سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در ادامه روند قاچاق فیلمهای سینمایی این بار نسخه قاچاق فیلم «خانه پدری» منتشر شد و سازمان سینمایی انگشت اتهام قاچاق را به سمت تهیهکننده فیلم گرفت، انتشار نسخه قاچاق فیلم «قصر شیرین» با زیرنویس انگلیسی نیز شائبه قاچاق این فیلم از سوی جشنوارهها را به وجود آورده است.
سیدمحمدمهدی طباطبایینژاد دبیر ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری سازمان سینمایی، در روزی که نسخه قاچاق فیلم «خانه پدری» نیز سر از فضای مجازی درآورد، در مصاحبهای اعلام کرد که نسخه قاچاق شده این فیلم در اختیار تهیهکننده بوده است. نسخه قاچاق فیلم «خانه پدری» همزمان با پایان اکران محدود این فیلم در سینماها منتشر شد و همین موضوع باعث شد تا موضوع قاچاق این فیلم ابعاد دیگری نیز پیدا کند.
روش مشابه قاچاق «رحمان ۱۴۰۰» و «خانه پدری»
امسال را میتوان یک استثنای بزرگ در زمینه مبارزه با قاچاق محصولات فرهنگی دانست. در سال جاری و تا اینجای کار هنوز بیش از یکچهارم سال باقی مانده است، تعداد زیادی از فیلمهای اکران شده در سینماها و حتی فیلمهای توقیفی، به صورت غیرمجاز سر از فضای مجازی درآوردهاند و لینکهای دانلود آنها روی خروجی سایتها قرار گرفته است. کانالهای تلگرامی هم لینکهای مستقیم دانلود را در اختیار اعضای خود قرار میدهند و در این بین مسئله حفاظت و صیانت از آثار فرهنگی و رعایت حقوق مالی و معنوی هنرمندان به چالشی بزرگ برای وزارت ارشاد تبدیل شده است.
پس از مدتها که از فعالیت ستاد صیانت خبری نبود، در ۱۷ مهرماه، حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی در حکمی طباطبایینژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان را با حفظ سمت به دبیری ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری منصوب کرد. انتظامی دلیل این کار را انتقال و تمرکز فعالیت مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز محصولات سینمایی در معاونت ارزشیابی و نظارت عنوان کرد. وی در حکم انتصاب رئیس ستاد صیانت، «هماهنگی با نهادهای ذیربط و تشکیل ستاد مذکور با مشارکت صنوف سینمایی برای انجام فعالیت فرهنگی-ترویجی و مبارزه با شبکههای غیرمجاز و هدایت دبیرخانه استانی ستاد مذکور» را از جمله وظایف طباطبایینژاد عنوان کرده است. حال پس از نزدیک به دو ماه از این انتصاب و در روزی که فیلم «خانه پدری» نیز به جمع فیلمهای قاچاق شده پیوست، طباطبایینژاد در مصاحبه با «مهر» به ابعاد قاچاق فیلم پرداخته و درباره انتشار نسخه باکیفیت و ممیزینشده فیلم سینمایی «خانه پدری» به کارگردانی کیانوش عیاری در فضای مجازی میگوید: «درباره این موضوع باید کسانی که فیلم را در اختیار داشتهاند پاسخ بدهند. ما پیگیری حقوقی و قضایی میکنیم و در ستاد صیانت هم در پی این هستیم که بدانیم فیلم از کدام منشأ قاچاق شده است.
