والیبال این روز‌ها با برگزاری مسابقات لیگ ملت‌ها دوباره هیجان را به خانه‌ها آورده است و موفقیت‌های این رشته در سال‌های اخیر آنقدر چشمگیر بوده که همزمانی جام‌جهانی فوتبال و لیگ ملت‌های والیبال هم سبب نشده تا والیبالیست‌های کشورمان دیده نشوند. هرچند در سه هفته گذشته از لیگ جهانی، والیبال کشورمان عملکرد نسبتاً متوسطی داشته، اما درخشش بازیکنان نوجوان و جوان در ترکیب تیم ملی در بازی مقابل غول‌های والیبال دنیا، امیدواری‌های زیادی را نسبت به پشتوانه قوی والیبال برای جایگزینی این بازیکنان با نسل طلایی فعلی به وجود آورده است. مرتضی شریفی، محمدرضا حضرت‌پور، سامان کاظمی و امیرحسین توخته چهره‌های جوانی بودند که پس از موفقیت در تیم ملی نوجوانان و کسب عنوان قهرمانی جهان در این رده، حالا به ترکیب بزرگسالان در لیگ ملت‌ها اضافه شده‌اند تا با کسب تجربه ادامه‌دهنده راه ستاره‌های امروز والیبال باشند. احمد ضیایی، رئیس فدراسیون والیبال درباره عملکرد والیبال در لیگ ملت‌ها، عملکرد درخشان جوانان و افق برنامه‌های والیبال برای المپیک توکیو صحبت کرده‌ایم.
آقای دکتر، لیگ ملت‌ها به هفته چهارم رسیده است؛ به عنوان رئیس فدراسیون والیبال، عملکرد تیم ملی در این مسابقات راضی‌کننده بود؟
به استثنای بازی با ژاپن که تیم ملی عملکرد قابل قبولی نداشت و همه به آن اذعان داشتند، بقیه نتایج همان چیزی بود که قابل پیش‌بینی بود. ژاپنی‌ها مقابل تیم کشورمان بهترین بازی‌شان را در لیگ ملت‌ها انجام دادند و اگر از آن بازی بگذریم، بقیه بازی بچه‌ها در سه هفته‌ای که از لیگ ملت‌ها می‌گذرد، قابل قبول بوده و ما هم با همین پیش‌فرض جلو رفتیم که با یک ترکیب جوان‌تر در لیگ ملت‌ها حضور داشته باشیم. البته مصدومیت برخی بازیکنان شاخص تیم هم در نتایجی که کسب شده، تأثیرگذار بوده است. متأسفانه آقای محمدجواد معنوی‌نژاد در اولین روز‌هایی که بعد از بازگشت از ایتالیا با تیم ملی تمرین می‌کرد، آسیب دید و به طور کامل از دور خارج شد. این اتفاق یک ضربه جدی به تیم زد. بعضی از بچه‌ها هم اولین تجربه حضورشان در جمع بزرگسالان بود و تجربه چنین مسابقاتی را نداشتند. البته حضور بازیکنان و چهره‌های جوان کاملاً حساب شده بود و ما به دنبال این بودیم که ملی‌پوشان جوان فرصت بازی پیدا کنند و خودشان را با تیم به مرور هماهنگ کنند. در مجموع افق تنظیم شده برای تیم ملی در برنامه‌های فدراسیون برای حضور موفق در المپیک ۲۰۲۰ توکیو است و امیدواریم تا آن موقع بچه‌ها به پختگی لازم برسند تا در ژاپن آنطور که شایسته است بتوانیم به هدف‌گذاری‌مان برسیم.
به بازی با ژاپن اشاره کردید که به نظر می‌رسد ضعیف‌ترین بازی در لیگ ملت‌های ۲۰۱۸ تا امروز بوده است؛ شکستی که کمتر کسی انتظار آن را داشت و آن را پیش‌بینی می‌کرد که به ژاپنی ببازیم که سال‌هاست به‌راحتی آن را شکست می‌دهیم.
