سرویس سیاسی جوان آنلاین: طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی روز گذشته پس از فراز و نشیب فراوان به صحن علنی مجلس شورای اسلامی رسید و با ۱۳۸ رأی موافق، ۷۵ رأی مخالف و چهار رأی ممتنع به تصویب رسید؛ طرحی که حواشی فراوانی به دنبال خود داشته است، به خصوص اینکه در صحن علنی مجلس با تغییراتی روبه رو شده که نشان می‌دهد ابعاد تغییرات در انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌تواند سرنوشت برخی از نمایندگان فعلی مجلس را تحت تأثیر قرار دهد.
طرح استانی‌شدن انتخابات مجلس نزدیک ۲۰ سال است که به صورت مداوم در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مورد تصویب قرار می‌گیرد و هر بار نیز مورد تأیید شورای نگهبان قانون اساسی قرار نمی‌گیرد.
نکته جالب این است که به جز مجلس هفتم این طرح درست در سال آخر دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی مطرح می‌شود که نشان می‌دهد انگیزه‌های انتخاباتی نیز در این تصمیم بی‌تاثیر نیست، از این رو فرصتی برای مطرح شدن این لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام فراهم نمی‌شود.
شورای نگهبان قانون اساسی هر بار که این طرح در مجلس شورای اسلامی به تصویب می‌رسد با اشاره به اینکه این لایحه می‌تواند وحدت ملی را مخدوش کرده و منجر به رقابت‌های ناسالم انتخاباتی شود، آن را مغایر قانون اساسی تشخیص داده است. با وجود این به نظر می‌رسد نمایندگان امیدوار هستند این طرح بتواند به نتیجه برسد، البته از سوی دیگر دولت نیز لایحه جامع انتخابات را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرده است که برخی از مواد این طرح با لایحه فوق مغایرت دارد که همین نکته از سوی برخی نمایندگان مطرح شد. بحث محدود شدن دوره‌های کاندیداتوری نمایندگان در انتخابات مجلس شورای اسلامی از جمله مواردی بود که در جلسه دیروز مجلس شورای اسلامی با اظهار نظر‌های گوناگونی روبه رو شد، شاید از همین رو بود که برخی از نمایندگان در ابتدای جلسه دیروز خواستار مسکوت ماندن این طرح شدند.
در ابتدای جلسه علنی دیروز در حالی که مجلس وارد بررسی کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شده بود، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی عضو هیئت رئیسه مجلس گفت: تعدادی از نمایندگان طبق ماده ۹۳ آیین نامه داخلی مجلس درخواست مسکوت ماندن طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس را مطرح کردند.
پس از طرح این درخواست از سوی حسینعلی حاجی‌دلیگانی به عنوان نماینده متقاضیان مسکوت ماندن این طرح و همچنین سخنان مخالف این درخواست، در نهایت نمایندگان با تقاضای مسکوت ماندن این طرح اصلاحی مخالفت کردند. نمایندگان ملت با مسکوت ماندن سه ماهه موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مخالفت کردند.
انتخابات چگونه استانی شد
بخش اصلی طرح نمایندگان مجلس که روز گذشته در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید مربوط به الحاق ماده‌ای جدید به قانون انتخابات است.
بر اساس این طرح حوزه انتخابیه در انتخابات مجلس شورای اسلامی محدوده جغرافیایی هر استان است. هر یک از استان‌ها به عنوان حوزه انتخابیه اصلی و حوزه‌های انتخابیه موجود در آن استان موضوع قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی مصوب ۱۳۶۶/۰۱/۳۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی حوزه انتخابیه فرعی محسوب می‌شود و مناطق تابع حوزه انتخابیه موجود به عنوان حوزه انتخابیه تابعه فرعی شناخته می‌شود.
بر اساس تبصره یک این ماده تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه اصلی (استان) معادل تعداد نمایندگان حوزه‌های انتخابیه موجود در استان است که مطابق قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی تعیین گردیده است.
همچنین در تبصره ۲ این ماده آمده است: در صورتی که محدوده جغرافیایی حوزه‌های انتخابیه فرعی در دو استان همجوار واقع گردد شهرستان یا شهرستان‌هایی که در یک استان واقع شده و جمعیت بیشتری دارند به عنوان حوزه انتخابیه فرعی جدید محسوب می‌شوند، نماینده به استانی که حوزه اخیر در آن قرار دارد تعلق خواهد داشت. شهرستان یا شهرستان‌هایی که در استان دیگر واقع هستند به نزدیک‌ترین حوزه انتخابیه فرعی به تشخیص وزارت کشور الحاق می‌شوند.
در تبصره ۳ این ماده نیز حوزه انتخابیه اقلیت‌های دینی از حکم این ماده مستثنی می‌باشد.
