با سقوط بیش از ۶۵۰ واحد شاخص سهام بازار داوجونز در روز دو شنبه و قرار گرفتن آن در مسیر بدترین عملکرد از دسامبر ۱۹۳۱ یعنی زمانی که امریکا شاهد بزرگترین رکود بود، ترامپ در توئیتی نوشت که «تنها مشکل» اقتصاد امریکا بانک مرکزی است. به گزارش روز سه شنبه بلومبرگ، این در حالی است که استیو منوچین، وزیر خزانهداری امریکا در تقلا است اولین بحران واقعی خود در این مقام را پشت سر بگذارد، اما او موفق نشده به سرمایهگذاران نگران از ناآرامی سیاسی در واشنگتن اطمینان خاطر بدهد و به هدف خشم دونالد ترامپ به علت کاهش ارزش سهام تبدیل شده است.
منوچین روز یک شنبه در اقدامی غیرعادی برای آرام کردن بازار با رؤسای شش بانک بزرگ این کشور تماس گرفت. او همچنین روز دو شنبه برای رفع نگرانیها درباره آینده اقتصاد جلسهای با مدیران سازمانهای ناظر بر بازار و مقامهای بانک مرکزی داشت. هدف از این کنفرانس تلفنی «بحث درباره هماهنگ کردن تلاشها برای اطمینان از کارکرد عادی بازار» بود. با این حال نشست اضطراری منوچین با مقامات ارشد بخش تنظیم مقررات در روز دو شنبه نتوانست نگرانیها درباره دولت را کاهش دهد. این نگرانیها در پی انتشار گزارش بلومبرگ مبنی بر رایزنیهای ترامپ درباره اخراج «جروم پاول» رئیس بانک مرکزی، تشدید شد.
ناخشنودی ترامپ از پاول به علت عملکرد بازار که در توئیتها و مصاحبهها بیان شد، اکنون ممکن است به سمت رئیس او در وزارت خزانهداری حرکت کند. یک فرد آشنا به تفکرات رئیسجمهور گفت که ترامپ برکناری منوچین را بررسی کرده است و یک مقام دیگر نیز گفت که ادامه کار منوچین ممکن است بستگی به این داشته باشد که بازارها تا چه حد سقوط میکنند.
ترامپ از زمان شروع به کار تاکنون به بازار سهام به عنوان یکی از پایههای ریاست جمهوری خود نگاه کرده است. با این حال بخش زیادی از دستاوردها در بخش سهام از زمان ریاست جمهوری با چند ماه ناآرامی از بین رفته است و سرمایهگذارها بهطور فزایندهای از تأثیر جنگ تجاری با چین و اروپا نگران هستند. ترامپ همچنان به دنبال یک قربانی است و اکنون که اذعان کرده نمیتواند پاول را اخراج کند، ممکن است منوچین به هدف ترامپ تبدیل شود.
در همین حال بعضی صاحبنظران اقتصادی اخطار دادند که تماس روز یک شنبه منوچین با بانکها میتواند نتیجه عکس داشته باشد.
جارد برنستین، مشاور اقتصادی جو بایدن، معاون رئیسجمهور سابق امریکا به واشنگتنپست گفت: «بازارها از قبل به اندازه کافی مضطرب بودند. مثل این است که پیام دهید سپر فضایی ما قادر به دفع سیارکی است که به طرف ما میآید. حالا خیلیها میپرسند مگر خطری جدی در راه است.»
اولیور پرش از اعضای هیئت مدیره شرکت «مدیریت داراییهای برودرمن» گفت: «درحال حاضر بیش از هر چیزی، عملکرد سیاسی واشنگتن است که روحیه سرمایهگذاران و جهت بازار را تعیین میکند و این درحالی است که عملکرد سیاسی واشنگتن هر لحظه میتواند تغییر کند.» وین تین، مدیر استراتژی ارزهای جهانی در شرکت «براون برادرز هریمن» به فایننشالتایمز گفت: «در بهترین حالت تلاش منوچین برای آرام کردن بازارها یک لغزش ناشیانه بوده و در بدترین حالت منوچین چیزی را میداند که بازارها از آن بیخبرند.» واشنگتنپست در مقاله خود به مناسبت کریسمس نوشت: «بخش عمده دولت کشور ما به خاطر یک بودجه سمبلیک برای یک بخش غیرمهم از یک دیوار مرزی بیاستفاده که دونالد ترامپ گفته مکزیک باید برای آن پول بدهد، تعطیل است. بازارهای مالی از بابت نگرانی نسبت به رخ دادن تصمیمهای بدتر از سوی ترامپ و دستیارانش عصبی شدهاند.»
