در این مراسم که به تعبیر محسن هاشمی، آقای روحانی برای هاشمی «سنگ تمام» گذاشت، رئیس جمهور با بیان اینکه هاشمی هم در دفاع مقدس و هم استقرار صلح نقش ارزشمندی داشت، تصریح کرد: در ساختار انقلاب و استقرار نظام، شهید بهشتی و مرحوم هاشمی استوانه اصلی بودند.
هاشمی از هر منصب و جایگاهی بالاتر بود
«آیت‌الله هاشمی همواره از هر منصب و جایگاهی که در آن قرار گرفت برتر و بالاتر بود.» این یکی از همان عبارت‌هایی بود که به گونه اغراق‌آمیزی در کلام رئیس جمهور جاری شد. حال آنکه وقتی در دهه ۶۰ ملت شعار می‌دادند، «ما همه سرباز توایم خمینی»، بنیانگذار جمهوری اسلامی فروتنانه تصریح کردند، «نه تو سرباز منی نه من سرباز تو، ما همه سرباز اسلام هستیم»، لیکن در این عبارت، روحانی تلاش می‌کند، مرحوم هاشمی را نه یک خدمتگزار و سرباز نظام اسلامی که شخصیتی بزرگ‌تر و برتر از مناصب و جایگاه‌های نظام است، معرفی کند!
بخش دیگری از سخنان رئیس جمهور به تهمت‌ها و سخنان ناروایی بود که به تعبیر او علیه هاشمی به زبان آمد. روحانی در این زمینه گفت: «فکر بلند و هوشیاری ملت ایران در دو صحنه آشکار شد، یکی آن زمان که تهمت‌ها و سخن‌های ناروای بسیاری علیه هاشمی به زبان آمد، اما در آخرین انتخاباتی که او شرکت کرد با رأی بالای مردم تهران مواجه شد و صحنه دوم نیز زمانی بود که مردم آن نمایش باشکوه را در بدرقه پیکر هاشمی به نمایش گذاشتند. این دو صحنه به همه معاندان، دشمنان و سرکوبگران اعلام کرد که نمیتوان با تهمت و دروغ، فرهیخته‌ای محبوب ملت را از صحنه خارج کرد.».
اما رئیس جمهور فراموش کرد یا نخواست به این نکته اشاره کند که تخریب هاشمی رفسنجانی از زمانی آغاز شد که دولت اصلاحات روی کار آمد. در این دولت، هاشمی رفسنجانی آماج تندترین نقد‌ها و تخریب‌ها قرار گرفت و کتاب‌ها در تخریب او با عناوین «عالیجناب سرخ و خاکستری» مجوز نشر گرفتند و پس از آن پروژه حذف هاشمی را در مجلس ششم رقم زدند که در انتخابات تهران برای مجلس، رتبه‌ای بهتر از سی‌ام پیدا نکرد و در نتیجه مجبور به انصراف شد. جریانی که البته در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ و ۹۶ به حمایت از روحانی برخاست.
تمام مسئولیت کشور بر دوش هاشمی
بخش دیگری از سخنان روحانی به عملکرد هاشمی رفسنجانی پس از ارتحال امام اختصاص داشت. رئیس جمهور با اشاره به اینکه پس از ارتحال امام راحل، هاشمی جایگاهی داشت که احساس می‌کرد، «تمام مسئولیت کشور» بر دوش او آمده است، گفت: کسی که پس از رحلت امام مجلس خبرگان را جمع کرد و موضوع رهبری را به سامان رساند، هاشمی بود و اگر او در آن جلسه نبود، بحث رهبری به اشکال مختلفی که در آن دوران مطرح بود، به نتیجه نمی‌رسید.
اینکه مرحوم هاشمی در مقاطع مختلف تاریخ انقلاب اسلامی در کنار سایر شخصیت‌های برجسته نقش‌های مهم و اثرگذاری داشته بر کسی پوشیده نیست، اما اینکه در تصمیم‌گیری‌های بزرگ (نظیر آنچه در خبرگان درباره انتخاب رهبری رقم خورد) که همواره با خرد جمعی همراه بوده، به برخی اشخاص ضریب‌های اغراق‌آمیز بدهیم با کدام منطق سازگار است؟
هاشمی، بنیانگذار فناوری هسته‌ای
دکتر روحانی با بیان اینکه اگر امروز هاشمی در میان ما بود، فضا را به‌گونه‌ای دیگر می‌ساخت، افزود: «هاشمی بعد از انتخابات ۹۲، بسیار نگران سرنوشت مذاکرات هسته‌ای بود و به‌طور مداوم و مرحله‌به‌مرحله آن را دنبال می‌کرد و به‌غیراز آنکه از من دراین‌باره سؤال می‌کرد، با دیگر مسئولان نیز در این باره جلسات متعددی داشت. هنگامی‌که برجام به ثمر رسید و توانستیم به توافق دست پیدا کنیم، آیت‌الله هاشمی به من گفت که امروز من دیگر راحت می‌میرم چرا که امروز فهمیدم کشور استقرار یافت و سایه جنگ از کشور برداشته شده است.» دکتر روحانی با بیان اینکه ملت ایران با توافق برجام کار بزرگی را به ثمر رساند و توانست در یک روز شش قطعنامه شورای امنیت را از بین ببرد، گفت: «به واسطه توافق ایران، تحریم‌های نظامی که دائمی بودند، به حالت تعلیق درآمدند و تا چند سال دیگر این تحریم‌ها نیز از بین خواهند رفت.» رئیس جمهور افزود: «هاشمی بنیانگذار فناوری هسته‌ای در این کشور بود و هر کس در این کشور جز هاشمی از فناوری هسته‌ای سخن بگوید، نادرست گفته است چرا که او اولین کسی بود که دستور ورود سانتریفیوژ به کشور را داد و در تمامی مراحل مسائل را به ریز دنبال می‌کرد.»
