سرويس ايران جوان آنلاين: منطقه اینچهبرون در گلستان به دلیل هم مرزبودن با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان و نزدیکترین مسیر به چین از جایگاه ویژه اقتصادی برخوردار است. موقعیتی که از چند سال قبل با ایجادخط کشتیرانی و راهآهن حالا از رونق دوچندانی برخوردار شده است. تمامی این مزایا موجب شد تا پنج سال قبل با هدف ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای مردم استان گلستان منطقه آزاد اینچه برون بهتصویب اولیه برسد. با این حال از آنجا که برخی مناطق آزاد تنها به محلی برای واردات کالا تبدیل شدهاند، لذا مراجع ذیربط از جمله تشخیص مصلحت نظام تصویب نهایی اینچهبرون را مشروط به این کردند، که میان صادرات و واردات تناسب منطقی ایجاد شود، موضوعی که به گفته استاندار گلستان در صورت تصویب نهایی میتواند تأثیر خوبی در کاهش نرخ بیکاری و درآمدزایی برای گلستانیها داشته باشد.
شرایط خوب و مناسب استان گلستان در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و شیلات به کشورهایی همچون، ترکمنستان و قزاقستان سبب شده تا در زمینه صادرات کالا از این منطقه به این دو کشور برنامهریزیهای خوبی انجام بگیرد. رونق تجاری که در سالهای اخیر بین ایران و این دو کشور اتفاق افتاده است در کنار مسیر کشتیرانی و خط راهآهن جدیدالتأسیس قزاقستان، ترکمنستان و ایران که از طریق منطقه اینچهبرون وارد کشور میشود از جمله دلایلی است که موجب شده تا بتوان از لحاظ اقتصادی بر روی این منطقه سرمایهگذاری کلان کرد.
اینچهبرون مرزی برای تعاملات اقتصادی
نیاز کشورهایی همچون ترکمنستان و قزاقستان به محصولات کشاورزی، شیلات و طیورکه استان گلستان به عنوان مهمترین تأمین کننده آن به شمار میرود در کنار غنی بودن این دو کشور از نظر صنایع بالا دست و پایین دست متالوژی با استفاده از منابع کانی غنی فلزی موجب شده تا همواره این مناطق به عنوان مهمترین شرکای تجاری به حساب آیند. این مزایا و تجارتهای بین این دو کشور با ایران از جمله دلایلی بود که سبب شد تا در دولت یازدهم، خط ریلی شرق دریای خزر بین سه کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان و قزاقستان افتتاح شده و تأثیر مثبتی در رونق اقتصادی و صادرات و واردات بین این سه کشور انجام پذیرد. از آنجایی که استان گلستان در زمینه برخی از تولیدات کشاورزی و غذایی حرفهای بسیاری برای گفتن دارد، لذا میتوان با سرمایهگذاری در این موارد علاوه بر ایجاد درآمد و اشتغال، رونق اقتصادی را نیز برای مردم این استان فراهم کرد. موضوعی که به گفته هادی حقشناس استاندار گلستان در صورت تصویب نهایی میتواند تأثیر خوبی در کاهش نرخ بیکاری گلستانیها داشته باشد.
تأخیر در روند اجرایی یک تصمیم
اواخر سال ۹۲ بود که مدیران استانی گلستان با توجه به رونق اقتصادی منطقه اینچهبرون که به دلیل هم مرز بودن این منطقه با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان سبب شده بود طرحی را به تصویب رساندند که به موجب آن اینچهبرون به یکی از مناطق آزاد تبدیل میشد.
به گفته تصویب کنندگان استانی طرح، منطقه آزاد تجاری و صنعتی در شرق استان (اینچهبرون) قرار شد تا جایگزین طرح ناکام منطقه ویژه اقتصادی یعنی شهرک یک هزار هکتاری اترک دولت نهم و دهم در منطقه محروم ترکمن صحرا بشود از آنجا که این طرح نیاز به تأیید دولت و مجلس داشت لذا برای تصویب با جزئیات کامل به دولت تقدیم شد. در حالی که این طرح دوبار در مجلس نهم و دهم مطرح شد، اما برخی مخالفتهای نمایندگان این دو دوره سبب شد تا به تصویب نرسد. آن زمان نمایندهها در خصوص علت تصویب نشدن آن اعلام کردند از آنجایی که این طرح را مغایر با برنامه پنجم توسعه است، لذا نمیتوانند آن را به تصویب نهایی برسانند. سرانجام پس از کشو قوسهای فراوان، در نهایت آذرماه سال ۹۳ بود که ابتدا اکبر ترکان، مشاور رئیسجمهور و دبیر شورای هماهنگی منطقه آزاد، خبر ایجاد منطقه آزاد تجاری در نقطه صفر مرزی (اینچهبرون) را رسانهای کرد و چند روز بعد نیز حسن روحانی رئیسجمهور در سفر استانی خود به گلستان، وعده داد با ایجاد منطقه آزاد اینچهبرون، گلستان شاهراه توسعه کشور میشود.
طرحی اقتصادی، اما مشروط
در کنارمزایایی اقتصادی که منطقه اینچهبرون میتواند برای استان گلستان و کل کشور به ارمغان آورد، برخی مزایایی دیگر موجب شده تا کشورهای دیگر از جمله سرمایهگذاران آنها نیز تقاضای سرمایهگذاری در این منطقه را داشته باشند که میتوان به مواردی همچون، رغبت سرمایهگذاران داخلی و خارجی برای استقرار صنایع در گلستان با توجه به معافیتهای مالیاتی در مناطق آزاد، استقرار صنایع و رونق تولید و اشتغالزایی بالا، توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی در استان و منطقه و کشور، با توجه به اینکه در شرق کشور هیچ منطقه آزاد تجاری وجود ندارد، گلستان همزمان در چهار پرت هوایی، زمینی، دریایی و ریلی میتواند خدمات دهد. قابلیت استفاده از مواد خام کشورهای همسایه و صادرات ثانویه و داشتن ترانزیت و ترانشیپ ارزان و امن، مطرح شدن این منطقه آزاد به عنوان دروازه تعأمل با کشورهای آسیای میانه و cis، حرکت به سمت توسعه صنعتی و تجاری با وجود سه بندر (گز، ترکمن و خواجه نفس) ظرفیت هوایی و ریلی، دسترسی کامل به سه کریدور ریلی، هوایی و دریایی، اتصال به بازارهای جهانی از طریق خط آهن ایران – ترکمنستان، نزدیکی به زیرساختهای استانی نظیر بندر خواجه نفس، فرودگاه گرگان، امکان استقرار صنایع سنگین نظیر شهرک پترو پالایش و متالوژی، پایانه غلات و بندر خشک اشاره کرد.
این مزایا در حالی است که با توجه به تبادلات کالا با کشور چین بحث انتقال کالا از طریق اینچهبرون نسبت به مسیر دریایی ایمنتر و به صرفهتر از لحاظ زمانی و قیمت است. با تمام این مزایایی که از آن یاد شد با توجه به اینکه بیشتر مناطق آزاد در کشور به محلی برای واردت کالا و نه صادرات تبدیل شده است، لذا مراجع اصلی تصمیمگیری از جمله شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلت نظام تصویب این طرح را به این شرط میپذیرند که لااقل میزان واردات با صادرات کالا مناسبت داشته باشد موضوعی که منطقی به نظر میرسد.