اگر قرار باشد از ماسوله صحبت به میان آید، باید گفت که پیدایش این شهر تاریخی و منظر فرهنگی آن، حاصل تعامل هزاران ساله انسان با محیط طبیعی پیرامون خود است. داستان شگفت‌انگیزی از شکل‌گیری اولین سکونتگاه‌های بشری، به واسطه حضور و ورود انسان به خطه سرسبز گیلان تا پیدایش شهری که خانه‌هایش روی هم سوارند و زیباترین نوع معماری را به تصویر می‌کشند. بعد از سال‌ها تلاش حالا مدیرکل میراث فرهنگی گیلان اعلام کرده است: «با پیگیری‌های انجام شده، ماسوله به عنوان هشتمین شهر ایران در فهرست شهر‌های تاریخی جهان قرار گرفت.» با این توضیحات طی ماه‌های آینده و با حضور کارشناسان یونسکو به ثبت جهانی خواهد رسید.
منظر فرهنگی شهر تاریخی ماسوله به سبب وجود جاذبه‌های بی‌نظیر معماری، طبیعی، تاریخی و همچنین دارا بودن قدمتی ۴ هزار ساله به عنوان میراثی زنده، در سال ۱۳۵۴ به شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
این شهر به خاطر تاریخچه خاص و معماری بی‌نظیر خود در سال ۸۶ در فهرست موقت ایران برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. با این حال، به رغم سال‌ها تلاش برای ثبت جهانی این نگین تاریخی، هر بار مشکلاتی پیش می‌آمد تا اینکه روز گذشته رسماً اعلام شد، ماسوله در فهرست شهر‌های تاریخی جهان قرار گرفت.
ماسوله را باید تک‌نگین تاریخی باقیمانده بی‌مثال از تاریخ، تمدن، فرهنگ و معماری پیشینیان گیلان در نظر داشت که در بستر خیال‌انگیز کوهستان و دشت با موسیقی روح‌افزای طبیعتی سبز زندگی می‌کند. آنان که ماسوله را از نزدیک دیده‌اند، می‌دانند اینجا نقاشی مشترک انسان و طبیعت است.
ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی گیلان وقتی اعلام کرد «با پیگیری‌های انجام شده، ماسوله به عنوان هشتمین شهر ایران در فهرست شهر‌های تاریخی جهان قرار گرفت»، می‌شد نفس راحتی کشید که بالاخره به پایان کار نزدیک شده‌ایم و می‌شود از الان خود را برای جشن بزرگی آماده کرد.
ماسوله بعد از شهر‌های اصفهان، شیراز، یزد، کاشان، بم، نیشابور و سمنان به عنوان هشتمین شهر ایران خودش را جهانی کرده و حالا این فرصت را دارد که تاریخ کهنش را فراتر از مرز‌ها به دیگر ملل معرفی کند.
شهردار و شورای شهر ماسوله با حمایت‌های ویژه و اقدامات خود در جهت ثبت جهانی پرونده منظر فرهنگی- تاریخی شهر ماسوله پیش رفته‌اند تا در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد و آنطور که مدیرکل میراث فرهنگی گیلان عنوان کرده، قرار است در چند ماه آینده و پس از حضور ارزیابان یونسکو در استان سرسبز گیلان شاهد رقم خوردن این اتفاق خوب که پیامد‌ها و نتایج ارزنده‌ای برای استان و همچنین کشور دارد، باشیم.
پیچیدن آوازه ماسوله در کل دنیا و جهانی شدن آن، معتبرترین سند و گواهی از بی‌همتایی این شهر است که می‌تواند تضمینی برای حفظ و نگهداری در برابر آسیب‌ها و تهدیدات احتمالی باشد. ضمن اینکه مزایای بسیاری همچون کمک‌های فنی و مادی و عاملی تأثیرگذار بر اقتصاد گردشگری گیلان را به دنبال دارد.
«ماسوله» نمایشگاه صنایع‌دستی گیلان
ثبت جهانی ماسوله، به عنوان اولین اثر تاریخی از گیلان، در معرفی سابقه تاریخی استان و ایران به جهانیان اثرگذار است و همین موضوع بخش‌های مختلف مرتبط با توسعه گیلان و تقویت اقتصاد پایدار را رونق می‌بخشد.
