جوان آنلاین: در میانه موج‌های سنگین رسانه‌ای، صدای روایت درست می‌تواند همچون فانوسی مسیر را روشن کند. محسن امامیان، نویسنده رمان «اربعین طوبی» که به‌تازگی سریالی با نام «طوبی» بر اساس این اثر از تلویزیون پخش شد از جمله نویسندگانی است که نه‌تنها دغدغه خلق اثر هنری دارد، بلکه در بزنگاه‌های اجتماعی و تاریخی نیز نگاهش به مسئولیت هنرمند، نگاهی متعهدانه و فعال است.
امامیان درباره وظیفه هنرمندان و نویسندگان در شرایط پرمخاطره این روزها، نقش همدلی و اتحاد ملی، تهاجم رژیم صهیونیستی و همچنین ایده‌هایی برای حفظ روحیه جامعه پرسیده‌ایم. امامیان با بیانی صریح، اما از دل تجربه زیسته‌اش، پاسخ‌هایی داده که به روشنی نشان می‌دهد چگونه یک نویسنده می‌تواند در میدان نبرد روایت‌ها، حضوری مؤثر داشته باشد. محسن امامیان، نویسنده رمان «اربعین طوبی» که به‌تازگی سریالی برگرفته از این اثر با نام «طوبی» از تلویزیون پخش شده در گفتوگو با «جوان» با اشاره به مسئولیت اجتماعی هنرمندان در شرایط بحرانی گفت: در شرایطی که یک مشکل ملی رخ می‌دهد، قاعدتاً باید بسیج عمومی شکل بگیرد و همه ما هر کدام به نوعی بسیجی می‌شویم.
بسیجی بودن، یعنی آمادگی برای دفاع
امامیان افزود: یادم می‌آید در یکی از سفر‌های خارجی فردی از من پرسید آیا بسیجی هستم که من در پاسخ گفتم: اگر به کشور شما حمله شود، از آن دفاع نمی‌کنید؟ وقتی پاسخ مثبت داد، ادامه دادم که پس شما هم بسیجی هستید. این مفهوم فراتر از کارت شناسایی است؛ بسیجی بودن، یعنی آمادگی برای دفاع در بزنگاه‌ها.
امامیان با تأکید بر اینکه در این شرایط، همه باید داوطلبانه وارد میدان شوند و هر کاری که بلدند یا از دست‌شان برمی‌آید انجام دهند، خاطرنشان کرد: اگر کسی نویسنده است، نخستین وظیفه‌اش ورود به عرصه روایت‌نویسی است، چون در کنار جنگ فیزیکی، جنگ روایت‌ها نیز در جریان است و گاهی حتی مهم‌تر از جنگ میدانی می‌شود.
وی نقش نویسندگان را در این میدان تعیین‌کننده دانست و گفت: به نظر من، نویسندگان می‌توانند سه اقدام اساسی انجام دهند: نخست، ادامه فعالیت‌های روتین فرهنگی؛ چون توقف زندگی، خواسته دشمن است و ایستادگی در برابر اختلال روانی یک مبارزه است. در شرایط سخت و بحرانی اگر کسی مشغول نگارش رمان یا فیلمنامه‌ای است، باید آن را ادامه دهد. ایستادگی در برابر اختلال روانی و روان‌پراکنی دشمن، مبارزه و اقدامی اساسی است. امامیان در ادامه افزود: دومین اقدام، تولید محتوای مضاعف است. نویسندگان می‌توانند با گروه‌های تولید محتوا همکاری کنند و متون ادبی، داستانی یا حماسی حتی در قالب‌های کوتاه برای تقویت جبهه فرهنگی تولید کنند. در چنین شرایطی یک روایت، یک داستانک، یک متن ادبی یا حماسی کوتاه هم می‌تواند در این میدان اثرگذار باشد.
امامیان سومین گام را ثبت مشاهدات و اتفاقات روزمره دانست و گفت: آنچه نویسنده می‌نویسد، برآمده از تجربه زیسته، خاطرات و رویداد‌هایی است که در زندگی‌اش دیده است. اکنون، در سال ۱۴۰۴، ما شاهد نوعی جنگ تحمیلی دوم بودیم همان‌گونه که در دهه ۶۰ جنگ تحمیلی نخست را تجربه کردیم. به همین دلیل، ثبت آنچه امروز در حال رخ دادن است، مشاهدات روزمره، حماسه‌هایی که مردم می‌آفرینند، و فعالیت‌هایی که خواص و عوام انجام می‌دهند، همگی می‌توانند ذخیره‌ای باشند برای آثار آینده نویسندگان.