بچه‌ها مقابل ژاپن با توجه به اینکه خودشان را فراتر از آسیا می‌دیدند، دچار یک اشتباه شدند و این تیم را دست‌کم گرفتند و این کار دستشان داد. البته آن روز همانطور که اشاره کردم ژاپن استثنایی‌ترین بازی‌اش را در لیگ ملت‌ها انجام داد. یک ذره بدشانسی آوردیم و یک ذره هم تقصیر خودمان بود که حریف را خیلی جدی نگرفتیم. اگر جدی می‌گرفتیم می‌توانستیم این تیم آسیایی را ۳ بر صفر شکست دهیم، اما اتفاقی بود که رخ داد و امیدواریم اشتباهاتی که مقابل ژاپن داشتیم را در ادامه مسابقاتی که پیش رو داریم، تکرار نکنیم.
علاوه بر شکست مقابل ژاپن به نظر می‌رسد که تیم‌های آسیایی در یکی دو سال گذشته نسبت به سال‌های قبل خوب کار کرده‌اند و این باعث شده تیم‌های مطرح آسیا فاصله‌شان را با تیم کشورمان کمتر کنند. این به هر حال یک زنگ خطر است که اگر نجنبیم نمی‌توانیم اقتداری که در سطح قاره داریم را حفظ کنیم.
نه تنها تیم‌های آسیایی، بلکه همه تیم‌ها با تمام قوا در حال تلاش برای پیشرفت در والیبال دنیا هستند. ما اگر بخواهیم همچنان در رده تیم‌های مدعی دنیا بمانیم باید تلاش کنیم. در رده آسیایی‌ها، که به مراتب این تهدید جدی‌تر است و به همین خاطر با علم به حرکت صعودی سایر کشورها، در کشورمان نیز باید برنامه‌ریزی لازم را برای حفظ فاصله‌ای که در آسیا با دیگر تیم‌های ایجاد کرده‌ایم، داشته باشیم و در فدراسیون این افق دیده شده است.
یکی از راه‌هایی که می‌توانیم همچنان تیم اول آسیا باشیم و در جهان هم به عنوان یک تیم مدعی مطرح باشیم، جوان‌گرایی است؛ اتفاقی که در لیگ ملت‌های امسال رخ داده و به خصوص در هفته سوم دیدیم که برخی بازیکنان جوان و حتی نوجوان برای تیم ملی بازی کردند و نمایش امیدوارکننده‌ای داشتند. درباره سیاست فدراسیون در این رابطه بیشتر توضیح می‌دهید؟
قطعاً همینطور است، اگر می‌خواهیم در المپیک ۲۰۲۰ حرفی برای گفتن داشته باشیم و به هدف‌های بزرگمان در این رقابت‌ها برسیم، تیم کشورمان باید آن پوست‌اندازی لازم را داشته باشد. تیم کشورمان الان از متوسط سن بالایی برخوردار است و بایستی خودمان را جمع و جور کنیم و حضور بازیکنان جوان می‌تواند کمک خوبی برای تیم ملی بزرگسالان باشد.
جوان‌گرایی در تیم ملی بزرگسالان را در مجموع چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا به هدف‌هایی که فدراسیون در نظر گرفته در حال نزدیک شدن هستیم؟
قطعاً در همان چارچوب در حال حرکت هستیم. جوان‌گرایی در والیبال یک امر اجتناب‌ناپذیر است. باید این بچه‌های جوان میدان ببینند و جایی هم مناسب‌تر و بهتر از لیگ ملت‌ها یا همان لیگ جهانی سابق برای محک زدن این بازیکنان جوان نیست. جوانان باید با حضور در چنین رقابت‌هایی با تجربه‌اندوزی، در کنار بازیکنان باتجربه پخته‌تر شوند تا بتوانند در مواقع حساس کمک حال تیم ملی بزرگسالان باشند. البته بازیکنان جوان در اولین بازی‌هایشان خوب امتحان پس دادند، اما خب نمی‌توان انتظار داشت آن‌ها در همین ابتدای راه بتوانند بدون اینکه بازی زیادی در جمع بزرگسالان داشته باشند، باتجربه و پخته عمل کنند.
