سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: هر سال در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر، این شائبه به وجود میآید که برخی از صاحبان فیلمها با خرید بلیت برای فامیل و آشنایان و حتی مردم غریبه آنها را رایگان به سینما میفرستند تا فیلم ببینند و به نفع آنها رأی دهند، این روش غیراخلاقی به نحو دیگری در اکران سینماها نیز دخالت دارد.
چه فیلمی پرفروشتر از سایرین است؟ این سؤال راهنمای خوبی برای تماشای فیلم در سینماست، چون بر اساس یک قاعده قدیمی آن چه سایرین از آن استقبال کردهاند، حتماً ارزش دیده شدن را دارد. اصولاً یکی از دلایلی که در سینما جداول فروش هفتگی اعلام میشود و رسانهها به دنبال نشر آن هستند، همین مسئله است تا مخاطبان سینما از بهترینهای فروش آگاه شوند و احتمالاً آنهایی که قصد دارند به سینما بروند و دنبال گزینه مناسب هستند، بهترین فیلم جدول فروش را برای تماشا انتخاب کنند. با این پیشفرض، رسیدن و قرار گرفتن در رأس جدول فروش به خودی خود میتواند میزان فروش را بالاتر ببرد. پس همین که یک فیلم به جمع پرفروشها رسید به ابزاری تبلیغاتی به سود فیلم تبدیل میشود. در تیزرهای تلویزیونی یا آگهیهای مطبوعاتی بارها پیش آمده که بر پرمخاطب بودن فیلم اصرار میشود یا این که در تبلیغات دورهای بر میزان فروش فیلم تأکید خاصی میشود. همه اینها تکنیکهایی برای جلب بیشتر مخاطب است، اما برخی فیلمسازان برای تبلیغ فیلمهایشان منتظر نمیشوند که یک فیلم در روندی طبیعی به فروش خوب برسد، آنها پرفروش شدن فیلم را به نحوی میخرند! شیوهای که در جشنواره فیلم فجر برای به دست آوردن سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران استفاده میشود، این بار برای به دست آوردن عنوان پرفروشترین فیلم روی پرده در حال انجام است با این تفاوت که کار به مراتب راحتتر نیز میشود و برخلاف جشنواره فیلم فجر که خرید بلیت با محدودیت همراه است و قیمت بلیتها گرانتر از اکران عمومی است، این بار در فروش گیشه، صاحبان فیلم میتوانند با خرید بلیت و اهدای آن به افراد مورد نظر، حجم مخاطب و میزان فروش را بالا ببرند.
خرید بلیت برای صندلیهای خالی
خرید بلیت سینماها، چون دیگر به رأی تماشاگر نیازی ندارد، بیدردسرتر هم هست و میشود صندلیهای سینما را خالی نگه داشت و برای پر کردن آن دنبال نفر گشت. در همین زمینه، گزارش یک سایت خبری، درباره روش عجیب بالا بردن میزان فروش، قابل توجه است. «تابناک» در این باره مینویسد: «در حال خوردن پاپ کورن و تماشای فیلم سینماییای هستید که در خبرها به عنوان یکی از پرفروشترین فیلمهای روی پرده معرفی شده است. اطرافتان را که نگاه میکنید اکثر صندلیها خالی است، در حالی که وقت خرید بلیت اکثر صندلیها اشغال شده بود و نتوانسته بودید صندلی مناسب را در سالن انتخاب کنید؛ فضا کمی عجیب نیست؟ این صحنهای است که اگر در یک روز غیرتعطیل که قیمت بلیت سینما نیمبها نباشد، ممکن است با آن در سالن سینما مواجه شوید و اسباب شگفتیتان را رقم بزند، اما از کنارش به سادگی عبور کنید.» این گزارش میافزاید: «برخی مالکان فیلمهای سینمایی با سه هدف متفاوت در این اتفاق نقش دارند و با خرید گسترده بلیت فیلمهایشان، عملاً آمار فروش را بالا میبرند. در مواردی این اقدام در روزهای نخست اکران مشاهده شده که نشان میدهد هدف یک فروش انفجاری در ابتدای اکران و افزایش توجه عمومی در قالب «استقبال ویژه» بوده، تا بدین ترتیب تماشاگران برای دیدن فیلمی که با استقبال گسترده در افتتاحیه مواجه شده، راهی سالنهای سینما شوند. در واقع رویکرد اول عمدتاً تبلیغاتی بوده و به همین ترتیب نیز این رویکرد تداوم نمییابد.
