حلقه مودتی و رشته پیوندی باشد میان مردم ایران و ملتهای عرب که بدانند ما در طول تاریخ، چگونه با یکدیگر پیوند فرهنگی داشتهایم و امروز نیز باید این پیوند را حفظ و مستحکمتر کنیم.