سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: بیست و چهارمین دوره طرح ولایت کشوری سازمان بسیج دانشجویی با همکاری مؤسسه امام خمینی (ره) در دو بازه زمانی در مشهد مقدس برگزار میشود. طرح ولایت، دورهای اندیشهای است که توسط آیتالله مصباحیزدی و شاگردان وی در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم طرحریزی و ۲۰ سال است که برگزار میشود. گفتوگوی «جوان» با حجتالاسلام امیرابوالفضل ارجمند مسئول این طرح را پیش رو دارید.
برای ورود به بحث در ابتدا توضیحاتی پیرامون برنامههای فرهنگی طرح ولایت و حوزههای تحت پوشش آنها بفرمایید.
کل دوره فیالواقع یک دوره آموزشی است. منتها، چون بحث آموزشی آن برگرفته از مبانی اندیشه اسلامی است طبیعتاً خودِ محتوا یک محتوای دینی - فرهنگی است. بحثهای محتوایی شامل معرفتشناسی، خداشناسی، فلسفه اخلاق، فلسفه سیاست و... است که به طور کلی در قالب شش کتاب تحت عنوان کتاب ۱ و ۲ و ۳ و... از آنها یاد میشود، اما غیر از این کلاسهای آموزشی، هم از باب ارتباط دادن این مطالب و مسائل به زندگی معنوی، هم اینکه خود کار فرهنگی به عنوان یک مؤلفه مجزایی در این دوره مورد بحث، بررسی، تدبیر و اجرا قرار گرفته به نحوی که ما تعمد داشتیم این دوره حتماً در مشهد مقدس برگزار شود. ما در طول یک دوره حداقل ۴۰ روزه در خدمت [افراد]فراگیر با جامعه آماری حدوداً ۴ هزار و ۵۰۰ نفره هستیم که همه آنها جزو دانشجویان کشورمان هستند. البته این فراگیری از میان بیش از ۱۳ هزار ثبتنامکننده پس از پشت سر گذاشتن مراحل آزمون، مصاحبه و سایر مؤلفههای مورد نظر، انتخاب و گلچین آنها انجام شده است که این ۴ هزار و ۵۰۰ نفر به این دوره از طرح عظیم و بزرگ ولایت برای پشت سر گذاشتن مراحل مختلف آموزشی اعزام میشوند.
آیا پیشینه و زمینه فعالیت متقاضیان هم به عنوان شاخصههای اثرگذار جنبی، مورد بررسی و ملاک عمل قرار میگیرد؟
حتماً. از جمله مؤلفههای مؤثر در این گزینش سابقه فعالیت فرهنگی و اثرگذاری افراد متقاضی در حوزه فرهنگ و جبهه فرهنگی با رویکرد مضاعف تقویت و عمقبخشی هر چه بیشتر به مبانی اندیشه، افکار و اقدامات آتی این عزیزان است. از آنجایی که این دوره در مشهدالرضا اتفاق میافتد و حضرت علیبنموسیالرضا (ع) شخصیتی اهل مباحثه، مناظره و مسائل علمی بودهاند و از سوی دیگر محل اصلی برگزاری دوره بیست و چهارم طرح ولایت در دانشگاه فردوسی که منشأ و محل آموزش و علماندوزی است برگزار میشود، گمان میکنم منتقلکننده و گویای همداستانی قالب و محتوا به مخاطبان است.
در طول این دوره چه برنامههایی برای «فراگیر»ها اجرا میشود؟
کسانی که در این دوره شرکت میکنند هفتهای دو بار به حرم مطهر علیبنموسیالرضا (ع) مشرف میشوند و در کنار این، برنامههای بسیار متنوع و متعدد فرهنگی از جمله جلسات هماندیشی، پرسش و پاسخ، اخلاق، هیئت و دهها برنامه فرهنگی دیگر به صورت همه روزه صورت میگیرد. همچنین متناسب با فضا و مکان در کنار محافل اندیشهورزی و بالا بردن قدرت استدلال و منطق، مجموعه برنامههای نشاطآوری شامل انجام انواع ورزشها و مسابقات نیز انجام میشود.
اگر موافق باشید بحثمان را بر محور مسائل و اقدامات فرهنگی متمرکز کنیم. همانطور که میدانید حوزه فرهنگ گستره بسیار وسیعی دارد، بنابراین برای احاطه اطلاعاتی هر چه بیشتر مخاطبان و علاقهمندان به طرح ولایت درباره این کلاسهای فرهنگی مقداری مصداقیتر صحبت کنید.
