سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: بازی‌های ویدئویی عرصه‌ای است که حساسیت‌های خاص خود را دارد. جذابیت‌های بازی‌های ویدئویی در عصر اینترنت و فضای مجازی نگاه راهبردی و دقیق مسئولان به این حوزه را می‌طلبد. «جوان» در این باره با حمیدرضا جلالی کارشناس پویانمایی و یکی از فعالان این عرصه گفتگو کرده است.
وضعیت کلی بازی‌های رایانه‌ای در کشور در دوره شش ساله دولت تدبیر و امید به چه شکلی است؟ آیا در این عرصه‌ای که میلیون‌ها مخاطب و کاربر در رده سنی کودک و نوجوان دارد، رونق و تقویت فرهنگ را شاهد هستیم یا اوضاع به گونه دیگری است؟ برخی معتقدند گرایش‌ها بیشتر به سمت تکنیک بوده است و به لحاظ فرهنگی این عرصه کاملاً رها شده به پیش می‌رود.
در حال حاضر با توجه به اختلاف قیمت دلار با ریال، نوعی وضعیت رقابتی در تولید بازی‌های رایانه‌ای ایجاد و باعث شده ما نسبت به رقبای منطقه‌ای و سایر کشور‌هایی که در حوزه تولیدات این صنعت مهم و راهبردی فعال هستند، یک امکان ویژه به دست آوریم و آن عبارت از این است که ما ارزان‌تر تولید می‌کنیم و در صنعت بازی‌های ویدیوئی این وضعیت برایمان یک مزیت نسبی ایجاد کرده است، منتها در صورتی می‌توانیم از این مزیت استفاده کنیم که بتوانیم سفارش ساخت بازی از خارج را بگیریم و برای مشتریان خارجی بازی بسازیم، اما این مشکل ایجاد می‌شود و باعث می‌شود تا پارامتر‌های فرهنگی در تولید بازی برای مشتری خارجی در نظر گرفته نشود، با این وجود در حال حاضر توان خوبی در تولید بازی‌های ویدیوئی داریم، منتها به دلیل عدم التفات مناسب دولت و عدم تحقق هزینه‌هایی که باید اختصاص داده می‌شد، شاهد تضعیف توان داخلی هستیم و وظایف حمایتی و پشتیبانی از تولیدکنندگان داخلی متأسفانه انجام نشده است، به همین خاطر شرکت‌های باسابقه و خوب بازی‌ساز کشورمان که بازی‌های خوبی هم تولید می‌کردند دچار رکود در تولید شده و حتی در برخی موارد متوقف شده‌اند. نکته مهم دیگر این است که در حال حاضر بخش بسیار بزرگی از کسب و کار بازی‌سازی در کشورمان در مارکت‌های موبایلی مانند کافه بازار متمرکز شده‌اند.
یعنی به نظر شما مدیریت ضعیف دولت در بخش تولید سبب شده تا بازار بازی‌های رایانه‌ای به رغم وجود نیروی انسانی کاربلد دچار فروپاشی شود؟
این مسئله باعث شده تا وضعیت فعلی اکوسیستم اقتصادی بازی‌سازی را ناقص بدانیم، چون بازی‌های ویدئویی چهار نوع هستند؛ موبایلی، کنسولی، آنلاین و PC. بازی‌های موبایلی یکی از انواع بازی‌های ویدئویی هستند. به دلیل تضعیف توان داخلی تولید بازی در کشور توفیقی برای تولید بازی‌های کنسولی یا PC نداشته‌ایم و به جای آن شاهد روی آوردن به تولید بازی‌های موبایلی توسط اکثریت بازی‌سازان کشورمان هستیم. این وضعیت باعث استیلای محصولات خارجی بر بازار بازی‌های کنسولی و PC کشورمان شده است که جای تأمل دارد!
در جایی گفته بودید بازی‌های رایانه‌ای شما را به جنگیدن در تهران و میدان فلسطین دعوت می‌کند.
