جوان آنلاین: هر سال وقت برداشت هر محصولی که می‌رسد، کشاورز و باغدار می‌نالد و مسئولان بدون اینکه کاری بکنند از حضور دلالان می‌گویند. انگار قرار نیست این بازی به پایان برسد و حداقل یکبار کشاورز حاصل دسترج خود را ببیند و شیرینی و حلاوت آن را حس کند. اگرچه دریچه‌ای به نام صادرات و تأمین نیاز مرکبات در داخل کشور مطرح است، اما بی‌توجهی اتحادیه‌ها سبب شده تا دلالان و واسطه‌ها هر بار با حضور در باغات و زمین‌های زراعی قیمت دلخواه خود را اعلام کرده و جولان بدهند. گویی باغداران به حداقل سود قانع شده‌اند و می‌ترسند مبادا همان را هم از دست بدهند.
تولیدات باغی مازندران با توجه به کیفیت و تنوع محصولات قابلیت عرضه در بازار‌های بین‌المللی به ویژه همسایگان ایران را دارد و طبق بررسی‌ها دست‌کم ۵۰۰هزار تن از مرکبات این استان را می‌توان به کشور‌های مختلف صادر کرد، اما قیمت پرتقال سر باغ نسبت به هزینه تولید اصلاً همخوانی ندارد.
ضعف در اتحادیه‌های کشاورزی
مازندرانی‌ها که به فصل برداشت مرکبات رسیده‌اند، ناله سر داده‌اند که چرا بین قیمت باغ و بازار این همه فاصله است. مثلاً قیمت مرکبات به خصوص پرتقال که هنوز حدود ۴۰ درصد محصول برداشت نشده در سطح انتظار حداقلی باغداران مازندران نیست. مرکب‌کاران می‌گویند حداقل قیمت پرتقال سر باغ باید ۹۰ هزار ریال باشد.
در همین رابطه سرپرست جهاد کشاورزی مازندران می‌گوید: «با حمایت معاونت باغبانی وزیر جهاد کشاورزی قیمت ۹۰ هزار ریال هر کیلو پرتقال از سوی اتحادیه باغداران مازندران و با تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش سورتینگ‌داران مازندران دنبال شد، اما افزایش ناگهانی سه برابری کرایه حمل و نقل کامیون‌های حمل مرکبات از مازندران تا مرز آستارا، روند خرید پرتقال سر باغ را از سوی سورتینگ‌داران با چالش مواجه کرده است.»
بابک مؤمنی قیمت‌گذاری مرکبات در میادین میوه و تره‌بار را غیرمنطقی عنوان کرد و می‌افزاید: «قیمت مرکبات در میادین تره‌بار بسیار پایین است و اگر این روند تداوم پیدا کند، باغداری مازندران به شدت ضربه می‌خورد.»
هر چند مثل هر سال شبکه تعاون روستایی مازندران آماده خرید مناسب مرکبات شب عید است، اما باید گفت ضعف تشکل‌های کشاورزی در تولید و فروش محصولات بسیار جدی است و برای حفظ تولیدات کشاورزی در مازندران به طور قطع نیازمند برنامه‌ریزی جهشی باید بود.
سرپرست جهاد کشاورزی مازندران می‌گوید: «قدرت چانه‌زنی تشکل‌ها و اتحادیه‌های کشاورزی استان ضعیف است. اگرچه در یک دهه گذشته کشاورزان پیشرو که تا سه برابر متوسط تولید در مازندران فعالیت دارند، به‌وجود آمدند، اما واقعیت این است که باید ارکان اصلی کشاورزی را در بخش تولید ارتقا بدهیم.»
دخل و خرج‌ها با هم نمی‌خواند
قیمت محصولات باغی و مرکبات اگرچه در سال جاری افزایش یافت، اما همچنان کشاورزان آن را در مقایسه با هزینه‌های تولید پایین می‌دانند. با شروع برداشت پرتقال از باغات مازندران، فصل پرتقال چینی به روز‌های اوج خود نزدیک می‌شود و این در حالی که باغداران همچنان از نرخ پایین محصول و افزایش هزینه‌های تولید گلایه دارند.
