چهاردهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و دوازدهمین نمایشگاه کتاب خراسان شمالی از روز ۲۷ مهرماه در مصلای امام خمینی (ره) شهرستان بجنورد مرکز استان خراسان شمالی گشایش یافت. برپاکنندگان و مسئولان اجرایی این نمایشگاه را که تا روز سوم آبان ماه ادامه دارد، بستری مناسب برای معرفی کتاب‌های دوران هشت سال دفاع مقدس و انتقال ارزش‌های آن به نسل‌های آینده می‌دانند که استقبال قابل‌توجه مردم نشان‌دهنده عطش جامعه برای شناخت بیشتر از تاریخ مقاومت است. در این دوره، ۳۸ ناشر تخصصی از سراسر کشور حضور دارند؛ از جمله انتشارات صریر، ستاره‌های ساوالان، حنظله، قلاویزان، سنگر دفاع، عصر ماندگار، نورالشهداء، خط‌شکنان و بسیاری دیگر که آثار متنوعی در حوزه خاطرات رزمندگان، تاریخ شفاهی، پژوهش‌های دفاعی و ادبیات مقاومت عرضه کرده‌اند. «جوان» در گفتوگو با برخی از مسئولان و ناشران حاضر در این نمایشگاه مسائل مختلفی از جمله محاسن و معایب ادغام و تلفیق این دو نمایشگاه، استقبال نسل جوان و نوجوان از آثار دفاع مقدسی و عمومی و همچنین راهکار‌های بهتر شدن آن را بررسی کرده است.
مازیار حاتمی، معاون نشر ادبیات سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج در گفتوگو با خبرنگار «جوان» در مورد جزئیات و ابعاد متنوع چهاردهمین دوره نمایشگاه کتاب دفاع مقدس و دوازدهمین نمایشگاه کتاب استانی خراسان شمالی می‌گوید: نمایشگاه چهاردهم کتاب دفاع مقدس در کنار دوازدهمین نمایشگاه کتاب استانی خراسان شمالی امسال از ۲۷ مهر ماه تا سوم آبان ماه در خراسان شمالی برگزار می‌شود. امسال این نمایشگاه با کنگره دومین کنگره ۳ هزار شهید استان خراسان شمالی و همچنین با نمایشگاه کتاب استانی خراسان شمالی همزمان شد.
حاتمی در مورد علت ادغام این دو نمایشگاه می‌گوید: دلیلی که باعث شد این جریانات با همدیگر و در یک زمان برگزار شوند به خاطر این بود که یک رویداد پرشور با حضور همه اقشار مردم برگزار بشود. یعنی نخواستیم با موضوع خاصی نمایشگاه برگزار بشود. برنامه خوبی که امسال توانستیم در استان خراسان شمالی رقم بزنیم، این بود که تقریباً حدود ۱۰۴ ناشر دفاع مقدس در این نمایشگاه حضور پیدا کردند و حدود ۷ هزار عنوان کتاب در نمایشگاه حاضر شد. کتاب‌های دفاع مقدس در این نمایشگاه ۳۵ درصد تخفیف دارند. معاون نشر ادبیات سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج افزود: همچنین نمایشگاه ویژه فلسطین را در کنار این دو رویداد داریم که کودکان و نوجوانان عزیز می‌توانند بروند آنجا و هم هدیه بگیرند و هم متناسب با موضوع فلسطین، قدس و غزه فیلم‌های مرتبط و روشنگرانه‌ای را ببینند که برای آنها پخش می‌شوند. برای این کودکان برگه‌هایی در نظر گرفته شده که روی آنها در رابطه با غزه و فلسطین نقاشی‌های موضوعی می‌کشند تا ضمن آشنایی با مسائل مختلف مرتبط با آنها بتوانند نقش بیان‌کننده و انتقال‌دهنده به دیگران را هم داشته‌باشند. ان‌شاءالله در روز شنبه سوم آبان ماه هم اختتامیه نمایشگاه با حضور مسئولان برگزار می‌گردد.
شیوه قدیمی بهتر بود!
محمد علی حقی، نماینده انتشارات ستاره‌ها در گفتوگو با خبرنگار «جوان» می‌گوید: در نمایشگاه امسال با ۶۲ عنوان کتاب حضور پیدا کردیم که از این ۶۲ عنوان کتاب تقریباً ۲۳ عنوان آن از جمله کتاب‌هایی است که کمتر از دو ماه از زمان انتشار آنها می‌گذرد و به نوعی جدید‌الانتشار محسوب می‌شوند.
