سرویس ایران جوان آنلاین: مطرح کردن هاله حرارتی دریاچه ارومیه، نقد و سؤال و توضیحات مکرر در مورد آن سبب شد تا مطالعات جدیدی انجام شود و ایدههای نویی مطرح شود. در حالی که عکسهای ماهوارهای، انحنا و قوس گرفتن تودههای هوا هنگام رسیدن به آذربایجان را نشان میدهند، نمیتوان ایده هاله حرارتی را به راحتی انکار کرد و حالا عضو هیئت علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز نیز با تأکید بر اینکه هاله حرارتی دریاچه ارومیه یک ایده فرضی و شخصی نیست، آن را تأیید میکند.
چند وقتی بود که در مورد بروز هاله حرارتی بر روی دریاچه ارومیه صحبت میشد. موضوعی که سبب میشود میزان دما در این منطقه افزایش یافته و حتی تأثیرات آن به کل استان بازگردد. افزایش چهار الی پنج درجهای دما و کاهش حدود ۵۰ میلیمتری بارندگی در ۶۰ سال گذشته شاید خیلی محسوس نباشد، اما همین رقم یک پنجم سرمایه بارشی دریاچه و استان آذربایجان شرقی را شامل میشود.
در همین راستا رئیس دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز میگوید: «طبق قانون انرژی و ماده، گرمای زمین از بین نمیرود، بلکه از فرمی به فرم دیگری تبدیل میشود، در رابطه با این پدیده هم میتوان گفت که حرارت بازتابشی زمین به ارتفاعات ۳هزار متری رفته و در مسیر کانالهای ورودی نقش ایفا میکند، این حرارت از برودت تودههای ورودی هوا کاسته و میزان بارش را نیز به اندازه محسوسی کم میکند، هاله حرارتی دریاچه ارومیه فضایی حدود پنج برابر دریاچه در ارتفاعات اتمسفری ایجاد کرده است.» دکتر بهروز ساری صراف با تعمیم ایده جزیره حرارتی کلانشهرها به دریاچه ارومیه، ادامه میدهد: «آبها با توجه به ویژگی فیزیکیشان دیر گرم شده و دیر گرما را از دست داده و گرما را ذخیره میکنند و ما ۲۰ سالی است که آب را از دریاچه گرفتهایم.»
۹۵ درصد آب دریاچه از دست رفته
هاله حرارتی میتواند یکی از عوامل جابهجا شدن کانالهای هوایی باشد. حتماً ما نیز بارها عناوین جزیره حرارتی و وارونگی دما را شنیدهایم، در این پدیده امواج حرارتی سطح زمین به طرف ارتفاعات صعود کرده و به علت عدم جابهجایی و حرکات اتمسفری، پدیدهای را خلق میکند که از آن به عنوان جزیره حرارتی شهرها یاد میکنند. عضو هیئت علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز با بیان اینکه تصاویر ماهوارهای، آمار و ارقام بارش و استناد به بنیانها و قوانین علمی نیز این پدیده را نشان داده و ثابت میکند، میگوید: «با صرف نظر از اقدامات لایروبی و بارش چند ماه اخیر، دریاچه ۹۵ درصد حجم آب خود را از دست داده بود، نمکهای دریاچه مثل سایر قطعات خشکی اشعههای خورشید را منعکس میکنند و این انعکاسها به ارتفاعات ۳ الی ۴ هزار متری که محل تراکم ابرهاست، رفته و ابرهای سیاه را پراکنده کرده و قدرت ایجاد بارندگی را از ابرها سلب میکنند.»
ساری صراف با تأکید بر اینکه کمی بارش، دلیل کافی برای خشکی دریاچه نیست، تأکید میکند: «بارندگی بخشی از عوامل مؤثر در انباشت آب در دریاچه را تشکیل میدهد و نباید عوامل انسانی را نادیده گرفت. ما با این تفکر پیش میرویم که مشکل کم آبی در منطقه خشک و نیمه خشک ایران با چندین بار بارش برطرف میشود، در حالی که همه آبهای سطحی به آبهای زیر زمینی اضافه نمیشوند و آن درصد ناچیز هم گنجایش این حجم از مصارف کشاورزی را ندارد.» وی میگوید: «از منظر آب و هواشناسی پدیدههای مربوط به بارندگی جزو پدیدههای تصادفی هستند و نمیتوان بر اساس تصادف برنامه ریخت، وزیر نیرو بیان کرد که وارد دوره ترسالی شدهایم، اما آمار پدیدههای جوی در ۶۰ سال گذشته و دادههای مدون و منسجم هواشناسی این را نشان نمیدهد، چراکه پیشینه این سرزمین، مبتنی بر حوادث بارندگی است و با یک سال بارندگی زودگذر نمیتوان ادعا کرد وارد دوره ترسالی شدهایم و این یک رویداد تصادفی است.» این کارشناس تأکید میکند: «اگر مسئولان بر اساس این اتفاقات تصادفی، برنامهها را از مبارزه با خشکسالی به مبارزه با ترسالی تغییر دهند، مرتکب اشتباه بسیار بزرگی شدهاند که تاریخ این سرزمین هرگز این اشتباه را نمیبخشد، حتی وزیر نیرو هم بیان میکند که باید برنامههایمان را عوض کنیم و در پاسخ باید گفت که نگاهی به آمارها بیندازید، به عنوان مثال حدود سال ۴۰ بارندگی خوبی را در سطح کشور شاهد بودیم، اما سالهای بعد از آن خشکسالی پیش آمد.»