وقتی ماسوله را مقصد گردشگران فرهنگی و علاقه‌مند به آثار تاریخی عنوان و ثبت جهانی آن را زمینه‌ساز حضور گردشگران از اقصی نقاط دنیا به گیلان و ایران در نظر داشته باشیم، آن وقت متوجه می‌شویم که همه دستگاه‌ها و نهاد‌های متولی و دست‌اندرکار، وظیفه مشارکت و هم‌افزایی را در به سرانجام رسیدن کار‌ها دارند، چراکه انجام این مهم، به‌طور قطع موجب تحول در حفاظت پایدار ماسوله و توسعه گردشگری گیلان خواهد شد.
در همین رابطه استاندار گیلان با تأکید بر اینکه نباید فرصت تاریخی ثبت جهانی ماسوله از دست برود، می‌گوید: «شورای اسلامی و شهرداری، ضمن انجام وظایف محوله، از اعتباراتی که در اختیار دارند استفاده کنند و در سفر به فومن، شورای اداری شهرستان تشکیل شود تا مدیران دستگاه‌ها گزارشی از فعالیت‌های انجام شده خود ارائه دهند.»
اسدالله عباسی ادامه می‌دهد: «صنایع دستی ماسوله در کنار معرفی آثار تولیدی هنرمندان استان، موجب توسعه گردشگری پایدار و دربردارنده منافع اقتصادی برای گیلان شده است و اقتصاد محلی را نیز تحت تأثیر قرار داده و زمینه‌های رشد آن را فراهم می‌سازد. در ماسوله، در کنار عرضه صنایع‌دستی منطقه، هنر دست هنرمندان دیگر نقاط استان گیلان نیز به گردشگران عرضه می‌شود.»
ساماندهی ترافیک خودرویی و توجه واقعی و اصولی به موضوع بوم‌گردی در راستای درآمدزایی برای ساکنان روستا‌ها از دیگر مواردی است که استاندار گیلان مورد تأکید قرار می‌دهد.
رفع موانع در کمترین زمان ممکن
بی‌شک امروزه، روز ثبت جهانی یکی از موارد اقتصاد پایدار است؛ ماسوله جدای از اقتصاد استان و گیلان، سوای از اقتصاد کشور نیست؛ بنابراین باید در فرصت باقیمانده تلاش شود تا موانع پیش روی ثبت جهانی این میراث ارزشمند هر چه زود‌تر برطرف شود.
پیشینه میراث ارزشمندی، چون شهر ماسوله باید قدر دانسته شود و هر دستگاه به سهم خود برای موانع مشخص شده اقدام و هرکجا نیاز به تأمین اعتبار است، اعلام شود تا برای آن برنامه‌ریزی صورت گیرد. استاندار گیلان با اشاره به موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری می‌گوید: «باید دید در حوزه جذب سرمایه و سرمایه‌گذار در بحث گردشگری استان چقدر موفق بوده‌ایم و چقدر سرمایه‌گذاران را فراری داده‌ایم؟»
عباسی از موزه میراث روستایی گیلان به عنوان یک پروژه موفق یاد کرده و درخصوص طرح‌های بوم‌گردی تصریح می‌کند: «قرار بود در طرح‌های بوم‌گردی خانه‌های روستایی گیلان با همه دانش و ویژگی‌هایش ترمیم و حفظ شود، اما متأسفانه می‌بینیم در جریان اجرای بومگردی‌ها تنها به ساخت و ساز نمادین از خانه‌های روستایی اکتفا می‌شود و این طرح از اهداف اولیه دور شده است.»
احداث سایت موزه کهنه ماسوله، برچیدن و آزاد‌سازی بنای اجرا شده متعلق به بسیج فومن در مقابل ورودی اصلی شهر تاریخی ماسوله، تهیه طرح تابلو و نصب بیش از ۱۳۰ تابلو به دو زبان انگلیسی و فارسی از محور فومن تا ارتفاعات ماسوله، تغییر مکان عوارضی ورودی شهر، تعیین تکلیف و تخریب ساختمان فلزی نیمه کاره واقع در ورودی شهر ماسوله و آزاد‌سازی عرصه مربوطه، ساماندهی وضعیت کابل‌های برق و مخابرات و اجرا به صورت زیرزمینی برخی از موانع ثبت جهانی ماسوله بود که بخشی از آن‌ها رفع و باقیمانده نیز باید در کمترین زمان مرتفع شود.