محدودیت حضور در مجلس
ماده جنجالی دیگر این طرح مربوط به محدودیت نامزدی اشخاص برای سه دوره مجلس شورای اسلامی است. جالب این است که دولت با این پیشنهاد موافقت و کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با این استدلال که این امر با قانون مغایرت دارد با آن مخالفت کرد.
حسین امیری‌خامکانی به عنوان طراح پیشنهادی در این خصوص عنوان کرد: همچنان که به دلیل گردش نخبگان، فرد در مورد ریاست جمهوری نمی‌تواند بیش از دو دوره کاندیدا شود، پیشنهاد می‌شود نمایندگان مجلس نیز پس از سه دوره متوالی نتوانند کاندیدا شوند. نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی افزود: قانون عدم به کارگیری بازنشستگان که با هدف تجربه‌سازی، نخبه‌پروری و نیروسازی در مجلس تصویب و در جامعه استقبال شد، ما را به این نتیجه می‌رساند که برای مجلس هم همین اهداف در نظر گرفته شود.
محمدرضا تابش نیز در موافقت با این پیشنهاد توضیح داد: اگرچه تجربه و تخصص در کار نمایندگی مجلس بسیار مهم است ولی ما که برای میدان دادن به جوانان قانون منع به کارگیری بازنشستگان را تصویب کردیم، باید در قوه مقننه نیز چنین عزمی را جزم کنیم تا راه برای جوانان متخصص، شایسته و آگاه به علم روز باز شود.
نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی افزود: اگر مردم طالب ادامه خدمت فردی که سه دوره نماینده بوده، بودند، بعد از یک دوره استراحت وی، می‌توانند مجدداً به او رأی دهند.
در نهایت نمایندگان با ۱۳۴ رأی موافق، ۹۵ رأی مخالف و هفت رأی ممتنع از مجموع ۲۴۴ نماینده حاضر در جلسه با این پیشنهاد موافقت کردند. به رغم موافقت نمایندگان با این طرح با این حال منتقدان این طرح نیز انتقادات مهمی نسبت به ابعاد قانونی آن داشتند.
مخالفان چه گفتند
نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در جریان بررسی طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی گفت: پیشنهادی که در خصوص ممنوعیت کاندیداتوری چهار دوره متوالی نمایندگان مطرح و تصویب شد، صرفاً برای حذف فرد خاصی است تا به مجلس راه نیابد و ریاست مجلس به دست او نیفتد.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: حذف حزب و افراد شاخص به ضرر نظام است، به احتمال زیاد در شورای نگهبان با این پیشنهاد موافقت نمی‌شود. نباید نخبه‌کشی کنیم، نظام به مغز‌ها و افراد شاخص که در عرصه سیاست زحمات زیادی کشیده‌اند نیاز دارد؛ نخبه‌کشی خواست امریکا و رژیم صهیونیستی است. علی لاریجانی در پاسخ به این تذکر گفت: تصور شما درست نیست، آقای تابش اعلام کرد که قصد دارد چنین پیشنهادی را مطرح کند، من نیز مخالف نبودم. پیشنهاد مطرح شده حسنی نیز دارد و افرادی که مدتی در مجلس حضور داشتند استراحت می‌کنند.
از سوی دیگر محمد دهقان نیز در جمع خبرنگاران در خصوص مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر ممنوعیت کاندیداتوری نمایندگانی که سه دوره یا بیشتر در مجلس به صورت متوالی حضور داشتند، اظهار داشت: قانون اساسی اجازه نداده است که انتخاب مردم در زمینه نمایندگان مجلس دچار محدودیت شود.
وی افزود: قانون اساسی در مقام بیان در خصوص شرایط کاندیداتوری ریاست جمهوری به هشت سال مقید کرده است، اما در خصوص نمایندگان مجلس چنین قیدی در قانون اساسی وجود ندارد.
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس گفت: از آنجا که دوره ریاست جمهوری در قانون اساسی به هشت سال متوالی محدود شده، اما برای مجلس قیدی نگذاشته، اینکه بگوییم نمایندگان بیش از سه دوره متوالی نمی‌توانند کاندیدا شوند، تغییر قانون اساسی است و براساس قانون اساسی، این مصوبه مجلس رد خواهد شد.
جالب این است که در صورت تصویب این قانون برخی از نمایندگان فعلی مجلس نمی‌توانند در انتخابات سال بعد کاندیدا شوند.
با بررسی سابقه نمایندگان روشن می‌شود که ۳۴ نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی در دوره بعدی مجلس شورای اسلامی حضور نخواهند داشت. از جمله نمایندگان فعلی می‌توان به علی لاریجانی، علی مطهری و تابش نیز اشاره کرد.
