جوان آنلاین: شاید بیشتر ایرانی‌ها تصورشان از مازندران، منطقه‌ای سرسبز با کوه‌ها و جنگل‌های زیبا باشد که در همسایگی سواحل دریای خزر بهشت کوچکی شکل گرفته است، اما در کمال تأسف در کنار این تصورات، باید گفت غیر از زباله‌ها و فاضلابی که وارد آب و خاک و دریای این منطقه می‌شود، وضعیت آلودگی هوای مازندران آنقدر جدی و نگران کننده است که به گفته برخی مسئولان شرایط هوای این استان از تهران هم خطرناک‌تر است، چراکه پایتخت در مسیر باد غالب قرار دارد و مازندران محصور در میان کوه‌هاست.
کارشناسان سازمان هواشناسی اعلام می‌کنند باد غالب در مازندران از سمت شمال‌غربی به جنوب شرقی است که آلودگی‌ها را به سمت جنگل و کوه می‌برد.
در کنار نیروگاه‌هایی که با استفاده از سوخت مازوت هوای شهر‌های شمالی را آلوده می‌کنند، در حوزه معادن هم آلاینده‌های وحشتناکی وجود دارد که باید سختگیری‌های قانونی بیشتری انجام گیرد تا زندگی و سلامت مردم به چالش کشیده نشود.
مدت‌هاست انباشت و دپوی زباله در زمین و جنگل از یکسو و آلودگی آسمان به دلیل صنایع آلاینده و نیروگاه و حصار مناطق حفاظت شده از سوی دیگر مازندران را دستخوش مشکلات عدیده‌ای کرده است.
نفوذ شیرابه و دپوی زباله در دل جنگل‌های هیرکانی و لب ساحل مشکل دیرینه‌ای است که مردم استان سبز حاشیه خزر با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
از سوی دیگر وضعیت آلودگی هوا به دلیل مازوت سوزی نیروگاه نکا و بروز و ظهور ریزگرد‌هایی که منشأ آن به آن سوی مرز‌های ترکمنستان می‌رسد، هر روز بیشتر می‌شود و مازندران هم طی چند سال اخیر روز‌های ناسالم زیادی داشته است.
نیروگاه‌های زباله‌سوز ساری و نوشهر نیز زخم چرکین بر پیکره استان شده‌اند و نه تنها تاکنون باری از دوش استان برنداشته‌اند بلکه خود مشکلاتی را برای منطقه ایجاد کرده‌اند. حالا ردپای پسماند و زباله را در بکرترین مناطق مازندران می‌توان به نظاره نشست و رفع انبوه مشکلات ناشی از آن به عزم و اراده ملی نیاز دارد.
هفته گذشته مازندران میزبان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بود و قرار شد مسائل مربوط به پسماند مازندران در کارگروه مالی پسماند به ریاست رئیس‌جمهور مورد بررسی قرار گیرد.
شینا انصاری درباره وضعیت نیروگاه زباله سوز نوشهر گفت: «درباره نیروگاه زباله سوز نوشهر نیاز است تا بررسی‌های بیشتری انجام دهیم، زیرا وضعیت دپوی پسماند در این منطقه از مشکلات بوده و نیاز است تا حتماً مدیریت اصولی پسماند و هدایت و دفن شیرآبه‌ها پیگیری شود.»
وی افزود: «در برنامه است تا در اولین جلسه کارگروه ملی پسماند موضوع مدیریت پسماند در استان مازندران به عنوان اولویت مورد بررسی قرار گیرد و سعی می‌کنیم موضوع را در سطح ملی پیگیری کنیم تا منابع آب و خاک استان بیش از این آلوده نشود.»
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین درباره مطالبه مردم منطقه برای کاهش سطح مناطق حفاظت شده البرز مرکزی نیز گفت: «یکسری سیاست‌های ابلاغیه بالادستی از جمله سیاست‌های ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری داریم که تکالیف سازمان حفاظت محیط زیست را روشن می‌کند. پیش‌بینی مناطق حفاظت شده به دلیل این است که ذخایر طبیعی و زیستی کشور را حفظ کنیم. عملی کردن این موضوع و هرگونه اقدامی که قرار است انجام شود باید بر اساس این اسناد صورت گیرد.»
