سیستان و بلوچستان از حیث منابع آبی فقیرترین استان کشور بوده و به خاطر کاهش نزولات آسمانی با چالش‌های بسیاری برای تأمین آب پایدار روبه‌روست. به طوری‌که بسیاری از روستاهایش، حتی آن‌ها که دارای شبکه هستند نیز در فصول گرم سال و با کاهش بارندگی‌های سالانه دچار تنش آبی می‌شوند. تنش آبی به جایی رسیده که زمستان هم برای سیستان و بلوچستان فصل خشک حساب می‌شود و به همین خاطر صنعت کشاورزی و دامدادی این استان دچار صدمات جبران‌ناپذیری شده و روستاییان و عشایر مهاجرت را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
با مراجعه به آخرین سرشماری‌ها که در سال ۹۵ صورت گرفته جمعیت سیستان و بلوچستان ۲ میلیون و ۷۷۵ هزار و ۱۴ نفر اعلام شده است. جمعیتی که حدود ۵/۳ درصد جمعیت کشور را تشکیل داده و از این تعداد بیش از ۵۰ درصد روستانشین هستند.
نکته جالب در مورد سیستان و بلوچستان اینکه ۶۷ درصد جمعیت آن را افراد زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهند که همین مسئله این استان را به جوان‌ترین استان کشور تبدیل کرده است.
با این تفاسیر و با در نظر داشتن این موضوع که روستا‌ها به عنوان یکی از مؤلفه‌ها و اهرم‌های قدرتمند و اثرگذار در تسهیل و تسریع روند توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌آیند و تحقق سیاست‌های موسوم به اقتصاد مقاومتی در آن‌ها بیش از هر جای دیگر به نتیجه می‌رسد، لزوم توجه به توسعه روستا محور در سیستان وبلوچستان بسیار حائز اهمیت است.
وقتی از روستا و مشاغل مرتبط با این مناطق صحبت می‌کنیم قبل از هر چیز کشاورزی و دامداری در اذهان نقش می‌بندد.
اما این دو شغل که امروزه به صنعت تبدیل شده‌اند نیازمند سرمایه‌گذاری و منابع مالی قابل توجه هستند تا بتواند چرخ‌هایش را به گردش در بیاورد. اما در کمال تأسف، محدودیت منابع مالی و از آن مهم‌تر منابع طبیعی که طی چند دهه اخیر خشک و لم‌یزرع شده‌اند روستا‌های سیستان و بلوچستان را به همراه داشته موجب رکود اقتصادی در این مناطق شده است.
به طور میانگین سالانه حدود ۶۰ میلی‌متر بارش در فصل‌های پاییز و زمستان در سیستان و بلوچستان می‌بارد. زمستان پربارش‌ترین فصل این استان به شمار می‌آید که بیش از ۵۰ درصد بارش‌های سالانه را شامل می‌شود. این در حالی است که سال گذشته مجموع بارش‌های زمستانی سیستان وبلوچستان حتی به نیم میلی‌متر هم نرسید.
این اتفاق یک پیام ناگوار دارد و آن هم اینکه سیستان و بلوچستان با کاهش ۳/۹۹ میلی‌متری نسبت به بلند مدت مواجه شده است.
به گفته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان، هم‌اکنون ۱۱ شهرستان شامل چابهار، سراوان، سرباز، زهک، مهرستان، نیکشهر، کنارک، قصرقند، فنوج، دلگان و سیب و سوران در حالی پاییز بی‌باران را تجربه می‌کنند که زمستان سال گذشته را بدون باران به پایان رساندند که این «بی بارشی» ۱۰۰ درصدی در دو دهه اخیر در اکثر این مناطق بی‌سابقه بوده است.
وقتی از کاهش بارندگی‌های سال‌های اخیر و نرسیدن نزولات آسمانی صحبت به میان می‌آید، اولین صدمات آن به کشاورزی و دامداری می‌رسد. این اتفاقات موضوع تأمین آب برای کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده و در شرایطی که بسیاری از روستاییان دیگر نمی‌توانند به زمین‌های زراعی خود سری بزنند، اگر مدیریت منابع و صرفه‌جویی در دستورکار قرار نگیرد، قطعاً روستا‌های بیشتری باید با کشاورزی خداحافظی کنند.
آمار‌هایی برای دل خوش کردن
نماینده مردم زاهدان در مجلس نیز با بیان اینکه خشکسالی‌های دو دهه اخیر و پیامد‌های ناشی از آن از قبیل بیکاری سبب شده تا تعدادی از روستا‌های سیستان وبلوچستان طی سال‌های اخیر خالی از سکنه شوند، می‌گوید: «بی‌توجهی به موضوع ریزگرد‌ها و طوفان‌های شن باعث شده مردم به دلیل سختی زندگی و بیکاری، روستا‌ها را تخلیه و به شهر‌ها مهاجرت کنند.»
حسینعلی شهریاری ادامه می‌دهد: «موضوع کم‌آبی یکی از مهم‌ترین مشکلات مردم این منطقه است که پیگیری و حل این موضوع باید در اولویت دولت باشد.»
۵۱ درصد سیستان و بلوچستانی‌ها روستانشین هستند و بخش زیادی از اشتغال و معیشت مردم آن‌ها وابسته به کشاورزی و دامداری است، اما با تشدید خشکسالی به بخش‌های دام و کشاورزی مردم خسارات فراوانی وارد شده، به طوری که بسیاری از مناطق روستایی و عشایری دیگر توان ماندن در این کار را ندارند و به فکر جابه‌جایی هستند. در کنار تمام مشکلات موجود در روستا‌ها و به‌خصوص کم آبی‌ها که به مهاجرت روستاییان رسیده، مدیرعامل آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان مثل دیگر مسئولان، آمار می‌دهد و از بهبود شرایط حرف می‌زند.
علیرضا قاسمی با بیان اینکه ۸۸۹ روستا از مجموع ۵ هزار و ۵۹۴ روستای فاقد شبکه آبرسانی این استان از پارسال تاکنون رفع تنش شدند و شاخص بهره‌مندی از آب روستایی با رشد ۵/۴ درصدی به ۵/۷۱ درصد رسیده است، گفت: «در این استان ۵۸ درصد برداشت‌های آب برای شهر‌ها و روستا‌ها وابسته به منابع زیرزمینی است و از سوی دیگر ۴۲ درصد برداشت‌های آب وابسته به آب‌های سطحی بوده که عمده آن به رودخانه هیرمند و آب‌های مرزی بر می‌گردد.»
