کشاورزی صنعتی مجموعه‌ای مفاهیم همچون بهره‌مندی از ماشینآلات پیشرفته کشت و برداشت، استفاده از آبیاری قطره‌ای، به کار بردن سموم، آفت‌کش‌ها و کود‌های شیمیایی را با خود به همراه دارد. شیوه‌ای از تولید که در اغلب کشور‌های پیشرفته دنبال می‌شود و در ایران کشاورزان با الگوبرداری از این شیوه تنها از گزینه استفاده از مواد شیمیایی برای تولید بیشتر و بدون آفت بهره می‌برند. موضوعی که طی چند سال اخیر موجی از بیماری‌های لاعلاج را در استان‌های کشور به راه انداخته است. از این‌رو کارشناسان در رابطه با شیوه‌های مورد استفاده کشاورزی در برخی از مناطق استان‌های خراسان شمالی، گیلان، اردبیل، کرمانشاه، ایلام و چند استان دیگر اظهار نگرانی می‌کنند.
بیماری لاعلاج؛ مفهومی که در ابتدای قرن بیستم مطرح شد و به دسته‌ای بیماری‌ها که درمان مناسبی برای آن‌ها وجود ندارد گفته می‌شود. بیماری‌هایی که طیف وسیعی از سرطان‌ها تا بیماری‌های قلبی و عروقی را که برای درمان فرصت زیادی نمی‌گذارند را شامل می‌شود. حالا این بیماری‌ها در برخی از مناطق کشور همچون خراسان شمالی، گیلان، اردبیل، کرمانشاه، ایلام و چند استان دیگر به دلیل استفاده بی‌رویه و بدون نظارت سموم کشاورزی و کود‌های شیمیایی در حال گسترش هستند. کشاورزان با این امید که محصول بهتر و بازارپسندتری را برای عرضه در بازار‌های داخلی تا بین‌المللی ارائه دهند، از کود‌های شیمیایی نظیر ازت، فسفر، پتاس، روی و ... و سموم بیشتری استفاده می‌کنند و نمی‌دانند که همین محصولات در ورودی بازار‌های بین‌المللی بعد از سنجیده شدن پس فرستاده می‌شوند.
با اینکه استفاده از این مواد شیمیایی بر کمیت تولیدمحصولات کشاورزی تأثیر مثبتی دارند، اما بقایای سموم وکود‌های شیمیایی در محصولات کشاورزی ذخیره و باعث بروز انواعی از بیماری‌ها می‌شوند. این در حالی است که به اعتقاد اکثر کارشناسان هیچ نظارتی بر نحوه توزیع و میزان استفاده از این کود‌ها و سموم شیمیایی در مزارع و باغات کشاورزی صورت نمی‌گیرد. در کنار این بی‌نظارتی از سوی مسئولان جهاد کشاورزی، گاهاً برخی از سموم غیر استاندارد و تقلبی هم به دلیل ارزان بودن مورد مصرف کشاورزان قرار می‌گیرند. معضلی که مسئولان باید با نظارت دقیق و همچنین کوتاه کردن دست دلالان از بازار داغ خرید و فروش سموم و کود‌های شیمیایی آن را رفع کنند.
ورود مواد سمی به سبد غذایی
در بین استان‌های مصرف کننده بی‌رویه سموم کشاورزی یکی از متخصصان بیوتکنولوژی پزشکی معتقد است که استفاده گسترده و غیر علمی از آفت کش‌ها و کود‌های شیمیایی درمزارع کشاورزی استان گیلان می‌تواند با ورود سم از طریق محصولات کشاورزی، میوه‌ها و عسل و حتی آلوده شدن گیاهان دارویی منجر به عوارض جدی مانند مسمومیت تدریجی که در نهایت به تضعیف سیستم ایمنی و توسعه بیماری خطرناکی، چون انواع سرطان‌ها، ناباروری و نازایی، نارسایی جنین، اختلال رشد و بیماری‌های ریوی و تنفسی، صدمه به محیط‌زیست و حشرات و تنوع زیستی و نیز تحمیل میلیارد‌ها ریال خسارت و آلودگی آب و خاک شود.
علی کرمی در ارتباط با استان گیلان می‌گوید: «متأسفانه استان‌های شمالی به خصوص گیلان رتبه اول سرطان و کاهش زاد و ولد در کشور را دارد.»این استاد دانشکاه علوم پزشکی بقیه‌لله (عج) ادامه می‌دهد: «براساس بررسی‌های انجام شده برروی محصولات کشاورزی موجود در بازار در اکثر آن‌ها اضافه سموم مشاهده شده که این هشداری جدی به مسئولان، کشاورزان و مردم است که باید با این روند خطرناک مبارزه کنند.» البته تنها این گیلانی‌ها نیستند که در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار دارند. چراکه در استان همدان هم برخی از محصولات صادراتی به دلیل بالا بودن نیترات پس فرستاده می‌شوند.
در این خصوص رئیس ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی اکباتان همدان بیان می‌کند: «نیترات اضافی در اندام‌های مختلف گیاه ذخیره می‌شود و در گیاهانی، چون کاهو در ساقه مصرفی و در موادی، چون سیب‌مینی در غده‌ها ذخیره می‌شود.» از این رو می‌توان ادعا کرد که باقی مانده مواد سمی به راحتی وارد سبد غذایی می‌شوند. بهمن مهران‌فروز در این باره می‌افزاید: «وقتی نیترات وارد بدن انسان می‌شود به موادی، چون نیترنت و نیتروزامین که از عوامل بروز سرطان در سیستم‌های گوارشی است تبدیل می‌شود.»
محیط‌یست در خطر آلودگی
طی تحقبقات انجام شده طی سال‌های اخیر هفت بیماری رابطه نزدیکی با استفاده از مواد شیمیایی در فرایند تولید محصولات کشاورزی دارند. در نود و چهارمین نشست سالانه «انجمن غدد درون ریز امریکا» و بنابر نتایج مطالعه پروفسور «رابرت سارگیس»، قارچ‌کش مورد استفاده در کشاورزی، به مقاومت سلول‌های چربی در برابر انسولین و افزایش بیماری دیابت منجر می‌شوند. همچنین در بیش از ۲۶۰ مطالعه انجام شده، ارتباط نزدیکی بین ابتلا به بیماری‌های تومور سرطانی بافت نرم، سرطان‌های مغز، پستان، پروستات، استخوان، مثانه، تیروئید، روده بزرگ، کبد و ریه اشاره شده است. علاوه بر این بیماری‌ها پژوهشگران معتقدند ابتلا به بیماری‌هایی، چون اوتیسم، چاقی، پارکینسون، ناباوری و نقص نوزادان ارتباط معناداری با کشاورزی صنعتی و غیر ارگانیک دارند.
حالا این سموم به صورت بی‌رویه در مزارع مورد استفاده قرار می‌گیرند و منابع آبی و خاک را آلوده کرده و به محیط‌زیست نیز خسارت‌های غیر قابل جبرانی می‌زنند. در این خصوص مسعود صانعی، معاون طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی ضمن اظهار نگرانی در خصوص استفاده بی‌رویه کشاورزان از سموم و مواد شیمیایی می‌گوید: «متأسفانه با استفاده بی‌رویه از آفت‌کش‌ها و سموم، بخش زیادی از حیات را نابود کرده‌ایم.» سیامک بیگی، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی ایلام نیز تأکید می‌کند: «استفاده بی‌رویه از کود‌ها و سموم شیمیایی دفع آفات موجب آلودگی‌های زیست‌محیطی و نابودی اراضی کشاورزی شده است.»
