جوان آنلاین: انقلاب اسلامی در روز ۲۲ بهمن برای چهل‌وششمین بار ثابت کرد با وجود تمام فتنه‌انگیزی‌ها و تهدیدات همه‌جانبه داخلی و خارجی، نه تنها بر صحنه تاریخ ماندگار مانده است که فراتر از آن همچنان بر مسیر پیشرفت و توسعه تا رسیدن به حد اعتلای آن قرار دارد. همانطور که رهبر انقلاب فرمودند: «ما فصل مُشبعی را حرکت کرده‌ایم، این سربالایی، این شیب تند را عبور کرده‌ایم، به قله‌ها نزدیک شده‌ایم.»
دلایل و نمود‌های بسیاری برای اثبات این نکته که کشور در مسیر پیشرفت حرکت می‌کند وجود دارد، اما مهم‌تر از آن تبیین چرایی ماندگاری جمهوری اسلامی و استمرار راهبرد آن در دستیابی به قدرت برتر منطقه‌ای است. ایران به طور مستمر و همزمان، پروسه دفاع از خود را تعقیب کرده و با تجمیع قوای درونی در راستای ترقی و غلبه بر مشکلات خود گام برداشته است. همان ابتدا، دشمنان به موازات مشکلات موجود راه‌های مختلفی را برای غلبه بر جمهوری اسلامی آزموده و پس از ناکامی در یک توطئه، تاکتیک دیگری را برگزیدند چراکه ایران استراتژی‌های متناسبی را برای مقابله با این تهدیدات اختیار کرده و در آنها به طور مطلوب موفق بوده است.
راهبرد‌های مقابله با تهدیدات و مشکلات
ایران با توسعه اقتصاد مقاومتی با تمرکز بر تولید داخلی و کاهش وابستگی به نفت و ایجاد شبکه‌های مبادلات مالی غیردلاری (مانند استفاده از ارز‌های ملی در تجارت با کشور‌هایی مانند روسیه و چین) با تحریم مقابله کرده است. علاوه بر آن، دیپلماسی فعال در شرایط تحریم و عضویت در پیمان‌های منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای سبب غلبه بر انزوای سیاسی و فشار‌های ناشی از تحریم شده است. تقویت روابط با قدرت‌های غیرغربی، چون روسیه، چین، کشور‌های امریکای‌لاتین و آفریقایی و استفاده از دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای برای شکستن تصویر منفی غرب، سبب انتشار ماهیت جمهوری اسلامی و همبستگی با آنها در مقابله با غرب شده که نقش مهمی برای خروج از انزوا داشته است.
ایران در مبحث حفظ امنیت در منطقه پرتنش غرب آسیا و مقابله با چالش تهدیدات امنیتی از سوی گروه‌های تروریستی وابسته به غرب (مانند داعش) و رقابت با قدرت‌های منطقه‌ای موفق عمل کرده و توانسته است نقش تعیین‌کننده خود را در مهار هر گونه تهدید و تنش ساخته از سوی غرب در نگاه دولتمردان منطقه اثبات کند.
در نهایت، ایجاد محور مقاومت به عنوان یک استراتژی امنیتی بلندمدت، مانعی برای هر گونه طرح‌ریزی غرب برای تنش در منطقه شده که این مسئله بعد از ۷ اکتبر ملموس‌تر شده است.