عمده کلاسهای فرهنگی و پرسش و پاسخ ما در زمینه مباحث معرفتی و تربیتی است، آموزشی نیست؛ چه اینکه کار، کارِ فرهنگی است. مشاورههای فرهنگی ما در قالب عملیات فرهنگی، مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی در این دورهها انجام میشود. برایشان کتاب در نظر نگرفتهایم و به شکل مجموعه جلسات و سخنرانی آموزش داده میشوند. محافل مباحثه و کارگاه دارند.
چه کسانی مبانی مورد نظر طرح ولایت را به فراگیرها آموزش میدهند و تدریس میکنند؟
عمده آنها جزو اساتید دانشگاهها و همچنین متعاملین با سازمان بسیج دانشجویی کشور هستند. البته عوامل، مجریان، سخنرانان و... عموماً از فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی هستند. بحث سیاست راهبردی دوره با مؤسسه امام خمینی (ره) است و عملیات راهبردی نیز بر عهده دوستان بزرگوار و بیادعای بسیج دانشجویی است.
آیا این درست است که در اجرا و برپایی طرح بزرگ ولایت اغلب مسائل اجرایی بر عهده بسیج دانشجویی است و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) نقش بالادستیتری بر عهده دارد؟
بله همینطور است. البته در بحث موضوعات فرهنگی این مسئله قدری فرق میکند و اقدامات به صورت توافقی انجام میشوند. به این ترتیب که مجموعه کارها در یک کارگروه مشترک طرح موضوع میشوند و بعد از تأیید، اجرای آن را بسیج دانشجویی بر عهده میگیرد.
جمله «یک بار برای همیشه برای همه دانشجویان» به عنوان شعار این دوره انتخاب و معرفی شده است؛ لطفاً برای درک بهتر این شعار قدری توضیح بدهید.
اعتقاد ما این است که هر دانشجو برای حرکت در مسیر زندگی و تعالی زندگی بشری به اندیشههایی قوی نیاز دارد و بایستی یک بار این مبانی را مورد پردازش قرار بدهد. از همین رو آن یک بار را ما طرح ولایت تعریف کردهایم؛ مجموعهای از اصول اعتقادی و مبانی اندیشه اسلامی که هر نفر با یک بار حضور در چنین فضایی، خودش را در معرض آموزش، پرورش و پردازش قرار میدهد و به نوعی در حوزههای علمی، عملی و شخصیتی محک میخورد. بقیه اقدامات تحت عنوان تداوم این حرکت تعریف میشود. سنوات قبل که بسیج دانشجوی مجری بود از باب توصیههای حضرت آقا و در میان جامعه هدف و مخاطبان خاص خودش که همان متعاملین با بسیج دانشجویی بودند، آغوش باز میکرد و هر کسی (در هر تشکل و دارای هر نوع تفکری) را که مشتاق به طی طریق در این مسیر بود، میپذیرفت.
طبق اعلام اولیه و قبلی گفته شد که این طرح در یک بازه ۴۰ روزه اجرا میشود. شرکتکنندگان طرح ولایت این چله را به صورت مستمر تحت آموزش قرار میگیرند یا در فاصلههای زمانی منقطع؟
این دوره برای دانشجویان شرکتکننده به صورت ۴۰ روزه و پیوسته در شهر مقدس مشهد اجرا میشود. در واقع ما دو دوره داریم که در هر کدام تقریباً ۲۳۰۰ دانشجو شرکت میکنند. دوره اول از ۱۸ تیرماه آغاز و ۲۵ مرداد ماه همزمان با برگزاری اختتامیه تمام میشود. دوره دوم نیز از ۳۰ تیرماه آغاز و ۷ شهریور ماه به پایان میرسد.
طرح ولایت یکی از آن برنامههایی است که مقام معظم رهبری نه تنها توجه خاصی به آن دارند بلکه به صورت مداوم با رصد برنامهها و اتفاقات آن، اغلب توصیههای ویژهای نیز برای تداوم و بالا رفتن کیفیت آن به متولیان و برگزارکنندگانش ارائه میفرمایند. شما به عنوان مسئول اجرای این طرح مهم و جریانساز در بدنه دانشجویی کشور، برای کسانی که ممکن است اطلاعات کافی در این رابطه نداشته باشند علت اهمیت این حرکت را تبیین بفرمایید.
