یک کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است کارمندان و کارگران در ابتدای ماه مالیات خود را پرداخت می‌کنند، ولی مشاغل خاص نظیر پزشکان، طلافروشان، وکلا و... بعد از یک‌سال به اشکال مختلف از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند، به همین منظور سازمان امور مالیاتی باید برای آن‌ها جریمه‌های سنگین بدون بخشودگی در نظر بگیرد. مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم امکان اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص براساس حساب‌تجاری صاحبان مشاغل خاص را فراهم خواهد کرد.
فرار مالیاتی همچنان یک چالش مهم برای دولت‌ها در سراسر جهان است، زیرا توانایی تولید درآمد‌های مالیاتی پایدار و تأمین مالی خدمات عمومی را تضعیف می‌کند. به ویژه مشاغل با درآمد بالا، اغلب از استراتژی‌های پیچیده‌ای برای به حداقل رساندن بدهی‌های مالیاتی خود استفاده می‌کنند که منجر به از دست دادن درآمد قابل توجهی برای دولت‌ها می‌شود. برای رسیدگی به این موضوع، نظام‌بندی سیستم مالیاتی و اجرای روش‌های جمع‌آوری مالیات هوشمند با هدف قرار دادن مشاغل با درآمد‌های کلان و نرخ فرار مالیاتی بالا ضروری است. این مقاله به اهمیت نظام‌مندسازی سیستم مالیاتی، مزایای جمع‌آوری هوشمند مالیات و تأثیر بالقوه بر درآمد‌های مالیاتی پایدار می‌پردازد.
احمد جانجان در گفتگو با «جوان» در پاسخ به این سؤال که یکی از منابع اصلی و پایدار بودجه، درآمد‌های مالیاتی هستند، با این وجود نظام مالیات‌ستانی فعلی فاقد کارآمدی و کارآیی لازم است. به نظر شما سامانه مؤدیان مالیاتی با تمرکز بر ایجاد اطلاعات مبتنی بر تراکنش افراد به صورت کامل امکان اصلاح نظام مالیاتی مبتنی بر افزایش درآمد‌های پایدار مالیاتی و مهار تورم از محل کاهش کسری بودجه را خواهد داشت، اظهار کرد: «معتقدم فرار مالیاتی با کنترل تراکنش‌ها کاملاً مقدور است. به نظرم با فرهنگسازی و شفافیت می‌توانیم امکان اصلاح نظام مالیات را فراهم کنیم. به طور مثال زمانی که به یک پزشک مراجعه می‌کنیم و از ما درخواست وجه نقد می‌کند، به هر حال این وجه نقد در این چرخه ریالی یا واریز به یک حساب می‌شود یا به ازای خریدی پرداخت می‌شود. اگر این‌ها اصولی باشد و جرایم خوبی هم برای آن‌ها در نظر گرفته شود، مشاغل خاص بدانند که هزینه فرار مالیاتی از خود مالیات بیشتر است و نسبت به پرداخت مالیات خود
اقدام می‌کنند.»
وی اضافه کرد: «در کشور‌های پیشرفته فرار مالیاتی پنالتی دارد، یعنی شخصی که فرار مالیاتی دارد باید جریمه بسیار سنگینی پرداخت کند. در این کشور‌ها هیچ ماده و تبصره، بخشودگی و معافیتی برای مشاغلی که فرار مالیاتی دارند در نظر گرفته نمی‌شود. قوانین در حوزه مالیات ستانی باید تغییر کند و جرایم سنگینی برای مشاغلی مانند پزشکان، طلافروشان و... که فرار مالیاتی دارند در نظر گرفته شود. همچنین سازمان امور مالیاتی باید با هماهنگی وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و دیگر وزارتخانه برخی از پروژه‌های ملی راهبردی را معرفی کنند تا مردم بدانند مالیاتی که می‌پردازند صرف خدمات‌دهی به خودشان می‌شود. متأسفانه با توجه به اینکه ساختار مالی و بودجه‌ریزی منسجمی نداریم عده‌ای تمایلی به پرداخت مالیات خود ندارند.»
این کارشناس اقتصادی در ادامه در مورد این سؤال که به نظر شما راه‌اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی راهکار مهمی برای اخذ عادلانه‌تر مالیات و کاهش فرار مالیاتی، افزایش اطلاعات و شفافیت اقتصادی در کشور است، گفت: «به طور مثال یکی از مشاغلی که فرار مالیاتی بسیار زیادی دارند، پزشکان هستند. پیشنهاد می‌کنم سازمان امور مالیاتی سامانه‌ای به اسم فرار مالیاتی پزشکان راه‌اندازی کند و مشخصات آن را برای کل مردم ایران پیامک کند، از این طریق مردم می‌توانند کد نظام پزشکی را به این سامانه ارسال کنند تا دولت هرچه سریع‌تر نسبت به پیگیری فرار مالیاتی این پزشک اقدام کند. به نظرم با این روش راحت‌تر می‌توانیم با فرار‌های مالیاتی پزشکان
مبارزه کنیم.»
جانجان تأکید کرد: «زمانی که ساختار استانداردی برای پیگیری مشاغلی که فرار مالیاتی زیادی دارند، وجود نداشته باشد مشاغلی مانند پزشکان، طلافروشان، آرایشگاه‌های زنانه، بنگاه‌های املاک، رستوران‌ها و... راحت‌تر از پرداخت مالیات سر باز می‌زنند. به طور مثال طلافروشان برای انجام معامله یا به عابر بانک مراجعه می‌کنند و مبلغ را کارت به کارت می‌کنند یا خریدار را مجبور می‌کنند مبلغ را به حساب فروشنده طلا واریز که این اقدام نوعی پولشویی
محسوب می‌شود.»
وی تصریح کرد: «کارمندان و کارگران در ابتدای ماه مالیات خود را پرداخت می‌کنند، ولی مشاغل خاص نظیر پزشکان، طلافروشان، وکلا و... بعد از یک‌سال به اشکال مختلف از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند به همین منظور سازمان امور مالیاتی باید برای آن‌ها جریمه‌های سنگین بدون بخشودگی در نظر بگیرد. مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم امکان اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص براساس حساب‌تجاری صاحبان مشاغل خاص را فراهم
خواهد کرد.»
