جوان آنلاین: اثری که هم اینک در معرفی آن سخن میرود، روایتی خواندنی از آغازین سالیان تأسیس حوزه علمیه قم و نیز سیره مؤسس آن به دست میدهد. «زندگی فردی ناشناخته» از سوی مرحوم حاجشیخ محمد حجتی بروجردی تألیف شده و انتشارات شهید کاظمی، آن را روانه بازار کتاب ساخته است. تارنمای ناشر در باب محتوای این خاطرات، به نکات پی آمده اشاره کرده است: «کتاب زندگی فردی ناشناخته، گزارشی ناب و خواندنی از حوادث سالهای اولیه تأسیس حوزه علمیه قم از کشف حجاب تا درگیری رضاخان با آیتالله بافقی در سالهای حکومت پهلوی، از سوی انتشارات شهیدکاظمی روانه بازار شد. شیخمحمد حجتی بروجردی، نویسنده کتاب از سال ۱۳۰۵ که برای تحصیل به قم آمده است، خاطرات خود را به صورت تلگرافی و کوتاه در برگههای متعدد مینوشته است. این تکه کاغذها، سالها بعد شالوده اصلی کتاب زندگی فردی ناشناخته میشود. کتابی که قرار بوده بدون افشای هویت نویسندهاش به بازگویی تاریخ اجتماعی حوزه بپردازد، اما سرنوشت آنطور دیگری رقم میخورد. نویسنده تعداد محدودی از کتاب را در اختیار برخی دوستان صمیمی خود میگذارد و این آغاز افشای هویت او است. شخصیت برونگرا و اجتماعی نویسنده و ارتباط نزدیکش با آیت الله شیخ مرتضی حائری، فرزند آیتالله العظمی حاجشیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه، باعث شده تا در جریان بسیاری از حوادث سالهای اولیه تأسیس حوزه، حضور فعال داشته باشد. از رهگذر همین حضور است که یادداشتهای او، دربردارنده نکات و اطلاعات مهمی پیرامون سالهای نخستین تأسیس حوزه است. داستان علمای مهاجر به قم در اعتراض به نظام اجباری، درگیری رضاخان با آیتالله بافقی در حرم حضرت معصومه (س)، کشف حجاب، جریان اتحاد لباس، حمله به مسجد گوهرشاد، خدمت سربازی طلاب، چگونگی برگزاری امتحانات از سوی حکومت وقت، وقایع پیشآمده پس از وفات حاجشیخ و زعامت حوزه در دوره مراجع ثلاث و حوادث پیش و پس از ریاست حوزه از سوی آیتالله بروجردی، ازجمله این موارد است. از ویژگیها بارز کتاب زندگی فردی ناشناخته، آن است که برخلاف اکثر شرححالنویسیهای حوزوی که به روایت زندگی مراجع تقلید و علمای شناختهشده میپردازند، با روایتی از زندگی یک طلبه عادی روبهرو هستیم. جایگاه اجتماعی، معیشت، تفریحات و بهعبارت دیگر سبک زندگی یک طلبه در سالهای ابتدایی بازتأسیس حوزه علمیه قم، بهخوبی در این کتاب منعکس شده است. کتاب زندگی فردی ناشناخته، گزارشی ناب و خواندنی از حوادث سالهای اولیه تأسیس حوزه علمیه قم در سالهای حکومت پهلوی، به کوشش محمد حسین فروغی و محمدامین رفیعی، در قطع رقعی و ۲۵۶ صفحه به رشته تحریر در آمده و از سوی انتشارات شهیدکاظمی، منتشر شده است...».
در بخشی از «زندگی فردی ناشناخته» چنین میخوانیم: «در روز اول امتحان کتبی، با آقای آمرتضی حائری جلوی طلاب، در صف اول نزدیک حجرهای که هیئت ممتحنه در آن بودند، رو به قبله نشسته بودیم و منتظر طرح سؤال و شروع امتحان. آقای ذوالمجدین و آقای درخشان از حجره بیرون آمدند، اوراق سؤالات دستشان بود. به آنها سلام کردیم. گفتند: آقایان خیلی مغرورند که جلو نشستهاند! عرض کردیم: رو به قبله نشستهایم. خواند: فاینما تولو فثم وجهالله. ما هم جواب دادیم: فاینما تکونوا فولوا وجوهکم شطر المسجد الحرام. آقای درخشان به آقای ذوالمجدین گفت: اینها طلبهاند با آنها بحث نکن!...».