رویکرد دوم، حفظ کف فروش در سینمای سرگروه میتواند باشد. بر اساس آییننامه اکران، در صورتی که فیلمی کف فروش را از دست بدهد، سینمای سرگروه که سینمای پرفروشی است را از دست میدهد و به مرور اکرانش پایان مییابد، اما اگر بالاتر از کف فروش در سینمای سرگروه باشد، همچنان به اکرانش در سقف زمانی تعیین شده تداوم بخشیده میشود؛ بنابراین اگر به عنوان صاحب یک فیلم، به قدری که فروش سینمای سرگروه بالاتر از کف باشد، اقدام به خرید بلیت نمایید، عملاً تداوم اکران فیلمتان را گارانتی کردهاید. این اقدام در گذشته نیز مطرح بوده و اکنون با مکانیزه شدنِ فروش، ردیابیاش سادهتر است. رویکرد سوم، آمارسازی است که درباره فیلمهای ارگانی بیشتر میتواند صادق باشد. فیلمی که هزینهای گزاف داشته، با شکست مطلق در اکران هم نهاد سفارشدهندهاش زیر سؤال میرود و هم توانایی و کیفیت محصول سازندگانش به چالش کشیده میشود. در این شرایط تهیهکننده میتواند شخصاً یا با حمایت سازمان سفارشدهنده بلیت بخرد که حدود ۳۵ درصد قیمت بلیت در نهایت به جیب تهیهکننده بازمیگردد، اما حدود ۶۵ درصد قیمت بلیت سهم سینمادار و پخشکننده و مالیات است که دیگر بازنمیگردد و در مسیر چنین آمارسازی هزینه میشود!»
سکوت سازمان سینمایی
خرید و اهدای بلیت به دیگران از نظر قانونی دارای ایراد ذاتی نیست، حتی اگر قرار باشد به وسیله آن یک فیلم به طور مصنوعی پرفروش شود و جایگاه بالایی در جدول فروش از آن خود کند، اما همین روش به ظاهر قانونی یک رقابت غیراخلاقی را در سینما دامن میزند. خرید بلیتهای جشنواره فجر برای به دست آوردن سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، هر سال اعتراض تهیهکنندگان سینما را در پی دارد. با این حال هنوز سازمان سینمایی نتوانسته است برای جلوگیری از این روش غیرمعمول برای رسیدن به موفقیت راهکاری را ارائه کند. دو سال پیش در جشنواره فیلم فجر، مسئله اهدای بلیت به مردم برای رأی دادن به فیلم خاص، حتی پای مجلس را به مناقشه بهترین فیلم از نگاه مردم، باز کرد. جمشید جعفرپور، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در آن زمان اعلام کرد: «قطعاً بلیتهای فروخته نشده و اهدایی به مقامات، نهادها و دستگاههای خاص در نتیجه آرای مردمی که در جشنواره فیلم فجر این جایزه بسیار اهمیت دارد، تأثیرگذار است و چنانچه نسبت نامتعارفی بین فروش بلیت و بلیتهای اهدایی وجود داشته باشد، دبیر جشنواره فجر باید در این زمینه توضیح دهد». با آنکه کمیسیون فرهنگی قرار بود از دبیر جشنواره فجر توضیح بخواهد این اتفاق رخ نداد، چون عملاً چیزی برای اثبات ماجرا در دسترس نبود مگر اینکه یک نهاد یا ارگان فاکتور خرید بلیت سینما را ارائه میداد که مسئلهای محال به نظر میرسید. اکنون حتی اگر یک تهیهکننده همه بلیتهای اکران را خریده و به رایگان به مردم ارائه دهد، سازمان سینمایی نمیتواند وی را نهی کند. تنها راهی که به نظر میرسد برای جلوگیری از این اقدام در نظر گرفت این است که خرید بلیت سینما مانند خرید بلیت جشنواره فجر دارای محدودیتهایی، چون ارائه کارت ملی شود.