همانطور که مقام معظم رهبری این طرح را یک اقدام بنیادی و بنیانساز معرفی کردهاند باید عرض کنم که نگاه و اهتمام ما در تقویت و اجرای این حرکت، کادرسازی برای انقلاباسلامی و جبهه مهدوی از میان جامعه نخبگان دانشجویی است. این مدعا را ما در آنجایی میتوانیم مطرح کنیم که از میان فارغالتحصیلان و فراگیران طرح ولایت که امسال بیستوچهارمین دورهاش را آغاز کردهایم، قریب به یکهزار نفر از اعضای علمی دانشگاههای کشور جزو کسانی هستند که در دورههای قبلی طرح ولایت به عنوان دانشجو حضور فعال و اثرگذار داشتهاند. بخشی از مناصب حکومتی از جمله پستهای مدیریتی ارشد و میانی نظام توسط فراگیران طرح ولایت احراز و اشغال شده است. مجموعهای از مدرسان و معلمان که در بدنه آموزشی انقلاب اسلامی مشغول تعلیم و تربیت نوجوانان و جوانان هستند، جزو افرادیاند که در این فضا تنفس کردهاند. امروز این مسائل را که بنده گوشهای از آن را برای مخاطبان محترم شما مطرح کردم صرفاً به عنوان یک مدعا مطرح نیست؛ بلکه ما امروز میتوانیم آنها را جزو پیامدهای اتفاق افتاده و عملیاتی شده و نه صرفاً بر روی کاغذ ملاحظه کنیم. این طرح در عِداد و عدد طرح بسیار بزرگ و اثرگذار است. این را هم ذکر کنم که آنچه این طرح و فراگیرانش را متفاوت میکند، اخلاص و ایثار آنهاست. کسانی که به عنوان مجری در این طرح حاضرند به معنای کامل کلمه خودشان و زندگیشان را وقف کامل و به تعبیری خودشان را نذر این طرح اثرگذار میکنند، چه اینکه میدانند کادرسازی و تربیت نیروهای انقلابی برای نظام و کشور چقدر مهم و حیاتی است. اصلاً به همین دلیل است که «طرح ولایت» به عنوان «بزرگترین طرح، حرکت و دوره تربیتی انقلاب اسلامی» از ابتدای انقلاب تا کنون مطرح و مفتخر شده است.
از آنجایی که دستگاههای دولتی و حاکمیتی موظف به همکاری و مساعدت برای طراحی و تأمین مقدمات و نقشآفرینی در مراحل بعدی «طرح ولایت» با شما به عنوان مسئول برپایی دوره هستند، اگر مسئله قابل طرحی در این رابطه دارید از طریق روزنامه «جوان» عنوان بفرمایید.
روی صحبت بنده با دستگاههای متعامل با فضای علم است. حضرت آقا مرقومهها و دستورکارهایی را بالاخص با مخاطب قرار دادن وزارتخانههای علوم، فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهداشت و درمان و دانشگاه آزاد اسلامی اعلام و ابلاغ فرمودند که با طرح ولایت «همکاری اعلا» داشته باشند. در همین رابطه، بسیج دانشجویی به سبب مسئولیت ماهوی که در جبهه انقلاب اسلامی دارد به مسئله ورود داشته و دارد، اما واقعیت این است که بیشتر مسئولیت در این حرکت تربیتی و فرهنگی بر عهده وزارتخانهها و نهادهایی است که دانشجوبان در آنجا حضور دارند. اصلاً منتی نیست، اما واقعیت این است که جبران کمکاری و ضعف دستگاههای دارای مسئولیت در طرح ولایت بر عهده خادمان و مجریانی است که واقعاً خودشان و زندگیشان را وقف و نذر این کار کردهاند. این عزیزان در میدانی ایثارگری میکنند که به دیگران (وزارتخانههای علوم، بهداشت و ارشاد و دانشگاه آزاد اسلامی) سپرده شده است! از آنجایی که همه ما به خاطر مسئولیتها و کارهایمان در محکمه عدل الهی باید پاسخگو باشیم، خواهش ما این است که به میدان بیایند و به مسئولیتهایشان عمل کنند. ما از همین جا دست کمک به سوی همه این عزیزان دراز میکنیم و از آنها میخواهیم که به میدان معرکه بیایند و در کنار بسیج دانشجویی، نقشآفرینی کنند.