حقی در ادامه با اشاره به اینکه در رابطه با حوزه دفاع مقدس ۱۲ روزه با توجه به فاصله زمانی اندکی که از وقوع آن یعنی انتهای خرداد ماه تا شروع نمایشگاه در انتهای مهرماه وجود داشت متأسفانه موفق به چاپ اثر نشدیم، تأکید می‌کند: حتماً انتشار آثاری با محتوا و رویکرد جنگ تحمیلی ۱۲ روزه به زودی در دستور کار انتشارات ستاره‌ها قرار می‌گیرد. نماینده نشر ستاره‌ها در مورد خصوصیات و مؤلفه‌های مثبت و منفی این دوره از نمایشگاه کتاب دفاع مقدس می‌گوید: اگر از دید یک ناشر بخواهم بگویم اولین مسئله در مورد نمایشگاه امسال قطع ارتباط ناشر با مخاطب آثار است که به عنوان یکی از نقاط منفی این دوره از نمایشگاه محسوب می‌شود.
حقی در ادامه می‌افزاید: من فکر می‌کنم نمایشگاه امسال می‌توانست با حفظ حالت و شیوه قدیمی خود که بین مخاطب و ناشر مواجهه و تماس مستقیم وجود داشت، برگزار بشود مخصوصاً ناشرانی که کتاب‌های آنها در فضای حقیقی تبلیغ و ترویج می‌شوند، حالا ممکن است یکسری از ناشران باشند که معرفی کتاب‌ها و آثارشان را از طریق فضای مجازی انجام می‌دهند و قطعاً با این شکل از برگزاری نمایشگاه مشکل زیادی نداشته‌باشند، ولی ناشرانی هستند که فعالیت‌شان در سطوح پایین‌تری اتفاق می‌افتد و ممکن است آن کانال ارتباطی با مخاطب را نداشته‌باشند. من فکر می‌کنم در چنین شرایطی این دسته از ناشران بخصوص با این مدل از برگزاری نمایشگاه کتاب دچار ضرر و زیان می‌شوند. وی در پایان خاطر نشان می‌کند: البته به غیر از این مشکل، اتفاق خوبی که در نمایشگاه امسال وجود دارد تدبیر تلفیق نمایشگاه کتاب با نمایشگاه دفاع مقدس هست که باعث یکدست‌شدن آثار و تولیدات و همچنین متنوع شدن و تأمین نظر سلایق و علایق متکثر مخاطبان آثار و افراد کتابخوان است.
راهرو‌های طولانی بی‌ثمر
علی فیاض، نماینده انتشارات دهم که با آثار متنوعی در حوزه دفاع مقدس به این دوره از نمایشگاه آمده‌اند در رابطه با تفاوت‌های نمایشگاه امسال کتاب دفاع مقدس با دوره‌های قبلی به خبرنگار «جوان» می‌گوید: از جمله تفاوت‌های این دوره از نمایشگاه با ادوار قبل این است که آن بارکد‌ها و لیبل‌هایی که قبلاً می‌زدند و باعث یکسری مشکلات شده‌بود، امسال وجود ندارد، چون پارسال مشکلات زیادی برای ما داشت، اما یک مشکل دیگر این است که، چون ناشران دیگری هم امسال به نمایشگاه آمدند برای مخاطبان مخصوصاً دانش‌آموزانی که به نمایشگاه می‌آیند، خیلی گرایشی به سمت آثار دفاع مقدسی ندارند که البته با توجه به شرایط سنی و روحیه‌شان امری کاملاً طبیعی است.