این نویسنده معتقد است این سه کار حفظ فعالیت روتین، مشارکت در تولید محتوای فرهنگی و ثبت مشاهدات گام‌های اساسی و اثرگذار نویسندگان در روزگار جنگ روایت‌هاست. او تأکید می‌کند که نباید مأیوس شد و حتی حفظ جریان عادی زندگی، خود به‌تنهایی یک مقاومت مهم است.
پرهیز اگاهانه از اخبار مسموم
نویسنده «اربعین طوبی» در ادامه از وضعیت این روز‌های جهان اسلام و تأثیر آن بر انسجام داخلی و منطقه‌ای سخن می‌گوید. به باور او، حوادث اخیر خواه‌ناخواه باعث اتحاد و همدلی میان مردم می‌شود. او می‌گوید وقتی می‌بینیم مردم عادی و مظلومان در معرض حملات قرار می‌گیرند، وقتی سفاکیت دشمن عیان می‌شود، دیگر جایی برای اختلاف‌افکنی باقی نمی‌ماند.
وی در ادامه هشدار داد: در چنین شرایطی نباید اجازه داد ورودی‌هایی که موجب گسست روانی می‌شوند، ذهن و روان مردم را تسخیر کنند. برخی رسانه‌های معاند، صفحات تلگرامی و اینستاگرامی مأموریت دارند مردم را ناامید و تفرقه ایجاد کنند. امامیان تأکید می‌کند که برخی عمداً به میدان آمده‌اند تا کمر به ناامیدی ببندند و در چنین شرایطی، وظیفه ما عبور از اینهاست، حتی اگر به معنای پرهیز آگاهانه از دریافت برخی خبر‌ها باشد.
نویسنده «اربعین طوبی» افزود: پرهیز آگاهانه از برخی اخبار، نوعی خودسانسوری نیست، بلکه مراقبتی برای حفظ سلامت روان و انسجام اجتماعی است. اینکه فکر کنیم دنبال کردن همه اخبار باعث آگاهی می‌شود، اشتباه است، چون بسیاری از این اخبار جز اضطراب و فرسایش روانی چیزی به همراه نخواهد داشت.
از هیئت‌ها و ایستگاه‌های صلواتی می‌توان جریان امید ساخت
او همچنین با نگاهی انتقادی به عملکرد رژیم صهیونیستی، کشتار غیرنظامیان، به‌ویژه زنان و کودکان را محکوم کرد و گفت: این جنایات سند سقوط اخلاقی و انسانی این رژیم است و امروز برای همگان روشن شده و پرده‌ای از آن باقی نمانده است. همین وقایع موجب انسجام عمومی مردم می‌شود. امامیان در بخش پایانی گفتوگو از ایده‌هایی برای حفظ روحیه اجتماعی سخن گفت و اظهار کرد: هر اقدامی که ما را به زندگی، امید و نشاط اجتماعی بازگرداند، مفید است، به‌ویژه روز‌های ماه محرم مردم را به همدیگر نزدیک‌تر می‌کند. می‌توان از ظرفیت مجالس روضه، هیئت‌های خانگی و ایستگاه‌های صلواتی که نقش مهمی در تقویت همبستگی دارند بهره گرفت. وی با تأکید بر نقش فرهنگی مناسبت‌های مذهبی افزود: ایستگاه‌های صلواتی می‌توانند محل هم‌گرایی سلایق مختلف شوند، اما نباید صرفاً به توزیع چای و شربت محدود شوند، می‌توان برنامه‌های ساده، اما عمیق فرهنگی همچون خواندن روایت‌های ادبی، شعرخوانی یا گفت‌و‌گو‌های مردمی برگزار کرد.
او در پایان گفت: اهالی فرهنگ و هنر می‌توانند از همین فضا‌های کوچک، جریانی از همدلی و امید بسازند که در دل سختی‌ها، مردم را به هم نزدیک‌تر و جامعه را منسجم‌تر کند. جریانی که در دل سختی‌ها، مردم را به یکدیگر نزدیک‌تر کند و انسجام اجتماعی را افزایش دهد.
