گروه سیاسی جوان آنلاین: ماهواره خیام جدیدترین دستاورد فضایی کشور است که از سوی محققان سازمان فضایی ایران به منظور تامین دادههای ماهوارهای و توسعه کاربردهای صنعت فضایی در حوزه هایی، چون کشاورزی و محیط زیست و مرزبانی کشور ساخته شده است.
ماهواره سنجشی ایرانی خیام ساعت ۱۰ و ۲۲ دقیقه از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان پرتاب شد. طبق آخرین اخبار هم اکنون در حال انتقال با بلوک انتقال مداری به مدار نهایی خود یعنی مدار ۵۰۰ کیلومتر است.
ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن داشته و عمر عملیاتی این ماهواره ۵ سال اعلام شده است. وزن دقیق این ماهواره ایرانی ۶۰۰ کیلوگرم اعلام شد که در مدار ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار میگیرد. این ماهواره با همکاری کشور روسیه و توسط ماهوارهبر سایوز به فضا پرتاب شد. ماهوارهای که گامی مهم برای تامین دادههای ماهوارهای و توسعه کاربردهای صنعت فضایی در کشور است.
عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از محل ایستگاه فضایی بایکونور که قرار است تا ساعاتی دیگر ماهواره خیام با پرتابگر سایوز به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شود، گفت: همکاریهای دو کشور مدتی است آغاز شده، اما در دولت سیزدهم و با تلاش وزارت ارتباطات و امور خارجه به ثمر نشست و امروز شاهد پرتاب ماهواره راهبردی خیام خواهیم بود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: پرتاب این ماهواره برای تامین دادههای فضایی مورد نیاز کشور گام بلندی است که میتوانیم از تصاویر با دقت بسیار بالای آن برای ارتقای کاربردهای متنوع از جمله در زمینههای کشاورزی، محیط زیست و حوزههای مختلف استفاده کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: در کنار همکاری راهبردی با کشورهای صاحب نام دنیا که روسیه یکی از دو کشور برتر در جهان است، توسعه فناوری بومی فضایی را در دستور کار قرار داده ایم و تا آخر سال، به دانش فنی قرار دادن ماهوارههای سنجشی در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین دست پیدا خوهیم کرد.
کاربرد تصاویر ماهوارهای خیام
طبق اطلاعیه سازمان فضایی درباره ماهواره "خیام" مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاههای اخذ دادههای ماهوارهای ماهواره "خیام" تنها در خاک جمهوری اسلامی ایران و تحت مدیریت سازمان فضایی ایران است و مهندسین و محققان ایرانی در آن مستقر هستند. ارسال فرامین و دریافت اطلاعات از این ماهواره تماما طبق الگوریتم رمزنگاری شدهای که قبلا توسط محققان سازمان فضایی در آن تعبیه شده است، انجام شده و در این فرآیند هیچ کشور دیگری امکان دسترسی به اطلاعات آن را نداشته و برخی شایعات منتشره در خصوص استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشورها صحت ندارد.
این بیانیه در ادامه میافزاید: با توجه به فعالیتها و اهداف صرفا صلحآمیز و غیرنظامی سازمان فضایی ایران، از تصاویر ماهواره "خیام" برای ارتقاء توانایی مدیریت و برنامهریزی کشور در حوزههای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها، مدیریت حوادث غیرمترقبه و ... استفاده میشود و نیروهای دفاعی کشور برای رفع نیازهای خود مسیرهای اختصاصی و منحصر به فرد خود را به لحاظ فنی و راهبردی پیگیری میکنند.
چرا "خیام" را روسیه پرتاب کرد؟
یکی از سوالاتی که درباره این ماهواره مطرح است این است که چرا ماهواره ایرانی خیام توسط روسیه پرتاب شد؟
ایران در سال گذشته با پرتاب ماهواره کاملا ایرانی «نور ۲» با ماهوارهبر بومی قاصد، در تزریق ماهوارههای زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین موفق عمل کرد. سپس در گام بعدی تزریق ماهوارههای تا ۱۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تا انتهای سال جاری هدف گذاری شد.
تجربه موفق ایران در این باره در زمینه ماهوارههای زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین بوده است و اکنون ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
همچنین بنابر اعلام سازمان فضایی ایرانی به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده میکنند.
سازمان فضایی فدرال روسیه اعلام کرد که تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره برداری از ماهواره خیام از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاههای فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام و صادر خواهد شد.
گفته میشود این شروع و تنها بخشی از همکاری بین المللی میان دو کشور است و به زودی و البته با عزم جدیتر محققین ایرانی، این صنعت در کشور تبدیل به یک صنعت صادر کننده خواهد شد. در واقع همکاری فضایی ایران وروسیه بخش دیگری از شراکت راهبردی دو کشور است که در سایر ابعاد هم گسترش خواهد یافت.