فیاض در ادامه می‌افزاید: سال گذشته چنین چیزی نبود و هر کسی که به نمایشگاه می‌آمد از کودک و نوجوان گرفته تا بزرگسال و سالمند هیچ‌کدام از نمایشگاه دست خالی بیرون نمی‌رفتند. وی در مورد اشکالات و کاستی‌های این دوره از نمایشگاه تأکید می‌کند: یکی دیگر از اشکالات نمایشگاه امسال این است که راهرو‌های خیلی بلندی ایجاد شده‌است که اگر این راهرو‌ها را یک مقدار کوتاه‌تر در نظر می‌گرفتند و بین غرفه‌ها مکان‌هایی را ایجاد می‌کردند که به طور مثال مسئولان غرفه‌ها یا کسانی که مسئولیت معرفی آثار هر غرفه را دارد در آن مکان به طور جداگانه قرار می‌گرفتند، فکر می‌کنم بازخورد و بهره‌وری بهتری داشت. این فعال حوزه کتاب ادامه می‌دهد: وقتی یک مخاطب برای خرید یا بازدید آثار می‌آید، ممکن است که برخی از آنها را نشناسد و نیاز به معرفی باشد از آنجایی که بسیاری از آثار عرضه‌شده در این دوره از نمایشگاه جزو آثار معروف و شاخص نیستند نیاز به معرفی و توضیح دارند، اما متأسفانه در شرایط فعلی نمایشگاه امسال این فرصت فراهم نیست. از طرفی دیگر برخی از ما ناشران فضای مجازی تبلیغی نداریم و‌ای مسئله موضوع توضیح و تبلیغ آثار را واجب‌تر می‌کند تا مخاطبان برای خرید آن آثار ترغیب بشوند.
نماینده انتشارات دهم در مورد تعداد آثاری که در این دوره از جشنواره عرضه کرده‌اند، اظهار می‌دارد: ما ۲۴ عنوان کتاب به این دوره از جشنواره آوردیم که عنوان کتاب کودکانه و دو عنوانش هم مخصوص خانم‌ها هست و بقیه موارد هم عموماً کتاب‌هایی در مورد شهدا هستند که با سبک خاطره‌نویسی تهیه و تدوین شده‌اند. فیاض در مورد تألیف آثاری با محوریت دفاع مقدس ۱۲ روزه هم می‌گوید: هنوز در مورد جنگ ۱۲ روزه اثر آماده‌ای نداریم چه اینکه به این سرعت نمی‌توانستیم اثر خوب و قابل اعتنایی عرضه کنیم. الان ۴۰ سال از جنگ گذشته و تازه برخی آثار در مورد آن نوشته و عرضه می‌شوند. به هر حال برای جنگ ۱۲ روزه کار‌هایی را شروع کردیم نویسندگان آنها هم مشخص شده‌اند و در حال تکمیل‌شدن هستند.
غافلگیر شدن ناشران از ادغام دو نمایشگاه
وی با اشاره به اینکه در این جنگ تحمیلی اخیر ما ۱۰ نفر شهید دادیم، ادامه می‌دهد: به غیر از این شهدا کلی هم مجروح و جانباز داریم که هر کدام از اینها به تنهایی ظرفیت تبدیل‌شدن به آثار خوبی را دارند. فیاض با طرح پیشنهادی در مورد ساختار و نحوه برپایی هر چه بهتر نمایشگاه امسال و همچنین تلفیق دو نمایشگاه کتاب دفاع مقدس و نمایشگاه کتاب استانی خاطر نشان می‌کند: اگر مثل نمایشگاه بین‌المللی تهران غرفه‌ها در کنار یکدیگر بودن یعنی کتاب‌های دفاع مقدس و کتاب‌های نمایشگاه استانی از یکدیگر جدا نبودند به نظرم بهتر بود هر چند قرار بر این بود که این نمایشگاه، نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس باشد. به خاطر این اتفاق ما کمی غافلگیر و شوکه شدیم، البته نمی‌دانم علت آن مسائل اقتصادی بوده یا موضوع دیگری نمی‌دانم ولی این اتفاق هم می‌تواند یک تجربه جدید باشد باید ببینیم که در پایان چه اتفاقاتی می‌افتند. مسئولان نمایشگاه در مورد علت این اقدام‌شان به ما گفتند که ما آثار عمومی و دفاع مقدس را با همدیگر مشترک گرفتیم که جمعیت بیشتری به نمایشگاه بیایند تا کتاب‌های دفاع مقدس در این جریان به نحو بهتری دیده بشوند.
نماینده انتشارات دهم در پایان خاطر نشان می‌کند: البته من باز هم عرض می‌کنم که اگر غرفه‌ها مثل نمایشگاه بین‌المللی تهران در کنار هم بودند به نظرم بهتر می‌شد. الان به خاطر اینکه غرفه‌ها را از هم جدا کردند، معمولاً دانش‌آموزان را می‌بینیم که در میان گرایش‌های مختلف به سمت آثار نشر عمومی میل و اشتیاق بیشتری دارند، ولی اگر این مسئله وجود نداشت، بالاخره ما می‌توانستیم که چند تا کتاب دفاع مقدسی هم به آنها معرفی کنیم، البته ما هم می‌دانیم که این آثار طالبان خودشان را دارند.
