سرویس سیاسی جوان آنلاین: سالروز حماسه ۹ دی که پیام‌دار تجلی بصیرت و تجدید میثاق ملت با ولایت است، بهترین مجال برای بازخوانی مفهوم بصیرت و چیستی آن به نظر می‌رسد.
با تحلیل محتوایی سخنان رهبر انقلاب در بازه زمانی ۹ ساله از سال ۸۸ تا ۹۷، می‌توان سه محور عمده در ارتباط با بصیرت را که با بیشترین تأکید ایشان همراه بوده است، شناسایی کرد:
۱- دشمن شناسی: یکی از مهم‌ترین زوایای بصیرت در کلام رهبری «دشمن شناسی» است که در چهار محور قابل دسته بندی است:
الف) تفکیک دوست از دشمن: رهبر انقلاب فقدان شناخت نسبت به دوست و دشمن، دوست انگاری دشمن و دشمن پنداری دوستان را «عاملی مهلک» برمی‌شمارند. گستره شناخت از دشمنان بیرونی و آیادی داخلی و مختصات فکری آنان گام بعدی است.
ب) توطئه شناسی: توطئه و فریب از اهرم همیشگی دشمنان انقلاب در تحقق اهداف خویش بوده است که گاه زمینه آن را خود خلق کرده و گاه از بستر‌های جامعه مقصد در این مسیر بهره برده است. نمونه بارز آن، وقایع فتنه ۸۸ و سپس حادثه‌سازی از آن بود؛ چیزی که اصحاب فتنه یک اعتراض مدنی صرف می‌خواندند! پرهیز از بازی در پازل دشمن، از دیگر الزامات بصیرت حول دشمن شناسی است.
د) تکلیف شناسی: قطب نمای بصیرت پس از شناخت دوستان، دشمنان و توطئه‌ها و مخاطرات، تکلیف در مقابل هر یک را نیز بر صفحه خود پدیدار ساخته و فرد یا جامعه را به سوی آن رهنمون می‌سازد و در بزنگاه لازم پاسخ قاطعی برای این پرسش دارد که حال باید چه کرد؟ رهبری حرکت مردم در ۹ دی در تقابل با فتنه را تجلی تام این تکلیف شناسی دانسته و توجه بدان را عاملی شگرف در «مصون‌سازی انقلاب» از اشرار برمی شمارند.
۲- زمان آگاهی: توجه خاص به نقش آگاهی در حل صحیح مسائل با توجه به مقتضیات جامعه و جهان، از دیگر مواردی است که در کلام رهبر انقلاب در ارتباط با بصیرت، بر سه محور از آن سخن رفته است:
الف) زمان و زمانه شناسی: دگردیسی شگرد‌های دشمنان و نیز زایش گفتمان‌های جدید در عصر حاضر، بصیرت و دقتی را ایجاب می‌نماید که چگونگی مواجهه با این مسائل را با کمترین خسارت و به بهترین شکل ممکن تعریف نماید، این قابلیت در اندیشه رهبری همان زمان شناسی است.
ب) لحظه شناسی: حرکت در لحظه، بزنگاه در رویارویی با مخاطرات و اجتناب از تأخیر و تردید به ویژه در میان خواص، از مصادیق لحظه شناسی در کلام رهبری است. ۵۰ مورد استفاده از دو واژه لحظه شناسی و حماسه ۹ دی در کنار هم، از تاثیر این عنصر مهم و تقویت آن در بصیرت افزایی حکایت دارد.
ج) نیاز سنجی: شناخت نیاز‌های افراد و جامعه در سطوح مختلف و راهکاریابی در چارچوب گفتمان انقلاب، بُعد دیگر زمان- آگاهی است.
۴- تنظیم رفتار: مرزبندی و تشخیص نوع و شدت رفتاری در مقابل جریانات و مسائل مختلف را باید یکی دیگر از الزامات بصیرت در سخنان رهبری دانست که در ابعاد مختلف بدان اشاره شده است:
الف) تفکر، تعقل و تعمق پیرامون حوادث، بی‌شک گام نخست در فعال‌سازی مؤلفه‌هایی هستند که پیشتر از آن صحبت شد. همجواری مکرر دو واژه تفکر و بصیرت در مجموعه سخنرانی ها، نشان از نقش تفکر در بلوغ بصیرتی دارد. همچنین عمق بخشی به تفکر که عامل تقویت هرچه بیشتر بصیرت فردی دانسته شده و اجماعِ آن بصیرت جمعی در بزنگاه‌ها را موجب شده است و نبود آن علت اصلی زوایه و انحراف بسیاری افراد از نهضت درصدر انقلاب عنوان شده است.
ب) تحلیل سیاسی: تفکر و تعمق اگر منجر به تحلیل سیاسی و شناخت گزاره‌های موجود نگردد قادر به تنظیم رفتار و بصیرت افزایی نخواهد بود. از این رو رهبری بر این امر تأکید می‌کنند که: «نبود بصیرت، شم سیاسی و قدرت تحلیل سیاسی در تاریخ چه بزرگانی را زمین زده است.»
ج) تبیین: روشنگری و بیان چرایی‌ها را نیز باید دارای اهمیت و کارایی ویژه در مقوله بصیرت برشمرد تا بدانجا که رهبر انقلاب تحت عنوان جهاد از آن یاد می‌کنند؛ جهادی که ثمره آن شاخص‌سازی و تعیین آدرس‌های درست است تا چونان قطب نمایی پیش روی اندیشه، کلام و رفتار سایرین قرار گیرد.
