عالم مجاهد زندهیاد آیتالله سیدمحمود طالقانی، از رهبران نامور و پروجهه انقلاب اسلامی ایران به شمار میرود. تلاش و تکاپوی وی در برپایی حکومتی مبتنی بر قسط و آزادی، از جریانهای در خور رصد، در تاریخ معاصر است. اثری که هم اینک در معرفی آن سخن میرود، به ارائه روزشماری پژوهشی از زندگینامه آن بزرگ پرداخته و نیز اعلامیهها، سخنرانیها و گفتو شنودهای وی از مقطع آزادی از زندان تا پیروزی انقلاب اسلامی را تجمیع کرده است. این اثر به همت میرزا باقر علیاننژاد تدوین یافته و انتشارات سوره مهر آن را به زیور طبع آراسته است. مؤلف در دیباچه این مجموعه، در باره محتوای آن چنین آورده است:
«مرد شماره ۲ انقلاب اسلامی. این تعبیر را رسانهها و گروههای مبارز به آیتالله سید محمود طالقانی اختصاص داده بودند. او از نامدارترین مبارزان دوران پهلوی به شمار میرفت. او در دوره پس از سقوط رضاشاه و خروجش از کشور، فضا را بیش از گذشته مناسب برای تبلیغ دین و آیین دانست و با تشکیل کانون اسلام در تهران، دانشگاهیان را به سمت خود کشاند. آیتالله طالقانی همپای تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه پیش میرفت و متناسب با جریانات و وقایع روز، واکنشهای لازم را از خود بروز میداد. چه در دوره ملی شدن صنعت نفت و چه در دوره کودتای امریکایی- انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و چه در ماجرای رفراندوم انقلابسفید. او در دوره آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی از خود توانمندیهایی نشان داد که در نهایت منجر به دستگیری و محکومیت ۱۰ سالهاش شد. آیتالله طالقانی بارها در دوران رژیم پهلوی، به زندان افتاد ولی همواره نگاهش را از هدفی که در برابر داشت، برنگرفت و استوار ماند. نقش آیتالله طالقانی در انقلاب اسلامی، پس از آزادیاش از زندان در هشتم آبان ۱۳۵۷، نمایانتر میشود. او رهبری انقلابیون و انقلاب را در داخل کشور برعهده میگیرد و با اعلامیهها و سخنرانیهای خود، به بازتاب دیدگاههای امام خمینی رهبری انقلاب اسلامی میپردازد که در آن مقطع در نوفللوشاتو به سر میبرد. این رفتار آیتالله طالقانی، وحدتنظر در میان رهبران نهضت را نشان میداد و پس از بازگشت امامخمینی به ایران نیز همین روند را ادامه داد. او با حکم امام خمینی، به عضویت شورای انقلاب اسلامی درآمد و پس از پیروزی انقلاب نیز ابتدا به نمایندگی از سوی مردم تهران در مجلس بررسی نهایی قانوناساسی انتخاب شد و سپس از جانب امام خمینی، امامت جمعه پایتخت را برعهده گرفت. آیتالله طالقانی به رغم ارتباطات گستردهای که با گروههای سیاسی مبارز در زمان شاه داشت و این ارتباط را تا آستانه انقلاب حفظ کرده بود، اما برای دوری از تعلقات گروهی، ارتباطاتش را با گروههای سیاسی قطع کرد تا نقش هدایت و رهبری انقلاب در غیاب امام خمینی را به درستی برعهده داشته باشد. دیدگاههای آیتالله طالقانی در دو مقطع پیش و پس از پیروزی انقلاب که در این کتاب بدان توجه شده است، بیانگر دوراندیشی و ذکاوت آن پیرمرد سالخوردهای است که در کوران مبارزات، جان و روح خود را صیقل داده بود تا در بزنگاه تاریخی ایران، نقشی اثرگذار را ایفا کند. با نگاهی گذرا به سیر مبارزات آیتالله طالقانی درمییابیم که دوره اوج این مبارزات از ۸ آبان تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ است. در این دوره زمانی کوتاه، آیتالله طالقانی با بیش از ۶۰ اعلامیه، پیام، سخنرانی، مصاحبه و... در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی، نقش مؤثری ایفا کرد. از نکات قابل توجه اینکه با توجه با لغو سانسور در نشریات ایران، اکثر این اقدامات آیتالله طالقانی در نشریات، انعکاس فراوان مییافت و مردم انقلابی در سراسر کشور را هدایت کرد. با توجه به اهمیت اقدامات آیتالله طالقانی در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، برآن شدیم ضمن جمعآوری این مطالب، آنها را به همراه روزشماری تفصیلی از زندگانی ایشان، منتشر کنیم...».