سرویس سیاسی جوان آنلاین: چهارمین دوره انتخاب رئیس و هیئت رئیسه مجلس دهم در حالی برگزار میشود که در اسفندماه سال جاری قرار است انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شود و همین مسئله حساسیت نمایندگان و فراکسیونهای مجلس را نسبت به این دوره دوچندان کرده است.
انتخاب رئیس مجلس و هیئت رئیسه آن که در مجالس نهم و دهم هر ساله در خرداد ماه برگزار میشود، همواره زیر سایه اتفاقات مهمتر و تصمیمسازیهای جدیتر همچون انتخابات ریاست جمهوری با تمام حواشی آن قرار داشته است.
اگر چه رئیس مجلس از نظر تئوری دارای حق رأی یکسان با سایر رؤسای قوا در نهادهای تصمیمگیر مهمی از جمله شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی یا شورای عالی هماهنگی اقتصادی است، اما همچون رئیسجمهور و رئیس قوه قضائیه دارای اختیارات اجرایی مستقیم در اداره جامعه نیست و انتخاب وی نیز چندان مورد توجه افکار عمومی قرار ندارد.
با این وجود انتخاب سالانه رئیس مجلس بازتابی از نحوه تعامل مهمترین احزاب و گروههای سیاسی در مهمترین نماد مردمسالاری دینی است؛ انتخابی که نشان میدهد توان تأثیرگذاری فراکسیون و گروههای سیاسی حاضر بر مجلس بر جریانات جاری همچون تصویب قوانین تاثیرگذار و طرحهای استیضاح یا سؤال از وزرا تا چه اندازه است. بگذریم از اینکه تجربه سالهای اخیر نشان داده تا چه اندازه رئیس و هیئت رئیسه مجلس میتوانند در مسیر تصویب یک قانون یا یک استیضاح مؤثر باشند.
از امیدواری عارف تا فداکاری حاجیبابایی برای لاریجانی
نگاهی به سه دوره انتخابات هیئت رئیسه در مجلس دهم نشان میدهد در نحوه تقسیم آرای نمایندگان در فراکسیونهای مختلف عملاً علی لاریجانی رئیس کهنهکار مجلس برنده بلا منازع این رقابتها بوده است.
در هشتم خرداد سال ۹۵ زمانی که مجلس دهم با ترکیبی جدید نسبت به مجلس نهم تشکیل شد این تصور وجود داشت که رقابت بر سر انتخاب رئیس جدید سنگین و پر از نتایج جدید باشد.
در آن زمان مهمترین رقیب علی لاریجانی، محمد رضا عارف رئیس فراکسیون امید بود. لاریجانی از نمایندگان در ساختمان مشروطه پذیرایی کرد و عارف میزبان نمایندگان متمایل به خود در مسجد نهاد ریاستجمهوری بود.
۱۰ خرداد ماه هیئت رئیسه سنی مجلس تشکیل شد و با شمرده شدن رأیها مشخص شد لابی رئیس قدیمی مجلس همچنان برندهتر از هر رقیب دیگری است. ۱۰۵رأی هم به گلدان عارف ریخته شد؛ عددی که تا همین اواخر هم معیاری برای تخمین تعداد اعضای فراکسیون امید تلقی میشد.
در انتخابات هیئت رئیسه با وجود عدمتغییر در کرسی ریاست مجلس جایگاه نواب رئیس با یک تغییر جدی مواجه شد. مسعود پزشکیان نماینده تبریز و محمد دهقان نماینده طرقبه به مصاف هم برای کرسی نایب رئیسی اول رفتند و علی مطهری و حمیدرضا حاجیبابایی برای کرسی نایب رئیسی دوم ثبتنام کردند. در اینجا برای اولینبار نمایندگان اصلاحطلب و مستقلین با یکدیگر ائتلاف کردند و پزشکیان به عنوان نایب رئیس اول مجلس انتخاب شد.
دوره دوم ریاست مجلس همزمان با انتخابات ریاست جمهوری شد و برخی پیشنهادها درخصوص اینکه کرسیهای هیئت رئیسه بین فراکسیونهای مختلف تقسیم شود، مطرح شد.
بر این اساس قرار بود که ریاست مجلس در اختیار لاریجانی باقی مانده و بقیه کرسیها بین فراکسیونهای مختلف تقسیم شود؛ اتفاقی که نیاز به مذاکرات و توافقات جدی داشت. با این وجود در روزهای منتهی به انتخابات روشن شد که هیچ کدام از این پیشبینیها رنگ واقعیت به خود نخواهد دید. وقتی اسامی کاندیداها معرفی شد تنها فراکسیون امید بود که همچنان این هدف را دنبال میکرد، به طوری که نه مستقلین به عهد خود وفا کردند و نه اصولگرایان آنها فارغ از توافقی که با هم کرده بودند کاندیدا معرفی کردند و نتیجه آن شد که سهم اصلاحطلبان از کرسیهای هیئت رئیسه در سال دوم به کمترین میزان خود رسید و همین مسئله انتقادات فراوانی را متوجه عارف در خصوص مدیریت فراکسیون امید و حواشی مربوط به آن کرد. دور سوم انتخابات مجلس به جرئت جدیترین سالی بود که ریاست لاریجانی با تهدید جدی روبه رو شد. عملکرد وی در طول سالهای گذشته با انتقادات فراوانی چه از سوی اصولگرایان و چه از سوی اصلاحطلبان همراه بود و به نظر میرسید شاید تغییری در راه باشد.