ایران در بحث داخلی نیز با تقویت صنایع کلیدی مانند دارو، کشاورزی و فناوری‌های نوین و اتخاذ سیاست‌های تعدیلی در حوزه اقتصادی و اجتماعی برای کاهش مشکلات داخلی گام برداشته است. کشورمان همچنین توانسته است با خودکفایی در فناوری‌های حساس با تحریم‌های فناوری و ممنوعیت دسترسی به فناوری‌های پیشرفته (مانند صنایع هسته‌ای، موشکی و پهپادی) مقابله کند. پیشرفت در غنی‌سازی اورانیوم به سطح ۶۰درصد و توسعه سانتریفیوژ‌های پیشرفته، ساخت موشک‌های بالستیک با برد بلند (مانند خانواده موشک‌های «خرمشهر» و دستیابی به فناوری ماهواره‌بر و پرتاب ماهواره‌های داخلی مانند «نور») نمونه‌هایی از این خودکفایی هستند. ایران در راستای توسعه سلامت در کشور با وجود تحریم‌های فزاینده گام‌های بلندی برداشته که نمونه آن تولید داخلی واکسن‌هایی مانند «برکت» در بحران جهانی شیوع کرونا بوده است.
در مجموع، به‌رغم وجود مشکلات فزاینده که می‌تواند هر حکومتی را متزلزل کند، جمهوری اسلامی توانسته است در قامت یک «نظام سیاسی» مستقل و مردمی، جایگاه خود را در معادلات جهان تثبیت کند؛ موضوعی که ثابت می‌کند ارکان اصلی جمهوری اسلامی که در پیدایش آن نیز دخیل بوده‌اند، پشتوانه مهمی در بقای آن و راز ماندگاری انقلاب اسلامی هستند.
در برهه کنونی که کشور چه در داخل و چه در تحولات خارجی چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته است و در نزاع با چالش‌های جدیدی قرار دارد، بر ضرورت نشان دادن عوامل دخیل در ماندگاری جمهوری اسلامی برای گذر از این گردنه سخت تأکید می‌شود.
در واقع، ماندگاری انقلاب اسلامی ایران نتیجه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است که از جمله آنها می‌توان به مبانی ایدئولوژیک، رهبری کاریزماتیک و عنصر مهم حمایت مردمی اشاره کرد که مفاهیمی، چون مقاومت در برابر فشارها، نهادسازی، توجه به عدالت اجتماعی، فرهنگ شهادت و مقاومت، تأکید بر استقلال و رویکرد ضداستکباری از آن منتج شده است. این عوامل در کنار هم باعث شده‌اند انقلاب اسلامی ایران پس از گذشت بیش از چهار دهه، همچنان پابرجا بماند در ادامه این عوامل ذکر می‌شود.
«اسلام» ایدئولوژی راهبردساز
انقلاب اسلامی ایران بر پایه ایدئولوژی اسلامی و شیعی شکل گرفت و این مبانی دینی به عنوان عامل قوی در ماندگاری آن عمل کرده‌اند. اسلام به عنوان دین جهانی و فراگیر، توانسته است در طول تاریخ پایدار بماند و انقلاب ایران نیز با تکیه بر این ایدئولوژی، توانسته است در میان مردم ایران و حتی برخی جوامع دیگر نفوذ کند. رویکرد ضداستعماری و ضداستکباری موجود در مبانی دینی، توانست به تقویت مقاومت در روحیه مردم در برابر تهدیدات همه‌جانبه منجر شود و همچنین توانست حمایت بسیاری از جنبش‌های آزادی‌بخش و مردم رویگردان از امپریالیسم را جلب کند.
«مردم» عامل تثبیت انقلاب
یکی دیگر از ارکان انقلاب، مردم هستند که با وجود تفاوت‌های قومی، مذهبی و فرهنگی، به رغم اختلاف‌افکنی و هجمه‌سازی دشمنان، همبستگی خود را حفظ و با مشارکت خود در مسائل مهم و تعیین‌کننده جمهوری اسلامی از آن حمایت کرده‌اند. به عنوان نمونه آنها در مقابل طراحی غرب در اقدامات اغتشاش‌آمیز در مقاطع مختلف (مانند حوادث ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱) هوشیاری نشان دادند و سبب مهار آشوب‌های داخلی شدند.
انقلاب اسلامی در سال۱۳۵۷ با مشارکت گسترده اقشار مختلف مردم (از جمله روحانیون، دانشجویان، بازاریان، کارگران و کشاورزان) به پیروزی رسید. این مشارکت نشان‌دهنده خواست عمومی برای تغییر نظام سیاسی و مقابله با استبداد پهلوی بود.