ناله خزر در آمده
بعد از کوه‌ها، دشت‌ها و رودخانه‌های مازندران آلودگی در دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین پهنه آبی محصور در خشکی جهان نه تنها تهدیدی برای انسان و گونه‌های زیستی بلکه به عنوان منبع عظیم آبی، غنی از منابع طبیعی و فسیلی، با جمعیت ساکن در ساحل به عنوان یک چالش زیست محیطی مطرح است.
دریای خزر همراه شوری آب و زیست حدود ۴۰۰ گونه بومی در آن، یک سیستم زیست محیطی منحصر به فرد ایجاد کرده که آلودگی آب این دریا آسیب جبران ناپذیری به این سیستم زیست محیطی وارد خواهد کرد.
در حال حاضر بیش از ۱۳۰ رودخانه به این دریا منتهی می‌شوند که رودخانه‌های بزرگ به طور عمده در سواحل شمالی و رودخانه‌های کوچک در سواحل غربی و جنوبی پراکنده‌اند. رودخانه‌های شمالی ۸۵درصد آب خزر را تأمین می‌کنند و رودخانه‌های خزر جنوبی (ایران و آذربایجان) ۶۰ درصد آورد رسوبی را به خود اختصاص می‌دهند.
در قضاوت درباره منشأ آلودگی دریای خزر اگر فقط سواحل شمالی ایران را ببینیم یکجانبه و دور از واقعیت است، چراکه حال و روز دریاچه در حاشیه شمالی، شرقی و غربی آن و دیگر کشور‌های همسایه به دلیل ورود انواع آلاینده‌های صنعتی و نفتی بدتر از کرانه خزر در ایران است.
با این حال ورود ۷۰ درصد پساب فاضلاب‌های تصفیه نشده از یکسو و پایین بودن توان پالایش دریای خزر نسبت به دریا‌های نیمه بسته مانند خلیج فارس یا دریا‌های باز مانند دریای عمان اوضاع آلودگی در این دریاچه را تشدید کرده است.
سرمنشأ آلودگی دریای خزر در استان‌های شمالی به چندین کیلومتر بالادست و از دامنه جنگل ریشه می‌گیرد. آنجایی که جنگل دفن گاه زباله شده است و شیرابه‌های ناشی از آن از طریق رود‌ها و کانال‌های انتقال آب مستقیم به دریا سرازیر می‌شود.
آمار‌ها حکایت از تولید روزانه ۳۰۰۰ تن زباله در مازندران دارد؛ شیرابه‌های این طلای کثیف دشت‌ها و جنگل در بالادست، میان‌دست و دریای خزر را در پایین دست آلوده و رنگ آبی این دریاچه زیبا در حاشیه ساحل را کدر و تار کرده است.
آمار‌های تأیید نشده نشان می‌دهد روزانه حجم وسیعی از شیرآبه‌ها، پساب‌های صنعتی، کشاورزی و خانگی در مناطق مختلف استان مازندران مستقیم به رودخانه‌ها و دریا سرریز شده و چرخه اکوسیستم را در این مناطق دچار اختلال کرده است.
به هر گوشه از مازندران سر بزنید شاهد آن هستید که پساب‌های خانگی و کشاورزی مستقیم به رودخانه می‌ریزد و از آنجا نیز روانه دریا می‌شود. این وضعیت سبب شده تا نه تنها رودخانه‌های مازندران حال خوشی نداشته باشند بلکه دریا نیز روز به روز آلوده شود.
اوضاع آلودگی دریا را می‌توان از زبان صیادی شنید که به بیماری پوستی دچار شده و آن را محصول ورود آلاینده‌ها به دریا می‌داند. سرتاسر پاییز و زمستان فصل صیادی است و ورود ماهیگیران به آب عموماً به عنوان بخشی از شیوه صید گریز ناپذیر. ماهیگیر مازندرانی با بیان اینکه بیشتر مواقع در فصل صیادی در تور ماهیگیران زباله‌هایی دیده می‌شود که از طریق رودخانه به دریا منتقل شده است، یک جمله می‌گوید که ختم کلام است: «این زباله‌ها سلامت صیادان و تمام آبزیان را به خطر انداخته است.»