رئیس جمهور البته به این نکته اشاره نمی‌کند، اگر مرحوم هاشمی رفسنجانی همواره در مسیر اعتلای انقلاب و کشور حرکت می‌کرد (که اینگونه بود) و دستور ورود سانتریفیوژ‌ها به کشور را داد، چرا در دولت خودش با برجام قلب رآکتور هسته‌ای اراک از حرکت باز ایستاد و با بتون پر شد؟ و اساساً با این دستاورد (برجام) کدام‌یک از مشکلات اقتصادی مردم حل شد. ملت از یاد نبرده‌اند که بسیار گفته شد که با امضای برجام همه تحریم‌ها برداشته خواهد شد، اما اکنون این محدودیت‌ها فقط به برداشتن تحریم‌های نظامی آن‌هم در آینده تقلیل می‌یابد.
قدرت دفاعی و موشکی یادگار هاشمی
روحانی با اشاره به نقش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در اعتلای صنایع دفاعی کشور، اظهار داشت: موشک امروز وسیله دفاعی ماست و به آن افتخار می‌کنیم و در هفته‌های آینده با موشک‌های ساخت خود دو ماهواره جدید را به فضا خواهیم فرستاد. رئیس جمهور با تأکید بر اینکه قدرت دفاعی، فناوری و اعتدال امروز ایران از یادگار‌های هاشمی رفسنجانی است، گفت: اگر بخواهیم در دوران انقلاب، مجسمه‌ای از اعتدال بسازیم، تندیس هاشمی، تنها نماد برای آن است. اکنون سؤال اساسی از رئیس جمهور محترم این است که آیا واقعاً برجام سایه جنگ را برداشت یا توانمندی دفاعی کشور؟ مرحوم هاشمی که اعتقاد داشت «دنیای فردا، دنیای گفتمان‌ها است نه موشک‌ها.» کسی که چنین نگاهی به آینده داشت، چگونه می‌توان از توان دفاعی و موشکی به عنوان «یادگار» او یاد کرد؟
بخش پایانی سخنان دکتر روحانی به گلایه‌های تلویحی او از حامیان انتخاباتی خود (اصلاح‌طلبان) اختصاص داشت. او از اینکه اصلاح‌طلبان از «دولت برآمده از اصلاحات» فاصله گرفته‌اند، تلویحاً انتقاد کرد. روحانی با بیان اینکه فراجناحی بودن در این کشور سخت است، اظهار داشت: برای کسی که فراجناحی عمل می‌کند، روز پیروزی همه کف می‌زنند و در روز سختی همه از او فاصله می‌گیرند و بسیار دشوار است که کسی بخواهد، فراجناحی کار کند، اما هاشمی با هر دو جناح خوب و رفیق بود و با افراطیون هر دو جناح برخورد می‌کرد.
امام را برای نسل‌های آینده گم نکنید
به عنوان نکته پایانی اینکه مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در طول حیات سیاسی پر فراز و نشیب خود خدمات فراوانی به نظام و انقلاب داشت و نمونه کم‌نظیری از نسل اوّل مبارزان ضد ستم‌شاهی و از رنج‌دیدگان این راه پرخطر و پرافتخار بود که پس از انقلاب هم در معرض مسئولیت‌های خطیری قرار گرفت. به باور ما اگر کار برای خدا باشد هم محفوظ است هم عزت‌آفرین. بدیهی است کسی هم نمی‌تواند روی کار برای خدا خاک بپاشد اما نکته این است که در توصیف شخصیت‌های برجسته انقلاب به گونه‌ای عمل نکنیم که نسل امروز که هاشمی را درک کردند، تعجب کنند و برای نسل‌های آینده امام گم شود. تمجیدهای مختلف از هاشمی رفسنجانی در مراسم سالروز وی دو نکته را روشن می‌کند، یا صاحب و همه کاره انقلاب معرفی شد یا نقطه مقابل انقلاب. ندیدم کسی او را سرباز امام، همراه رهبری یا خادم مردم معرفی کند.
این اغتشاش تصویری از ایشان خدمت و بزرگ کردن وی نیست، بلکه تقویت حقانیت سخن منتقدان وی است.
البته گذر زمان چهره مرحوم هاشمی رفسنجانی را بیشتر نمایان ساخت و با این تعریف و تمجیدها نمیتوان کاری از پیش برد 