مردم تا به امروز به طور دائمی بر استقلال کشور و عدم‌وابستگی به قدرت‌های خارجی تأکید داشته‌اند و این روحیه باعث تقویت انقلاب شده است. مردم همراه با تأکید انقلاب اسلامی بر استقلال و خوداتکایی به عنوان یک ارزش اساسی در سیاست‌های داخلی و خارجی ایران، بستر لازم برای رشد عوامل تثبیت‌کننده انقلاب را فراهم کرده‌اند. نظام نیز در پاسخگویی به مطالبات مردم، بهبود اقتصاد و ایجاد فضای بازتر برای مشارکت سیاسی و اجتماعی کوشا بوده و این موضوع سبب مشارکت بیشتر مردم در امور شده است. در طول هشت سال دفاع مقدس، حضور داوطلبانه میلیون‌ها نفر در جبهه‌ها و پشتیبانی مالی و معنوی مردم، نقش کلیدی در حفظ کشور در برابر تجاوز عراق داشت.
مشارکت مردم در انتخابات مختلف (مانند انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و خبرگان) پایبندی بخشی از جامعه به ساختار سیاسی نظام را نشان داده است.
ولایت فقیه برای وحدت
موضوع ولایت فقیه ابتدا از سوی امام خمینی (ره) به‌عنوان پایه نظری و عملی نظام جمهوری اسلامی مطرح شد و تا امروز به عنوان عامل وحدت‌بخش و هدایتگر انقلاب عمل کرده است. ولایت فقیه به‌عنوان محور وحدت، توانسته است میان اقشار مختلف جامعه، گروه‌های سیاسی و نهاد‌های نظام هماهنگی ایجاد کند. این وحدت در شرایط بحرانی، مانند جنگ تحمیلی یا تحریم‌ها، باعث تقویت مقاومت ملی شده است.
ولایت فقیه به‌عنوان یک نهاد پویا، توانسته است خود را با شرایط متغیر زمان تطبیق دهد. رهبری ولی فقیه در مسائل داخلی و بین‌المللی، نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری و هوشمندی در مواجهه با چالش‌های جدید است.
همچنین این رکن انقلاب با ارائه رهبری متمرکز و قوی، توانسته است در برابر تهدیدات خارجی از جمله فشار‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی مقاومت کند. در طول چهار دهه گذشته، ایران با بحران‌های متعددی روبه‌رو شده است، از جمله جنگ تحمیلی، تحریم‌ها، ناآرامی‌های داخلی و فشار‌های بین‌المللی و این ولایت فقیه بوده‌اند که با ارائه رهبری قاطع و هوشمندانه توانسته‌اند این بحران‌ها را مدیریت و از فروپاشی نظام جلوگیری کنند.
به عنوان نمونه، در فتنه سال ۱۳۸۸ حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با تحلیل درست حوادث بعد از انتخابات و اینکه فتنه‌ای عمیق در راه است و ریشه در گذشته دارد و با به‌کارگیری سیاست شفاف‌سازی، بصیرت‌افزایی و برخورد نرم و با مدارا و قاطعیت توأمان در مواجهه با جریان فتنه، مدیریت مثال‌زدنی‌ای داشتند.
در نهایت، ایران با تکیه بر مشارکت مردمی، رهبری متمرکز، تکیه بر خودکفایی و استراتژی مقاومت فعال توانسته است در برابر مشکلات پیچیده داخلی و خارجی مقاومت کند و در مواردی حتی به دستاورد‌های قابل توجهی دست یابد، هرچند برخی چالش‌ها (مانند تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی) همچنان پابرجا هستند، اما تجربه چهار دهه گذشته نشان می‌دهد نظام جمهوری اسلامی از ظرفیت بالایی برای تطبیق با شرایط سخت برخوردار است.
