جوان آنلاین: یک کارشناس رسانه میگوید: روابط عمومی شرکتهای مصرفی مثل برق، آب و گاز باید بهروز باشند و آموزشهای خود را به پیامک و زیرنویس تلویزیونی محدود نکنند و هر جا لازم است با شیوههای جذاب و نوین آموزش دهند. انیمیشن، کلیپهای تصویری، شرکت در چالشهای وایرال، تولید بازیهای رایانهای، ایجاد کارزارها و حتی ابداع چالشهای صرفهجویی در شبکههای اجتماعی قطعاً میتواند فرهنگسازی مؤثری ایجاد کند.
نعیمه مونسی، کارشناس رسانه در مورد نقش خانواده در فرهنگ صرفهجویی به «جوان» میگوید: خانواده قطعاً یکی از ارکان اصلی فرهنگ است و در کنار مدرسه، رسانه و جامعه از محورهای اصلی فرهنگسازی به شمار میرود. اگر در هر خانوادهای پدر و مادر فرهنگ صرفهجویی را به صورت عملی به نسل بعد از خود انتقال دهند، میتوان گفت نیمی از راه را رفتهایم و پس از آن نقش نهادهای آموزشی و رسانهها صرفاً یادآوری خواهد بود.
وی میافزاید: توصیههای آموزشی و مصداقی مثل همین پیامکهای این روزها یا زیرنویس تلویزیون میتواند یک فرهنگسازی آنی و موقتی ایجاد کند و با تلنگری، مخاطب را به واکنش لحظهای وادارد، اما نمیتوان از آن نقش فرهنگسازی طولانیمدتی انتظار داشت، چراکه وقتی به صورت لحظهای، پیامی کوتاهمدت هشدار صورت گیرد، باید انتظار داشت واکنش مخاطب هم لحظهای باشد، اما اگر یک ویدئو و تبلیغ تصویری طولانیتری تولید شود، بیشتر در ذهنها حک میشود. مثلاً نسل ما قطعاً تبلیغهای بابابرقی را در ذهن دارد و هیچگاه از یادمان نمیرود و آهنگ و متن آن با شعار «هرگز نشه فراموش، لامپ اضافی خاموش» در ناخودآگاه ما ثبت شده است، اما برای نسلهای بعد چه چیزی تولید شده که با آن همخوانی کنند و در ناخودآگاهشان ثبت شود؟ آیا در شبکههای اجتماعی که نسلهای جدید در آن حضور بیشتری دارند، توانستهایم توصیههای آموزشی را با شیوهای جذاب ارائه دهیم تا این محتواها ترند شوند؟ پاسخ روشن است، خیر.
شرکتهای توزیع انرژی بهروز باشند
وی ادامه میدهد: روابط عمومی شرکتهای توزیع انرژی مثل برق، آب و گاز باید بهروز باشند و آموزشهای خود را به پیامک و زیرنویس تلویزیون محدود نکنند، بلکه باید با شیوههای جذاب و نوین آموزش دهند. انیمیشن، کلیپهای تصویری، شرکت در چالشهای وایرال، تولید بازیهای رایانهای، ایجاد کارزارها و حتی ابداع چالشهای صرفهجویی در شبکههای اجتماعی قطعاً میتواند فرهنگسازی مؤثری ایجاد کند. فضای مجازی فقط یک فضای مجازی صرف نیست، اکثر جامعه ایرانی به صورت جدی در این فضا حضور دارند و هر مخاطبی که یک ویدئوی آموزشی صرفهجویی در این فضا ببیند و تحت تأثیر قرار بگیرد، فرهنگسازی ایجاد شده است، پس این فضا را نباید دستکم گرفت و باید تمرکز جدیتری بر این فضا داشت.
برای صرفهجویی ابتکار به خرج دهیم
مونسی با بیان اینکه باید مقوله فرهنگسازی و استفاده از ابتکارات برای صرفهجویی را جدی گرفت چراکه منابع تجدیدناپذیر در حال اتمام و منابع تجدیدپذیر بسیار محدود است، تصریح میکند: مثلاً دولت میتواند با ایجاد صندوق صرفهجویی، منابع آن را برای فرهنگسازی در فضای مجازی، بازیها، فیلمها و کلیپهای آموزشی استفاده کند. اکنون همین آموزشهای ابتدایی و پیشپاافتاده برای صرفهجویی هم وجود ندارد، مثل آموزش ظرف و ماشین شستن، مسواکزدن و از لباسشویی استفادهکردن، همین چیزهایی که پیشپاافتاده است و مردم جامعه هر روز با آن سروکار دارند و برایش آموزشی وجود ندارد. در مدارس مانند خانههای شخصی (که اکنون بعضی از منازل به عنوان کممصرف شناخته میشوند و قبضشان رایگان میشود)، میتوان چالش صرفهجویی برای دانشآموزان ایجاد کرد. مثلاً مدرسهای که در ناحیه، شهر و کشور نسبت به جمعیتش برق کمتری استفاده کرده یا قبض آب کمتری دارد، میتواند قبض رایگان داشته باشد یا حتی تفکیک زباله یا خشکاندن زبالههایتر که به تبع آن آبهای زیرزمینی کمتر آلوده میشود نیز میتواند در مدارس به صورت رقابتی انجام شود.
وی ادامه میدهد: چگونه است که با کارهای فرهنگی مثل سرود و تئاتر برای مدارس امتیاز ایجاد میشود، اما برای این مقوله امتیازی درنظر گرفته نشده است. در اینگونه چالشها دانشآموزان به عنوان ساکنان اصلی مدارس نقش مؤثری پیدا میکنند و با شرکتدادن آنها در این چالشها یک بازی برد- برد ایجاد میشود، به این صورت که هم مدارس از این چالش منتفع میشوند و قبض رایگان میگیرند و هم دانشآموزان فرهنگ مصرفی درست را فراگرفتهاند.
این کارشناس رسانه میافزید: از طرفی جامعه ایرانی یک جامعه مذهبی است و از مذهب هم میتوان برای کمک به صرفهجویی استفاده کرد. در فرهنگ مذهبی ما در مذمت اسراف در هر مقولهای بسیار تأکید شده است و برای همین در تولیدات رسانهای میتوان به بعد مذهبی صرفهجویی هم توجه و جامعه را با خود همراه کرد، حتی میتوان پیشبینی کرد کلیپهای مذهبی آموزش صرفهجویی بسیار پربازدید و پرمخاطب شود. مثلاً در همین مقوله نذریهای محرم، میتوان نحوه خلاقانه نذریدادن بدون استفاده از ظروف یکبارمصرف را در فرم یک مسابقه برگزار کرد که هر هیئتی خلاقانهترین راه برای استفادهنکردن از ظروف یکبارمصرف ایجاد و عکس و فیلم خود را در فضای مجازی پربازدید کند. همین موضوع میتواند از مزایای خوب مادی و معنوی صرفهجویی باشد. شهرداریها نیز باید در امر فرهنگسازی و به خصوص فرهنگ صرفهجویی به صورت جدی وارد شوند، چراکه شهرداریها یکی از پایههای اصلی ارتباط مستقیم با مردم و فرهنگسازی در شهروندان هستند.