از سوی دیگر جریانات سالهای گذشته سبب شده بود تا این بار هر سه فراکسیون کاندیداهای خود را معرفی کنند. عارف از سوی اصلاحطلبان و حاجیبابایی از سوی اصولگرایان برای رقابت با علی لاریجانی داوطلب شدند؛ رقابتی که در عین ناباوری لاریجانی را نفر دوم کرد و اگر حاجیبابایی در یک اقدام ناگهانی به نفع لاریجانی کنار نمیرفت، احتمالاً سال سوم به جای لاریجانی عارف بر کرسی ریاست مینشست.
همه با لیست مستقل میآیند
حالا و در آستانه سال چهارم فعالیت مجلس قرار است که بار دیگر در روز پنجم خردادماه نمایندگان ملت آخرین هیئت رئیسه مجلس دهم را انتخاب کنند. طبق پیشبینیها قرار است هر سه فراکسیون لیست مورد نظر خود را برای رقابت بیرون بدهند.
بر این اساس فراکسیون نمایندگان ولایی که ریاست آن را حمیدرضا حاجیبابایی نماینده مردم همدان بر عهده دارد، در حال تهیه لیستی اختصاصی برای انتخابات هیئت رئیسه است.
برخی اطلاعات منتشر شده در خبرگزاریها نشان میدهد حاجیبابایی رئیس فراکسیون ولایی به عنوان گزینه نهایی اعضا برای ریاست مجلس انتخاب شده است، البته تاکنون حاجیبابایی این خبر را تأیید و رد نکرده، اما برخی اعضای فراکسیون بر ارائه لیست مستقل و معرفی حاجیبابایی به عنوان گزینه نهایی و لزوم عدمائتلاف با سایر فراکسیونها تأکید دارند.
سیدحسین نقویحسینی سخنگوی این فراکسیون در حاشیه یکی از جلسات مجلس در این باره میگوید: همان طور که تاکنون فراکسیون نمایندگان ولایی برای معرفی نامزدهای هیئت رئیسه با هیچ فراکسیونی ائتلاف نکرده است، در این دوره از انتخابات هیئت رئیسه ائتلاف نمیکند و فهرست مستقل خود را اعلام خواهد کرد. بر این اساس اگر اعضای فراکسیون مصاحبهای در این باره داشتهاند، تنها نظر شخصی خود را اعلام کردهاند. فراکسیون ولایی بعد از آخرین جلسه مجمع عمومی رسماً نامزدهای خود را برای جایگاههای هیئت رئیسه آن هم به صورت مستقل اعلام میکند که قطعاً این فهرست ائتلافی نیست.
اعضای فراکسیون امید هم از ورود رئیس فراکسیونشان یعنی محمدرضا عارف به انتخابات هیئت رئیسه مجلس خبر میدهند.
به گزارش فارس، بعضی از اعضای این فراکسیون در روزهای اخیر طی مصاحبههایی از حضور عارف برای کسب کرسی ریاست مجلس خبر دادهاند، البته تاکنون عارف همانند حاجیبابایی، اظهار نظر قطعی درباره ورود یا عدم ورود خود به انتخابات هیئت رئیسه پارلمان نکرده است، اما اظهارات اعضای این فراکسیون نشان میدهد امیدیها هم مانند ولاییها بر معرفی نامزدی برای ریاست مجلس و همچنین عدمائتلاف با سایر فراکسیونها تأکید دارند. فراکسیون امید هم قرار است لیست جداگانهای برای هیئت رئیسه ارائه کند که مذاکرات برای مشخص شدن جزئیات آن ادامه دارد.
محمدرضا تابش هم در این باره از تصمیمگیری این فراکسیون درخصوص لیست نهایی در کمیته مربوطه در این فراکسیون میگوید و تصریح میکند: قطعاً آنچه اهمیت دارد تنها هیئت رئیسه سال چهارم مجلس نیست بلکه فضای تهدیدآمیز خارجی و پرتنشی که در کشور حاکم است، اولویتبندی نیازهای مردم و در رأس آنها آرامش، امنیت و معیشت، انتخابات آینده مجلس و ریاست جمهوری و حفظ جایگاه اصلاحطلبان در مجموعه حاکمیت و کشور و توجه به افکار عمومی ایجاب میکند تصمیم خردمندانهای در این باره بگیریم.
فراکسیون مستقلان ولایی دیگر فراکسیون مهم سیاسی مجلس است که این روزها درگیر تهیه لیستی است که به گفته برخی اعضا علی لاریجانی را برای ریاست مجلس پیشنهاد کرده است، البته اعضای این فراکسیون مدتهاست اعلام کردهاند گزینه نهاییشان برای ریاست مجلس علی لاریجانی است و برخی از اعضای این فراکسیون مانند مهرداد بائوج لاهوتی از سایر فراکسیونها خواستهاند بر سر گزینه این فراکسیون یعنی لاریجانی ائتلاف کنند؛ درخواستی که تاکنون نه تنها نظر مثبتی نداشته بلکه سایر فراکسیونها بر ارائه لیست جداگانه تأکید کردهاند.
در اسفند ماه سال جاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و بدون شک بسیاری از نمایندگان امیدوارند با عملکرد خود با شرکت مجدد بار دیگر به نمایندگی از سوی مردم انتخاب شوند، با این حال روشن است که برای داشتن یک کارنامه قابل طرح در رقابتهای انتخاباتی و جبران کمکاریهای گذشته همکاری رئیس و هیئت رئیسه برای تصویب برخی قوانین و طرحها را الزامی میکند و همین مسئله بر اهمیت این دوره نسبت به سالهای قبل میافزاید.