سرویس جامعه جوان آ‌نلاین: آتش‌سوزی دوشنبه شب در کلیسای نوتردام پاریس، بار دیگر نام این بنای تاریخی را در سراسر جهان بر سر زبان‌ها انداخت. به نظر می‌رسد به جز فرانسه زبانان یا احتمالا لاتین زبانان، معنای واژه نوتردام برای دیگران آشنا نباشد.
در سنت مسیحیت کاتولیک و در زبان فرانسه مجسمه‌های «مریم مادر» یا آیین‌های مذهبی به نام وی نوتردام نام دارند. به همین ترتیب کلیسا‌های «وقف» یا پیشکش شده به مریم مقدس، به نام نوتردام «متبرک» می‌شدند.
کلیسای نوتردام پاریس، کلیسای جامع کاتولیک رم است که به سبک گوتیک ساخته شده و در منطقه چهار پاریس قرار دارد. این کلیسا از معروف‌ترین کلیسا‌های جهان و محل اقامت اسقف اعظم فرانسه است.
با این حال برای فرهنگ و هنر متاخر فرانسوی و با وجود تعدد «نوتردام»ها در سطح این کشور، نوتردام به خودیِ خود، نشانگر کلیسای بزرگ پاریس است. نوتردامی که دوشنبه شب، برای دست‌کم دومین بار در تاریخ، در آتش سوخت.
برخی آثار ارزشمند کلیسای نوتردام
کلیسای بزرگ و تاریخی نوتردام پاریس در حالی طعمه حریقی گسترده در چند ساعت گذشته شد که محل نگهداری مجموعه‌ای ارزشمند از آثار تاریخی و هنری بوده که طی قرن‌ها گردآوری شده است.
آتشی که دو سوم از سقف کلیسای نوتردام پاریس را تخریب کرد، چیزی فراتر از آسیب به یک ساختمان تاریخی بود و مجموعه‌ای گسترده از آثار تاریخی نگهداری شده در ساختمان بنا را با تهدید جدی رو به رو کرده است. جالب اینجاست که کلیسای نوتردام در یک طرح مرمت ۲۰ ساله قرار داشت که حالا با این حجم از خسارت بنیادین مواجه شده است. جالب‌تر این‌که اظهارات اولیه می‌گوید، وقوع آتش‌سوزی، ناشی از عملیات همین طرح مرمت بوده است.
یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های این کلیسا، تاجی است که گفته می‌شود عیسی مسیح (ع) در زمان به صلیب کشیده‌شدن بر سر داشته است، اما بنا بر اعلام مقامات فرانسوی از شعله‌های آتش نجات داده شده است. با این حال، وضعیت دیگر آثار از جمله مجسمه‌ها، نقاشی‌ها، پنجره‌ها با شیشه‌های رنگی و دیگر آثار تاریخی و مذهبی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کلیسای نوتردام همچنین محل نگهداری یک تکه چوب و یک میخ است که معتقدند در زمان مصلوب کردن مسیح (ع) مورد استفاده قرار گرفته است.
«برنارد فونکرنی» که از سال ۱۹۷۸ تا ۲۰۰۱ یکی از مسئولان اداره کلیسای نوتردام بوده، معتقد است استفاده از آب برای خاموش کردن آتش، خود می‌تواند موجب تخریب سنگ‌ها و هر آن چیزی باشد که از آتش جان سالم به در برده‌اند.
این کلیسا به حضرت مریم (ع) تقدیم شد و نام «توتردام» به معنای "بانوی پاریسی ما" الهام گرفته از اوست. کلیسای نوتردام پاریس دارای سه پنجره بزرگ است که با شیشه‌های رنگ‌آمیزی شده‌اش شبیه گل رُز است که هر یک بازگوی یک داستان تاریخی است، از داستان‌هایی از عهد قدیم و جدید تا داستان‌هایی از ۱۲ حواریون و رستاخیز مسیح.
زمانی که رو به روی کلیسا قرار می‌گیرد، یکی از پنجره‌های بزرگ رنگی را مشاهده می‌کنید که به حضرت مریم (ع) اختصاص یافته و تصویر وی که بر مسند نشسته نیز روی آن قرار دارد. هنوز از شرایط این پنجره‌ها پس از آتش سوزی اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما گفته می‌شود حرارت بالا موجب شده آسیب زدن به پنجره‌ها و ذوب شدن چهارچوب آن‌ها شده است.
مناره کلیسای نوتردام که بر اثر آتش‌سوزی فرو ریخت شامل آثار تاریخی به جامانده از سنت دنیس و سنت ژنو از قدیسان حامی و محافظ پاریس بود که در سال ۱۹۳۵ توسط یک اسقف اعظم برای محافظت از بنا درون مناره قرار داده شده است.
این ساختمان در جزیره کوچکی بر روی رود سن به نام «ایل دولاسیته» ساخته شد. ساخت بنای اصلی این کلیسا در سال ۱۱۶۳ در دوران حکومت لوئی هفتم آغاز شد و در سال ۱۳۴۵ میلادی به پایان رسید. این اثر را می‌توان به عنوان جواهری از دوران قرون وسطی که به سبک معماری گوتیک ساخته شده محسوب کرد.
این ساختمان در سال‌های ۱۷۹۰ میلادی و در جریان انقلاب کبیر فرانسه مورد غفلت و آسیب قرار گرفته بود. رمان «گوژپشت نوتردام» که در سال ۱۸۳۱ میلادی توسط «ویکتور هوگو» به نگارش درآمد، وضعیت نامناسب این کلیسا را برای خوانندگان شرح می‌دهد. این کتاب کمک شایانی به ایجاد تغییرات اساسی در این کلیسا بین سال‌های ۱۸۴۴ تا ۱۸۶۴ شد. در آن زمان معماران برجسته‌ای همچون «اوژن ویوله لودوک» مناره و آتشدان‌های این ساختمان را مرمت و تعمیر کردند.
چه رویداد‌های تاریخی در این مکان به وقوع پیوست؟
در سال ۱۸۰۴، «ناپلئون بناپارت» در همین کلیسا تاج پادشاهی را بر سر گذاشت و در سال، ۱۹۰۹ ژان دارک» قهرمان ملی فرانسه که بعد‌ها به صلیب کشیده و سوزانده شد در همین کلیسا توسط «پیوس دهم» مورد آمرزش قرار گرفت.
آیا این اولین بار است که این کلیسا دچار تخریب و یا صدمه می‌شود؟
با این حال این اولین باری نیست که این کلیسا قربانی تخریب یا حتی بازسازی می‌شود. در قرن شانزدهم، «اوگنو»ها - گروهی از پروتستان‌های فرانسوی – به برخی از مجسمه‌های این کلیسا را به این دلیل که آن‌ها را با کفر و بی‌دینی مرتبط می‌دانستند، آسیب رساندند. در سال ۱۷۹۳، در جریان انقلاب کبیر فرانسه نیز گروهی از نیرو‌های دشمن به این کلیسا هجوم آوردند. آن‌ها مجسمه‌هایی را گمان می‌داشتند پیکره‌های پادشاهان فرانسوی است، از کلیسا خارج و سر از بدن آن‌ها جدا کردند. این مجسمه‌ها در سال ۱۹۷۷ توسط باستان شناسان کشف و بازگرداننده شدند.