این روزنامه افزوده است: «آشوبی که اطراف ماست چیزی است که وقتی ملت یک فرد بیکفایت، خودشیفته، دمدمی مزاج و بدون مسئولیت اخلاقی را به عنوان رئیسجمهور انتخاب میکنند اتفاق میافتد. در این کریسمس خدا باید به همه ما کمک کند.» سقوط وال استریت خیلی زود عوارض خود را در بازارهای بورس دیگر جهان نشان داد و تلویزیون ژاپن اعلام کرد میانگین شاخص نیکی در بازار سهام توکیو برای اولین بار از سپتامبر ۲۰۱۷ به زیر ۲۰هزار واحد سقوط کرده است که پایینترین رقم در یک سال گذشته محسوب میشود. البته کارشناسان یکی دیگر از دلایل افت بورس ژاپن را جنگ تجاری چین و امریکا اعلام میکنند، شی جین پینگ، رئیسجمهور چین و همتای امریکاییاش دونالد ترامپ در دیداری حساس در آرژانتین توافق کردند تا پس از ماهها جنگ تجاری، آتش بسی ۹۰ روزه اعلام کنند، اما تا زمانی که توافق صلح امضا نشود، آرامش واقعی به بازارهای جهانی باز نمیگردد.
بدبیاری اقتصادی ترامپ به همین موارد ختم نمیشود. غول خودروسازی امریکا چندی پیش اعلام کرد که با تغییرات ساختاری سرمایهگذاری خود را در زمینه اتومبیلهای برقی و فناوری خودران به میزان دو برابر افزایش داده و روی مدلهای پاک و پیشرفته تمرکز میکند و از سال آینده چهار کارخانه بزرگ خود را در ایالات متحده تعطیل خواهد کرد که در نتیجه آن ۱۵ هزار نفر شغل خود را از دست میدهند.
دونالد ترامپ در مصاحبهای که هفته گذشته با فاکسنیوز داشته با اظهار ناامیدی از اقدام جنرالموتورز در تعطیلی کارخانهها و بیکاری عده زیادی از کارکنان این کمپانی، با لحنی تهدید آمیز گفته است: اینکه او (مری باربارا مدیرعامل جنرالموتورز) درست چند هفته قبل از کریسمس بگوید کارخانههای واقع در اوهایو و میشیگان را تعطیل خواهد کرد، برای من اصلاً قابل قبول نیست. من فکر نمیکنم جنرالموتورز این کار را انجام دهد. در غیر این صورت رفتارهای خوبی با جنرال موتورز نخواهد شد.
حمله به دموکراتها
رئیسجمهور امریکا دو شنبه شب همزمان با جشنهای سال نو میلادی در این کشور، در حالی که پس از تعطیلی دولت به واسطه اختلاف با دموکراتها و عدم تصویب بودجه حدود ۶میلیارد دلاری به پروژه ساخت دیوار در مرز امریکا و مکزیک سفرش به تفرجگاه شخصیاش در «مار آ. لاگو» در فلوریدا را لغو کرده، در توئیتر نوشت: «من تنهای تنها در کاخ سفید هستم (بیچاره من) و منتظرم تا دموکراتها بازگردند و در مورد مسئله فوقالعاده ضروری امنیت مرزی، توافق کنند. همین دموکراتهایی که نمیخواهند معامله کنند، روزی چنان خسارتی به کشور وارد میکنند که به مراتب بیشتر از این پولی است که الان برای ساخت دیوار داریم در موردش صحبت میکنیم. مسخره است.»
بنبست بودجهای باعث شده دولت امریکا از بامداد شنبه (به وقت واشنگتن) به دلیل نداشتن بودجه مصوب، وارد وضعیت موسوم به «تعطیل» شود. در این وضعیت، فعالیتهای غیرحیاتی دولت از جمله در ۹ وزارتخانه متوقف شده و چند صد هزار کارگر تا زمان تخصیص لایحه جدید بودجه دولت، حقوق دریافت نمیکنند.
محبوبیت ترامپ اندکی تکان خورد
نتایج تازهترین نظرسنجی گالوپ نشان میدهد، میزان محبوبیت رئیسجمهور امریکا با اندکی افزایش به ۴۰ درصد رسیده است.
به این ترتیب، آمارهای منتشر شده از نظرسنجی گالوپ در روز دو شنبه نشان میدهد رضایت از دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا نسبت به هفته گذشته ۲ درصد افزایش نشان میدهد. برخی معتقدند اینکه رئیسجمهور امریکا در این هفته از طرحش برای خروج تمامی نظامیان کشورش از سوریه و کاهش حضور امریکا در افغانستان خبر داد، میتواند اقشاری از مردم را که تفکرات ضد جنگ دارند، به نفع ترامپ متمایل سازد، هرچند اختلافنظر درباره سیاست مذکور موجب استعفای جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا شده باشد. همچنین اینکه درخواست ترامپ برای اعتبار ۵ میلیارد دلاری برای ساخت دیوار مرزی موجب نیمه تعطیل شدن دولت امریکا شد و هیچ نشانهای از حل و فصل آن دیده نمیشود، میتواند سفیدان مهاجرستیز را به سود ترامپ بسیج کند تا آنها نظرسنجیها را به صورت موقت به نفع ترامپ عوض کنند، اما یک بحران مالی ادامهدار میتواند جبهه دموکراتها را تقویت کند و در نهایت ترامپ بازنده یک بازی اقتصادی شود.