البته چهره‌هایی مثل توخته، شریفی، کاظمی و حضرت‌پور نشان دادند که والیبال ایران این ظرفیت را دارد که جای نسل طلایی را پر کند.
بله؛ خوشبختانه با توجه به ظرفیت بزرگ استعداد‌های والیبال، پشتوانه برای جایگزینی نسل طلایی را داریم. همیشه این ایراد را به ما می‌گرفتند که با رفتن نسل طلایی والیبال باید نگران این رشته باشیم. اما من همواره می‌گفتم اگر نسل نوجوان و جوانی که الان در حال بازی هستند، به تیم ملی بزرگسالان برسند، با توجه به اینکه آموزه‌های خوبی از بزرگ‌ترهایش یاد می‌گیرند، می‌توانند جای این ملی‌پوشان فعلی را با شایستگی پر کنند. در بازی با برزیل و روسیه دیدید که بچه‌های بزرگ‌تر تیم، بازیکنان نوجوان و جوان را خوب اداره می‌کردند، تشویق می‌کردند، روحیه می‌دادند و این خیلی عالی بود. هماهنگی و تعامل بین بازیکنان بزرگ‌تر و باتجربه با چهره‌های کم‌تجربه و کوچک‌تر ایجاد شده تا جوانان به‌راحتی از تجربه ارزشمند بازیکنان بزرگ استفاده کنند.
می‌شود اینطور گفت که با توجه به این هماهنگی، نسل طلایی والیبال حضور جوانان را پذیرفته و اینطور نیست که فکر کنند این بازیکنان جوان می‌خواهند جایگزین آن‌ها شوند و به چشم یک رقیب نگاهشان کنند!
قطعاً؛ من بیشتر از همه از بزرگ‌تر‌های تیم ممنونم و بعد از بازی‌ها هم با آن‌ها تماس گرفتم و اشاره کردم این روحیه و کمک شما به بازیکنان جوان که با آغوش باز آن‌ها را پذیرفتید و دستشان را گرفتید، به‌اندازه ۱۰ تا برد برای من ارزش داشت.
رو آمدن و کشف این بازیکنان جوان به استعدادیابی فدراسیون برمی‌گردد؛ در این باره به نظر می‌رسد برنامه‌های گسترده‌ای دارید.
برای کشف استعداد‌های والیبال به جرئت می‌توانم بگویم امسال برای تشکیل تیم ملی نوجوانان کسی نمی‌تواند در کشور ادعا کند که در این میانگین سنی بازیکنی را می‌شناسد که در تست‌های فدراسیون والیبال شرکت نکرده باشد. از تمامی هیئت‌های استانی خواسته‌ایم والیبالیست‌هایی را که از استعداد و فیزیک خوبی برخوردارند و علاقه‌مند به این ورزش هستند-حتی در دورترین نقاط کشور- به فدراسیون برای تست معرفی کنند تا نفرات مستعد برگزیده شوند. حتی برخی از بازیکنان مستعد پس از اردویی که برای گرفتن تست برگزار کرده بودیم، معرفی شدند که با وجود پایان تست‌گیری، گفتیم که به اردو‌های تیم‌ها ملحق شوند تا محک زده شوند تا بازیکن مستعدی، محک نخورده نباشد. حتی بازیکنانی که در تیم‌های اصلی انتخاب نمی‌شوند و نفر سوم یا چهارم برخی پست‌ها هستند، همچنان تحت نظارت فدراسیون باقی می‌مانند و برنامه داریم که این بازیکنان در تور‌ها و مسابقات منطقه‌ای با مربیانی که برایشان در نظر گرفته‌ایم، شرکت کنند تا اگر استعدادی کشف نشده و با این تمرینات مربیان و در مسابقات رو می‌شود، از آن‌ها هم استفاده کنیم.
