جوان آنلاین: نهمین جشنواره تجسمی بسیج با عنوان «هنرنگار» در گستره استانی و ملی در حال برگزاری است و برخلاف ادوار گذشته که مختص هنرمندان عضو بسیج بود در این دوره از همه هنرمندان در دو بخش ویژه و آزاد اثر میپذیرد. «جوان» در گفتگو با ابراهیم سلیمانی، دبیر این رویداد به ابعاد مختلف نهمین دوره جشنواره تجسمی بسیج پرداخته است.
جشنواره هنرهای تجسمی بسیج در چه سطح و گسترهای برگزار میشود؟
نهمین دوره جشنواره هنرهای تجسمی بسیج که تحت عنوان «هنرنگار» معرفی شده است، فراخوانش در مردادماه سالجاری منتشر شد. مهلت دریافت آثار از ۱۵ شهریورماه شروع شده و حداکثر تا ۱۵ آبانماه ادامه خواهد داشت. البته با این تفاوت که این جشنواره در گستره ملی فراخوان شده، اما قبل از اینکه آثار به دبیرخانه مرکزی برسد، تمامی استانها از طریق انجمنهای هنری بسیج هنرمندان دبیرانی را معرفی کردند که این دبیران بر اساس شیوهنامهای که از سوی دبیرخانه مرکزی تدوین شده، موظف بودند که در سطح استان فراخوان را منتشر کنند تا این رویداد در تمامی استانها به صورت مستقل برگزار شود و بعد برگزیدگان اول تا سوم هر استان براساس انتخاب هیئت داوری هر استان روی سامانه دبیرخانه مرکزی قرار میگیرند تا در این دبیرخانه هم از طریق هیئت محترم داوری که از بین چهرههای برجسته ملی انتخاب شدهاند، مورد قضاوت قرار میگیرند و برگزیدگان کشوری اعلام میشوند.
چه موضوعات و بخشهایی در جشنواره هنر نگار وجود دارد؟
این جشنواره در دو بخش ویژه و آزاد برگزار میشود. در بخش ویژه موضوعات و مسائلی از کنشگری و نقش بسیج در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی محیطزیست دستمایه تولید آثار قرار میگیرند. در بخش آزاد همه هنرمندان عزیز کشورمان فارغ از سن و سال و جنسیت میتوانند آثارشان را به دبیرخانه جشنواره ارائه دهند. البته در این بخش اولویتهایی را تعریف کردیم و پیشنهاد دادیم، این اولویتها فراتر از آنچه در دیگر جشنوارههای تخصصی مطرح میکنند، نیست، بلکه اشاره به این موضوعات دارای اولویت، یک نوع راهنمایی برای هنرمند محسوب میشود تا بداند اثرش ذیل کدام یک از این موضوعات قرار میگیرد. برخی از این موضوعات اولویتدار بخش آزاد شامل حماسه جهاد اقتصادی و حماسه زندگی، شبکههای اجتماعی به عنوان فرصت و تهدید، پاسداران حریم حرم، افشای جنایات گروههای تروریستی و تکفیری، موضوع اربعین و کربلا به عنوان میقات عاشقان، وحدت اسلامی، همبستگی و حسن همجواری، بیداری اسلامی، مقاومت ملل، فرهنگ عفاف و حجاب، شادی و نشاط در حیات معنوی اجتماعی، امیدآفرینی و خانواده، سبک زندگی ایرانی اسلامی و همچنین مقاومت اسلامی است. اینها موضوعات اولویتدار جشنواره هستند که در عرصه رقابت با دیگر آثار یک امتیاز ویژه خواهند داشت و جدیتر دیده میشوند.
هنرهای تجسمی گستره وسیعی دارد، کدامیک از رشتههای این عرصه امکان شرکت در جشنواره را دارند؟
با توجه به اینکه هنرهای تجسمی متشکل از رشتههای شناخته شده رایج و حتی رشتههای نوپدید و هنرهای معاصر است، ما این جشنواره را محدود کردیم به رشتههای طراحی و نقاشی و گرافیک که در این بخش فقط پوستر پذیرفته میشود. تصویرسازی، نگارگری که در این رشته آثار مربوط به تذهیب و مینیاتور و گل و مرغ را دربر میگیرد و همچنین رشته خوشنویسی، با این تفاوت که خوشنویسی به دلیل تعدد اقلام صرفاً در چهار رشته نستعلیق، شکسته نستعلیق، نسخ و ثلث فراخوان شده است.
