بخشش خطای دیگران از آموزههای مهم دینی و اخلاقی است که در صورت تنبه فرد مرتکب، نسبت به آن توصیه میشود. با این حال باید در نظر داشت در صورتی که موضوع مورد نظر از مسیر قانون دنبال شود، ساختار قانونی حق بخشش یا عدم آن را در اختیار صاحب این حق قرار داده است. فردی که در جریان درگیری یا سانحه به فرد دیگری آسیب میزند و منجر به وارد شدن خسارت جانی یا مالی میشود و موضوع مورد نظر از سوی ساختار قانونی تحت تعقیب قرار میگیرد، به بخشش شاکی نیاز دارد. عمدهترین موضوع در اینباره مربوط به شکل گیری پروندههای قتل است و زمانی موضوع با حساسیت بیشتری دنبال میشود که فرد مرتکب به مجازات قصاص محکوم شود. در چنین شرایطی قانون حق مجازات مرتکب یا گذشت از وی را در اختیار اولیای دم قرار داده است. بنابراین اولیای دم میتوانند از حق قانونی خود استفاده و فرد مرتکب را قصاص کنند یا با مطرح کردن شرایطی مثل مطالبه دیه یا بیشتر از آن یا برای جلب رضای خداوند از او گذشت کنند.
همه روزه پروندههایی که مرتکبان آن در یک قدمی مجازات قصاص قرار دارند در شعب اجرای احکام دادسراهای امور جنایی در نوبت اجرا قرار میگیرند. گاه این پروندهها مثل پرونده آرمان و غزاله که به قصاص آرمان منجر شد با جنجال زیادی همراه میشوند، اما عمده این پروندهها بدون اینکه با جنجالهای رسانهای همراه شوند، رویه قانونی خود را سپری میکنند و بخشش یا مجازات در مورد مرتکبان اجرا میشود. مثلاً در مورد همین پرونده آرمان و غزاله که شرح آن بارها در رسانهها مطرح شد، افکار عمومی بهگونهای مقابل اولیای دم صفآرایی کردند که گویا اگر نخواهند از حق قانونی و شرعی خود استفاده کنند، مرتکب گناه بزرگی شدهاند. از مردم کوچه و بازار تا چهرههای معروف با نگاه و حرف از اولیای دم غزاله میخواستند آرمان را ببخشند، چراکه او جوان بود و اشتباهی ناخواسته انجام داده بود. همه از پدر و مادر غزاله میخواستند خودشان را به جای آرمان بگذارند و به جوانی او رحم کنند و اجازه ندهند خانواده دیگری سوگوار عزیزشان شود.
در جلسههای صلح و سازش این موضوعات و بیشتر از آن مدام مطرح میشود تا زمینه برای بخشش فردی که در یک قدمی مرگ قرار دارد، فراهم شود، برای فردی که قبل از ارتکاب به حادثهای که رقم زد و به عواقب آن فکر نکرد. به این فکر نکرد که یک لحظه اشتباه یا حماقت او چگونه زندگی خودش و خانوادهاش را نابود میکند. با این حال در هر پرونده در جایگاه خود موضوعاتی مطرح است که اجرا یا عدم اجرای حکم در مورد مرتکب به نظر اولیای دم ختم میشود. اولیای دمی که سوگوار عزیز از دست رفته خود هستند و برای گذشت از حقی که قانون و شرع در اختیارشان گذاشته، حق انتخاب دارند. حق اینکه روح خود را آرام و در آرامش از مرتکب گذشت کنند یا بخواهند او را مجازات کنند.