سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: سینمای اجتماعی یکی از ژانرهای قدیمی و پرطرفدار در سینمای ایران است. مردم همواره به درامهای اجتماعی علاقه داشتهاند و بخش مهمی از تاریخ سینمای ایران با فیلمهای با مضامین اجتماعی پیوند خورده است، حتی دامنه این علاقهمندی گاه به خارج کشور هم رفته و مخاطبان خارجی زیادی را پای این فیلمها نشانده است. بهترین نمونههایش را در فیلمهایی مثل «گاو»، «بچههای آسمان»، «دونده»، «جدایی نادر از سیمین» و دهها فیلم دیگر میتوان دید. این فیلمها با رعایت استانداردهای فنی و داشتن فیلمنامهای جذاب و گیرا توانستند مخاطبان خودشان را پیدا کنند، اما چه شد که سینمای اجتماعی ایران در برهههایی توان جذب مخاطب را ندارد و مردم این قبیل فیلمها را پس میزنند؟
جواب را باید در چند علت جستوجو کرد. با دیده شدن فیلمهای فرهادی در جهان، جریانی در سینمای ایران شکل گرفت که با الگو گرفتن از سینمای او به دنبال موفقیت میگشت. این دسته از کارگردانها با برداشتی نادرست از درام و ملودرامهای ایرانی، مسیر را اشتباه رفتند. آنها سینمای اجتماعی را در قالب آپارتمان و چاردیواری میدیدند و هیچگاه به خودشان زحمت خارج شدن از این قالب را ندادند. مردم به مرور علاقهشان را به این سبک از فیلمهای آپارتمانی از دست دادند و سراغ جنس دیگری از فیلمها رفتند.
بخش دیگری از سینماگران نیز با پرداختن به مضامینی به شدت تلخ و آزاردهنده تنها به دنبال تلخ کردن کام مردم بودند. این فیلمسازان با دست گذاشتن روی موضوعاتی به شدت ملتهب روح و روان مخاطبانشان را نشانه گرفتند و با تصویر کردن مجموعهای از بدبختیها، کاری جز آشفته کردن ذهن تماشاگرشان انجام ندادند.
مخاطبانی که سینما رفتن را نوعی تفریح میدانستند، این جنس از سینمای اجتماعی را کنار زدند تا عرصه برای فیلمهای کمدی نازل باز شود. با تضعیف سینمای اجتماعی عرصه برای فیلمهای کمدی باز شد تا مخاطبانِ خسته از سیاهی و تباهی را کمی شاد کند، بنابراین سینمای ایران در این چند سال جولانگاه فیلمهای کمدی شد و به هر طریقی به دنبال فروش و سود بیشتر بود.
افراط کارگردانهای این فیلمها در استفاده از مضامین و موقعیتهای سخیف، کلیشهای و لوس وضعیت فیلمهای کمدی را در اکران خراب، اما در دوران ضعف فیلمهای کمدی، ساخت فیلمهای اجتماعی باکیفیت مردم را دوباره به این ژانر علاقهمند کرده است. صدرنشینی فیلم «شبی که ماه کامل شد» در میان چندین فیلم کمدی مؤید این نکته است. این استقبال نشان میدهد، مردم بیش از هر چیزی تشنه دیدن فیلم خوب هستند. آنها با درامهای اجتماعی قهر نکردهاند و در صورت اکران فیلم باکیفیت حتماً به تماشایش خواهند نشست.
صدرنشینی «شبی که ماه کامل شد» در حالی اتفاق میافتد که همزمان با اکران این فیلم، چندین فیلم کمدی و گیشهای در حال اکران هستند. روند صدرنشینی فیلمهای اجتماعی در اکران نوروزی سال ۹۸ نیز اتفاق افتاد و فیلم «متری شیش و نیم» در اکران نوروزی با استقبال مردم مواجه شد و بالاتر از چندین فیلم کمدی قرار گرفت.
معلوم است که اگر فیلمسازان علاقهمند به سینمای اجتماعی فیلمهایی دغدغهمند با رعایت استانداردها بسازند، وضعیت فروش در سینمای کشور نیز تغییر خواهد کرد. فیلمهای دیگری مثل «ابد و یک روز»، «فروشنده»، «مغزهای کوچک زنگ زده» و «لاتاری» در سالهای گذشته با استقبال خوب مردم مواجه شدند و به فروش بالایی دست یافتند. تمام این فیلمها از کیفیت بالایی در ساخت برخوردار بودند و تماشاگرانشان را راضی به خانه فرستادهاند. اگر کارگردانها برای ساختن فیلمهایشان دقت و وسواس به خرج دهند و آثاری با استانداردهای روز بسازند، قطعاً سینمای اجتماعی ایران دوباره جان خواهد گرفت و عرصه را بر فیلمهای سخیف و نازل تنگ خواهد کرد. مردم تشنه دیدن فیلمهای خوب هستند، به شرطی که خوراک خوب برایشان فراهم شود.