ما چندی پیش متوجه این ماجرا شدیم، با پلیس فتا ارتباط گرفتیم و بخشی از پیگیریهای قضایی را هم تاکنون انجام دادهایم.» وی درباره اینکه منشأ قاچاق فیلم کجا میتوانسته باشد، عنوان میکند: «این نسخه تنها در اختیار تهیهکننده و نهاد فنی آن یعنی لابراتوار بوده است. ارشاد اساساً این نسخه را در اختیار نداشته و بنابراین فیلم یا از مجرای تهیهکننده یا لابراتوار قاچاق شده است. همانطور هم که دیدهاید نسخه منتشر شده، نسخه کامل و بدون هیچ نشانی از سوی وزارت ارشاد است، بنابراین نه شما میتوانستید آن را منتشر کنید نه ما! چراکه این نسخه تنها در اختیار تهیهکننده و لابراتوار بوده است. این مدیر سازمان سینمایی ادامه میدهد: من علوم غیبیه ندارم که مستقیم بگویم چه کسی این کار را انجام داده است، نمیخواهم کسی را متهم کنم، اما مسیر دیگری برای انتشار این نسخه وجود نداشته است. این را هم باید عنوان کنم که فیلم سینمایی «رحمان ۱۴۰۰» هم دقیقاً به همین روش قاچاق شده بود.»
فعلاً نمیتوانم اظهارنظر دقیقی بکنم
کیانوش عیاری کارگردان فیلم «خانه پدری» درباره لو رفتن فیلمش میگوید: «خودم هم دیروز عصر خبر لو رفتن فیلم و توزیع غیرقانونی آن را دیدم ولی پیگیری نکردم و فعلاً نمیتوانم اظهارنظر دقیقی درباره اینکه چطور این اتفاق افتاده داشته باشم.» فیلم خانه پدری، پس از رفع توقیف چند ساله، در سینماهای تهران اکران محدود گرفت و بعد از چند روز اکران با حکم دادستانی دوباره توقیف شد. با پیگیری سازمان سینمایی و جلب نظر قوه قضائیه، اکران مجدد این فیلم در تهران از سر گرفته شد تا چهارشنبه ۱۳ آذر که از روی پرده کنار رفت، اما اینکه انتشار نسخه قاچاق آن با پایان اکران همزمان شده است، مسئلهای است که دست کم برای هیچ کدام از فیلمهای قاچاق شده امسال رخ نداده است. خانه پدری در بازه زمانی قاچاق شده که عملاً از حیث تجاری برای مالکان خود منفعت نداشته است.
«قصر شیرین» هم قاچاق شد
از ابتدای سال که فیلم «رحمان ۱۴۰۰» قاچاق شد و نسخههای نمایش خانگی آن در بساطهای فروش فیلم در حاشیه خیابانها پیدا شد، تا امروز که «قصر شیرین» و «خانه پدری» قاچاق شدهاند، هنوز هیچ ردپای درستی از منشأ اصلی فیلمهای قاچاق شده در دست نیست. بعضی افراد مانند سیدجمال ساداتیان، تهیهکننده فیلم «متری شیش و نیم» معتقدند سازمان سینمایی باعث قاچاق فیلم شده و برخی هم مانند طباطبایینژاد، طرف مقابل یعنی تهیهکنندهها را متهم اصلی قاچاق میدانند. با این وجود کسی متهم اصلی را پیدا نکرده و در این بین از فیلمهای حاشیهداری، چون «رحمان ۱۴۰۰» و «متری شیش و نیم» گرفته تا فیلم بیحاشیهای مثل «قصر شیرین» در لیست قاچاقشدهها قرار گرفتهاند. «خبرآنلاین» درباره قاچاق «قصر شیرین» مینویسد: «نکته جالب این است که این فیلم با زیرنویس انگلیسی سر از سایتهای دانلود فیلم درآورده است. این اتفاق میتواند سرنخ لو رفتن این نسخه از فیلم را به جشنوارههای خارجی برساند که این فیلم در سایت آنها آپلود شده است.» این اتفاق شبیه داستان قاچاق «رستاخیز» است که نسخهای که به زبان عربی دوبله شده بود و برای انتشار در خارج از کشور بود، سر از سایتهای دانلود درآورد.
ستاد صیانت، با یکی از سختترین برهههای فعالیت خود روبهرو است و ناتوانی این ستاد در جمع کردن حاشیهای به نام «قاچاق فیلم» میتواند ضربه سنگینی به اقتصاد سینما بزند.