هم‌اکنون نارنگی در سر باغ کیلویی ۵ تا ۷ هزار تومان و پرتقال نیز ۹تا ۱۰هزار تومان فروخته می‌شود که نسبت به نرخ محصول در مدت مشابه سال قبل رشد دو برابری را نشان می‌دهد، اما باغداران عقیده دارند که رشد هزینه‌های تولید چندبرابری شده و نمی‌توان آن را تأمین کرد.
بیش از ۱۱۳ هزار هکتار باغ مرکبات در استان مازندران وجود دارد که در ۹۷ هزار هکتار پرتقال و ۱۳ هزار هکتار نارنگی تولید می‌شود و مابقی نیز به کشت دیگر ارقام اختصاص دارد. این روز‌ها بازار صادرات محصولات باغی و مرکبات نیز در مازندران داغ است و محموله‌های استان به بازار‌های هند و روسیه رسیدند. تأمین زیرساخت‌های صادراتی و رفع موانع آن هم تاکنون نتوانسته جهش قابل‌توجهی در رشد قیمت محصولات باغی و مرکبات داشته باشد.
سود رودسری‌ها در جیب دلالان
در گیلان و شهرستان رودسر هم باغداران چوب فراوانی تولید را خوردند و به رغم کیفیت محصول و میزان تولید عالی مرکبات، اما نرخ محصول همچنان بر مدار ۵ هزار تومان در باغات می‌چرخد و نه تنها کشاورزان سود نکردند، بلکه هزینه‌هایشان نیز تأمین نشد.
به گفته یکی از باغداران، هر کیلو پرتقال را چهار الی شش هزار تومان می‌فروشند و این رقم هزینه‌هایشان را هم در نمی‌آورد، اما همین محصول وقتی پایش به بازار می‌رسد به چهار تا ۱۰ برابر قیمت فروخته می‌شود تولیدکننده با همه سرمایه و زمانی که گذاشته ضرر می‌کند، اما دلال و واسطه‌ها به راحتی سود می‌برند.
اوضاع باغداری در رودسر هر سال بر همین روال است. همه ساله باغات یا بر اثر آفات و سرما لطمه می‌خورد یا دلالان با واسطه‌گری دغدغه‌ها را افزایش می‌دهند.
باغداران با انتقاد از افزایش سرسام‌آور هزینه نهاده‌ها تأکید می‌کنند که قیمت سم، کود و مزد کارگری نسبت به سال گذشته چند برابر شده و هزینه‌های تولید نیز بالا رفته است و با این شرایط باغداری دیگر صرفه‌ای ندارد.
باز هم مسئولان از شرایط موجود و اقدامات در دست عمل می‌گویند درست مثل رئیس جهادکشاورزی رودسر با اشاره به اینکه این شهرستان مقام نخست تولید مرکبات در گیلان را دارد، می‌گوید: «رودسر دارای ۵هزار و ۴۰۰ هکتار سطح زیر کشت باغ مرکبات با ۸ هزار و ۷۰۰ نفر بهره‌بردار است.»
حسین نیک‌فرجام با بیان اینکه عمده مرکبات پرتقال تامسون، خونی انواع نارنگی، لیموترش و شیرین است، ادامه می‌دهد: «دولت به صورت یارانه‌ای کود اوره به کشاورزان پرداخت کرده است. افرادی که در پهنه‌های کشاورزی ثبت‌نام کرده‌اند حواله کود پرداخت و از طریق کارگزاران بخش خصوصی و تعاونی روستایی کود خود را با قیمت دولتی دریافت خواهند کرد.»
این مسئول تصریح می‌کند: «توصیه‌های فنی به باغداران از جمله بهترین روش‌های هرس، مبارزه، تاریخ سمپاشی و شناسایی تقویم زراعی و مشخص کردن زمان سمپاشی تابستانه و زمستانه، توصیه‌های کود مطابق آزمون خاک و برگ به صورت تشکیل کلاس‌های آموزشی و نیز آموزش انفرادی چهره به چهره انجام گرفت.»
با اینکه رئیس جهادکشاورزی رودسر مدعی است که «امسال از مرکبات تولید شده گیلان برای ذخیره‌سازی میوه شب عید استفاده خواهیم کرد، اما حرفی از حمایت‌ها و احتمالاً جبران ضرر مرکب‌کاران نمی‌زند تا بازی همچنان ادامه داشته باشد.»