بله یک بازی آنلاین ساخت کشور ترکیه است که تخت جمشید و نقشه تهران را برای آن طراحی و در بهمن ماه سال گذشته رونمایی کردند. مدیر عامل سابق بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای هم در آن مراسم حضور داشت. در این نقشه ها، نقشه میدان فلسطین تهران وجود دارد و بازیگر‌ها و گیمر‌ها در آن زد و خورد و نبرد‌های تروریستی می‌کنند و درگیری مسلحانه صورت می‌گیرد.
این مسئله در نهایت منجر به تضعیف مفهوم کلی امنیت در اذهان عمومی می‌شود که یک مفهوم مهم و قابل توجه است، یعنی تهاجم به مفهوم امنیت و قدرت نرم کشورمان، زیرا امنیت پایدار و باثبات کشورمان به یکی از مؤلفه‌های مهم قدرت نرم ما تبدیل شده است. بدون امنیت بسیاری از توانمندی‌های کشورمان تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و تضعیف می‌شود.
در این بازی برای مخاطبان کودک و نوجوان و بزرگسال، احترام و مشروعیت این مفهوم در افکار عمومی دچار خدشه می‌شود. درباره چرایی انتخاب این مکان‌ها در تهران و تخت جمشید برای یک بازی آنلاین تعابیر مختلفی به ذهن متبادر می‌گردد. می‌شود تلقی کرد که این موضوع یک مسئله تصادفی نبوده و روی آن کار کرده‌اند و می‌شود گفت که می‌خواهند در اذهان آمادگی ایجاد کنند و بخشی از یک پروژه مهم بوده است.
تاثیر بازی‌ها در تکمیل طرح‌ها و نقشه‌ها و استراتژی‌های مهم دولت‌های فرامنطقه‌ای و غربی یا طرح‌های امنیتی‌شان امروزه به امری قابل باور و پذیرش در اذهان عمومی تبدیل شده است. در واقع در کشور‌های غربی بعضی از پروژه‌های بازی‌های رایانه‌ای را مانند یک پیوست امنیتی رسانه‌ای برای حاکمیت تلقی می‌کنند.
چرا از سوی وزارت ارشاد نظارت درستی روی این تولیدات انجام نمی‌شود؟
به نکته خوبی اشاره کردید. این سؤال در طول سال‌های گذشته به صورت جدی مطرح بوده است و وزارت ارشاد باید به آن پاسخ دهد.
برای برون‌رفت از این وضعیت چه باید کرد؟
یک عزم جدی بین وزارت ارشاد و وزارت ارتباطات، مرکز ملی فضای مجازی، کمیته ملی تعیین مصادیق مجرمانه و پلیس فتا لازم است. نباید این طور باشد که این بخش‌ها به صورت منفصل کار کنند در حالی که مجموعه‌های حاکمیتی و دولتی در بخش فضای مجازی دارای یک رسالت و به طور ابلاغی دارای مأموریت در این حوزه هستند، اما به نظر می‌آید برای جلوگیری از آسیب در این زمینه باید یک ستاد ایجاد شود و هماهنگی و تقسیم کار در این حوزه شکل بگیرد و از موازی‌کاری پرهیز شود و در این زمینه انسجام به وجود آید. اینکه بازی‌های رایانه‌ای در کنار ماهیت اقتصادی و فناوری دارای ماهیت فرهنگی هستند موضوعی است که باید درک درستی از آن در اذهان عمومی و مسئولان فرهنگی ایجاد شود.
ان‌شاءالله که شاهد تحقق این امر در آینده نزدیک باشیم و اولویت بازی‌های ایرانی باشد و مارکت‌ها ساماندهی و نظارت مؤثر روی آن‌ها اعمال شود و از محتوا بی‌خبر نباشیم. اگر آینده را می‌خواهیم باید برای فرزندانمان خوراک فرهنگی مناسب تهیه کنیم.
