سرویس تاریخ جوان آنلاین: زندهیاد استاد علی ابوالحسنی (منذر) - که روزهای آینده مصادف با سالروز ارتحال اوست- در باب «مشروعهپژوهی» و البته در نگاهی کلانتر «مشروطهپژوهی»، آثاری گران از خویش بر جای نهاد که اثری که هم اینک به شما معرفی میشود، در زمره آنهاست. وی در «فراتر از روش آزمون و خطا» سیره سیاسی آیتاللهالعظمی سیدمحمدکاظم یزدی را به بسط نشسته و نسبت وی با مشروطیت ایران را تبیین کرده است. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ناشر این اثر، در بخشی از دیباچه خود بر این پژوهش مبسوط، در باب محتوای آن چنین آورده است: «آیتالله سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی، معروف به «سید» و «صاحب عروه» مرجع عام تشیع در عصر قاجار و مشروطیت بود، (۱۳۳۷- ۱۲۵۳ ق). او با فتاوا و اعلامیههای متعدد در جنگ جهانی اول بر ضد متجاوزان روسی، انگلیسی و ایتالیایی، بهطور جدی گام در فعالیتهای سیاسی گذاشت و در صدر مشروطه، حمایت از مجلس را مشروط به مصوبات شرعی آن دانست. وی مخالف مشروطه وارداتی و سکولار بود، نه مشروطه صحیح. منظور از مشروطه وارداتی، مشروطهای است که تمام مضامین و الگوریتمهای آن از جوامعی با باورهای متضاد با ارزشهای اسلامی- ایرانی کپیبرداری شده باشد.
ایشان با ژرف اندیشی ضمن موافقت با مشروطه صحیح، مخالف جناح سکولار مشروطه نظیر تقیزادهها بود.
وی با آیتالله شیخ فضلالله نوری در جریان مشروطه، همسو بود و از او حمایت میکرد. رفتار وی در جنبش مشروطیت ایران، به معنای واقعی کلمه فراتر از روش آزمون و خطا بود. ایشان ملاک پیوستن به جریانات و جنبشها را نه کثرت جمعیت و موج اجتماعی، بلکه درستی و سلامت خردمندانه آنها دانسته است و حسن عاقبت فردی و جمعی را برترین هدف معرفی میکرد. در واقع ایشان در راه حفظ، احیا و ترویج عقاید شیعی، بیش از توجه به مسئله کمیت و نتیجهنگری، به مسئولیت خویش و مسلمین در انجام وظایفشان تأکید داشت.
صاحب عروه به اموری، چون بهرهگیری از فرصتهای زود گذر و حساس با برنامهریزی، اتحاد و نظم، پرهیز از افراط و تفریط در امور و معرفی اندیشه و تفکر به عنوان مقدمه گفتار و رفتار و کلیدی برای پیروزی و رستگاری، اهتمام داشتند و توجه داشتن به این مسائل را- همراه با آگاهی و بصیرت اجتماعی - مانع پشیمانی ناشی از روشهای آزمون و خطای رایج دیگران میدانستند. بیتردید ایشان یکی از با بصیرتترین و ژرفاندیشترین علمای تشیع در طول تاریخ بودهاند و بارها پیشبینیهای مصداقی ایشان در جریان توطئههای بیگانگان محقق شد. در این کتاب علاوه بر بررسی زندگی عالمانه و تأثیرگذار آیتالله سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی بر جامعه و مسلمانان دغدغهمند، مفصلاً به سیره، طرز فکر و روش معرفتی ایشان- که آن را بر سایر روشهای تجربی و مبتنی بر آزمون و خطا رجحان میدهند- پرداخته میشود. آیات سیدابوالحسن اصفهانی، شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سیدحسین قمی، محمدحسین کاشفالعظاء، محمدحسین کمپانی، سیدحسن مدرس، حسنعلی نخودکی اصفهانی، آقا بزرگ تهرانی و بسیاری دیگر از بزرگان از جمله شاگردان بارز ایشان بودهاند.
زوایای پیدا و پنهان حیات سیاسی و اجتماعی ایشان در این کتاب، به تفصیل و با ارائه اسناد و منابع معتبر و تراز اول تاریخی، تبیین و بررسی میشود...»