عجب داستانی شده این دریاچه ارومیه. یک روز از پایین رفتن سطح آب میگویند و روزبعد از احیا و بازگشت به دوران خوش. یک روز اعتبار میگیرند و یک روز از کمبود بودجه برای اجرای طرحها مینالند. انگار اصلاً مدیریت واحدی وجود ندارد و هر کس زودتر از خواب بیدار شود میتواند در مورد آن حرف بزند. متولیان امر آنقدر متناقض حرف میزنند که به راحتی میشود فهمید هیچ کس مسئله خشک شدن دریاچه را که به معظلی ملی تبدیل شده جدی نگرفته است. سال گذشته بود که مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجانغربی بارها اعلام کرد: «سدها عامل خشکی دریاچه ارومیه نیستند»، اما مدیرکل حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی تأکید داشت: «سدسازیها تأثیر چندانی ندارند و فقط یکی از عوامل اصلی خشک شدن دریاچه هستند.» دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه بدون هیچ اقدام عملی فقط از عدم رهاسازی حقابه دریاچه ارومیه انتقاد میکند و معاون اول رئیسجمهور از اتمام و آماده بهرهبرداری شدن تونل انتقال آب به این دریاچه خبر میدهد. حالا در آخرین خبر هم معاون فنی حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی با بحرانی خواندن وضعیت فعلی دریاچه گفته: «با ادامه روند فعلی امسال بخش جنوبی دریاچه ارومیه را از دست میدهیم.»
انگار احیای دریاچه ارومیه که جزو مهمترین زیستبومهای کشور و منطقه به شمار میرود هم به بازی دولتها تبدیل شده و در زمان روی کار آمدن دولتها در کانون توجه کاندیداها قرار میگیرد و شعارهای زیادی در مورد رفع بحران کم آبی آن میدهند و بعد از پیروزی در انتخابات، همه چیز به امان خدا سپرده میشود.
در ابتدای کار دولت سیزدهم، شهروندان بخش شمال غرب کشور در زمینه ادامه اجرای طرحها و مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه و اینکه بدون نتیجه رها شوند، ابراز نگرانی میکردند چراکه در صورت تعطیلی روند احیا، عوارض ناشی از آن جغرافیای وسیعی از کشور را تحت تأثیر قرار میداد.
براساس پیشبینی کارشناسان، در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه استانهای آذربایجان شرقی و غربی، کردستان و سایر استانهای همجوار بیشترین آسیب را دیده و کل ظرفیتهای اقتصادی و معیشتی منطقه غیر قابل احیا خواهد شد.
پس از استقرار دولت و تشکیل جلسات متعدد با کارشناسان امر اعلام شد که ۹۰ درصد زیرساختهای لازم برای انتقال آب به دریاچه و سایر طرحهای مصوب اجرا شده و مقرر شد تا پس از اتمام ۱۰ درصد مابقی که جزو اصلیترین بخش برنامهها و طرحها نیز محسوب میشود موضوعات نرم افزاری در دستور کار قرار گیرد.
مسئولان عنوان میکنند که دولت برای تخصیص اعتبارات کافی و وافی برای اتمام طرحهای انجام شده آماده است و اخذ کامل حقآبه دریاچه در کنار بارندگیهای مطلوب امیدواری برای احیای هرچه سریعتر این ذخیره گاه منحصربهفرد زیست کره و پارک ملی را افزایش داده است.
در میان حرفهای شیرین دولتمردان و حلوا حلوا کردن آنها اخبار و گزارشات میدانی چیز دیگری را بیان میکند و آن هم ضعیف و فرتوت شدن دریاچه است.
اعتبار میرسد، اما کاری انجام نمیشود
روز گذشته معاون فنی حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی با بحرانی خواندن وضعیت فعلی دریاچه ارومیه اعلام کرد که با ادامه روند فعلی، امسال بخش جنوبی دریاچه ارومیه را از دست میدهیم.
حجت جباری با بیان اینکه در سالهای اخیر وضعیت دریاچه ارومیه بهبود نسبی داشت، ادامه داد: «متأسفانه به دلیل کاهش بارشها و نیز عدم تأمین حقآبه مورد نیاز به همراه عدم اتمام برخی طرحهای احیا وضعیت دریاچه ارومیه مجدداً به وضعیت بحرانیتر تبدیل شدهاست.»
به گفته این مسئول، در حال حاضر سطح دریاچه ارومیه ۷۷/۱۲۷۰ متر است که در مقایسه با سال گذشته ۶۶ سانتی متر کاهش سطح تراز داشته و این یعنی از دست دادن بخشهای دیگری از دریاچه.
معاون اداره کل حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی با بیان اینکه در سال آبی جاری از ۴/۳ میلیارد متر مکعب حقآبه دریاچه ارومیه فقط ۷۰۰ میلیون مترمکعب رهاسازی شده و از نظر وسعت نیز مساحت عرصه آبی به ۲۴۸۹ کیلومتر مربع کاهش یافته، ادامه داد: «تا یکماه در صورت ذوب شدن برفها و رهاسازی منابع آبی ذخیره شده فرصت برای آبگیری دریاچه وجود دارد که بررسی نشان میدهد میزان آبگیری و وضعیت دریاچه نسبت به سال قبل وضعیت خوبی نخواهد بود.»
جباری در خصوص فعالیت مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه نیز گفت: «این مرکز قرار بود به جای ستاد احیای دریاچه ارومیه فعالیت کرده و طرحهای نیمه تمام ستاد احیای دریاچه ارومیه را پیگیری و وظیفه هماهنگی بین دستگاهی را عهدهدار باشد، اما متأسفانه بلاتکلیف مانده است.»
معاون فنی اداره کل حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی با بیان اینکه به دلیل عدم تأمین اعتبارات مورد نیاز و نیروی انسانی لازم عملاً این مرکز هنوز نتوانسته فعالیت خود را انجام دهد، تصریح کرد: «دریاچه ارومیه با عنوان پارک ملی دریاچه ارومیه با ۱۰۲ جزیره از جمله مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیطزیست کشور است.»
دریاچه ارومیه اسیر دست مدیران نالایقی بوده که تاکنون هیچ طرح و برنامه درستی برای احیای آن ارائه ندادهاند و در عوض هزاران میلیارد تومان اعتبار را هدر داده و دریاچه را به روز سیاه نشاندهاند.
اواخر سال گذشته بود که معاون محیطزیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیطزیست گفت: «در استانداری آذربایجانغربی توجه به محیطزیست و حفاظت از آن چشمگیر است و با اتفاق نظر موجود در استان شاهد تسریع در اتمام طرح انتقال آب از کانی سیب به دریاچه ارومیه خواهیم بود.»
وی اضافه کرد: «از محل اعتبارات پروژه حفاظت و احیای تالابها ۱۲۵میلیارد ریال درخواست اعتبار داشتیم که ۸۷ درصد محقق شده و ۹۰میلیاردریال در اسرع وقت براساس اعلام استان ابلاغ میشود.»
البته براساس اظهارات مدیر دفتر برنامهریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه و تکمیل طرحهای احیا با تأمین منابع مالی به میزان ۵ هزار و ۵۰ میلیارد ریال یعنی ۵۰۵ میلیاردتومان پیگیریمیشود!
حالا باید دید این اعتبارات کجا میروند که هر روز آب دریاچه کمتر و کمتر میشود و مرگ آن محتملتر از احیا است.