خوشنویسی را به صورت مجزا برگزار میکنید یا ذیل همین جشنواره تجسمی میآید؟
ذیل همین جشنواره است، ولی همانطور که ما در طراحی و نقاشی نفرات اول تا سوم را معرفی میکنیم در خوشنویسی، رشتههای چهارگانه آن هر کدام سه نفر به عنوان برگزیده معرفی میشوند.
چرا در این جشنواره از حوزههایی مثل مجسمهسازی یا کارتون و کاریکاتور استفاده نکردید؟
این جشنواره قبلاً هشت دوره به اشکال مختلف تخصصی و ویژه اعضای بسیج برگزار شده است، ولی این اولین دورهای است که مخاطب را به اعضای بسیج محدود نکرده و همه هنرمندان به عنوان مخاطب فراخوان این جشنواره میتوانند در این رویداد حضور داشته باشند. اگرچه این رویداد در اولین گام گسترهاش را به سراسر میهن اسلامی و همه مخاطبان عزیز بسط داده، ولی امکان اینکه ما بتوانیم ۱۲ رشته را فراخوان دهیم و تجمیع آثار و نهایتاً داوری صورت بگیرد و به برگزیدگانش جایزه بدهیم را در این دوره نداشتیم. ضمن اینکه بعضی از رشتههای نوپدید مانند هنرهای مفهومی، چیدمان یا هنرهای اجرایی مثل پرفورمنس معمولاً تعداد آثارشان محدود و کم است یا اینکه در زیرمجموعه رشته گرافیک که شامل طراحی نشان، اوراق اداری، بیلبورد و تبلیغات محیطی که در واقع رشتههای کاربردی هستند، از آنها قدری فاصله گرفتیم. با این حال انشاءالله قصد داریم در دوره بعدی به برخی رشتههای جدیدتر ورود کنیم.
آیا در این جشنواره برای آثاری که با هوش مصنوعی تولید میشوند هم بخش یا جایزهای در نظر گرفتهاید؟
ما همزمان یک رویداد دیگری در خارج از سازمان بسیج هنرمندان برگزار کردیم که در تمامی رشتهها به آثاری که با هوش مصنوعی تولید میشوند، توجه و عنایت ویژهای داشت. البته در همان رویداد هم بعد از بررسیهای لازم به این نتیجه رسیدیم که هنوز آنطور که باید آثار فاخری با بهرهگیری از هوش مصنوعی تولید نشده است. هرچند استفاده هنرمندان از این فرصت را انکار نمیکنیم، ولی، چون جنبههای فنی کار را نمیتوانیم به خوبی انجام دهیم و شرایط آن مهیا نبود در این دوره آن را وارد جشنواره نکردیم. استفاده از هوش مصنوعی در تمامی این رشتهها مستلزم شناخت شاخه هنری تجسمی و نرمافزارهای این حوزه است، چون قضاوت و داوری در رابطه با آثاری که با هوش مصنوعی ساخته شدهاند، نیازمند یک قضاوت عالمانه است و در این دوره شرایط آن را نداشتیم و ورود نکردیم. اما اگر هنرمندی با استفاده از هوش مصنوعی اثری را تولید کرده باشد در داوری رد نمیشود و قطعاً مورد ارزیابی و داوری قرار میگیرد و اگر استفاده درستی از این امکان صورت گرفته باشد، ما آن را به عنوان یک اثر تجسمی میشناسیم.
آیا برنامهای برای بینالمللی کردن این جشنواره دارید؟
خوشبختانه نسبت به این موضوع تعاملاتی وجود داشته است و از آنجایی که شیوه اطلاعرسانی و دریافت آثار از حوزه بینالملل و هنرمندان دیگر کشورها مستلزم ایجاد یک دبیرخانه دائمی و قدرتمند است و از طرفی باید جوایزی متناسب با عیار بینالمللی دیده شود و همچنین مخاطبان جشنواره آنطور که باید صورت نگرفته است، ما هیچ اطلاع دقیقی از این ظرفیت عظیم نداریم. با این حال در این دوره یک برنامه جنبی با حضور میهمانان سرشناس و شناخته شده هنری کشورهای اسلامی داریم که ارتباط و گفتگو برقرار شود تا زمینه بینالمللی شدن فراخوان این رویداد در دوره بعدی فراهم شود.