به هر حال والیبال با توجه به توفیقاتی که داشته حتی در روستا‌ها و دورترین نقاط کشور هم علاقه‌مند بیشتری از قبل پیدا کرده است. برای توسعه سراسری والیبال چه برنامه‌هایی دارید؟
در روستا‌هایی که حتی نامشان هم در والیبال به گوش نرسیده استعداد‌هایی مثال‌زدنی کشف می‌شوند و با توجه به این ظرفیت‌ها به تمامی هیئت‌ها اعلام کرده‌ایم که نگران امکانات و هزینه‌ها نباشند و هر کمکی لازم باشد فدراسیون دریغ نمی‌کند. استان‌هایی که در لیگ برتر تیم ندارند، می‌توانند برای حضور در سطح والیبال کشور هم از شرکت در لیگ‌های دسته‌های پایین‌تر شروع کنند و فدراسیون حامی‌شان خواهد بود. مهم استارت کار است که اگر زده شود، علاقه‌مندان هم می‌آیند. با توجه به اینکه والیبال کشور در استان‌ها شکل می‌گیرد، توسعه والیبال در استان‌ها از برنامه‌های اصلی فدراسیون است. اگر نگاهی به شناسنامه ملی‌پوشان تیم‌های والیبال در رده‌های مختلف سنی بیندازید، می‌بینید که این ملی‌پوشان از استان‌ها و حتی شهر‌ها و مناطق دورافتاده کشور هستند. برخی استان‌ها ظرفیت والیبال سالنی و برخی والیبال ساحلی را دارند و با توجه به این پتانسیل برای توسعه والیبال در این مناطق برنامه‌ریزی کرده‌ایم. همچنین با توجه به توفیقاتی که والیبال در سال‌های اخیر داشته، علاقه‌مندی به این رشته در کل ایران بیشتر شده و ما به دنبال این هستیم که از امکانات محلی کمک بگیریم. علاوه بر این با ارتباطاتی که با دولت و مجلس گرفته‌ایم به دنبال این هستیم تا از این ظرفیت‌ها برای توسعه والیبال استان‌ها استفاده کنیم.
توسعه زیرساخت‌ها و سالن‌های ورزشی قطعاً یکی از فاکتور‌هایی است که به توسعه والیبال در کشور می‌تواند کمک کند. فدراسیون در این زمینه چه فعالیتی را در برنامه دارد؟
توسعه زیرساخت‌ها در حوزه فعالیت وزارت ورزش و دولت در استان‌هاست و ما چنین توانی نداریم که بتوانیم در این موضوع فعال وارد عمل شویم، اما اعلام آمادگی کرده‌ایم که اگر اداره ورزش و جوانان در استان‌ها سالن‌های تخصصی را به ما واگذار کند، ما آن‌ها را تجهیز می‌کنیم. همچنین تأسیس خانه والیبال در تمام مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها را پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم با فراهم آوردن شرایط مناسب زمینه رشد استعداد‌ها و علاقه‌مندان والیبال در سراسر کشور فراهم شود.
به مسابقات لیگ ملت‌ها برگردیم، تیم ملی در پنج هفته‌ای که در این رقابت‌ها به میدان می‌رود، برنامه فشرده‌ای دارد و به گفته آقای کولاکوویچ قاره‌گردی می‌کند. این به نظر می‌رسد در نتایج تیم تأثیر داشته است.
سال خیلی سختی است و با توجه به مسابقاتی که والیبال پیش رو دارد، برخی از بچه‌ها می‌گویند با این برنامه سال کشنده‌ای است. از طرفی برنامه‌ریزی لیگ ملت‌ها هم خیلی در فشرده بودن و سخت بودن کار والیبال تأثیر گذاشته است. شما برنامه‌ای را که تیم ملی در لیگ ملت‌ها دارد به هر کسی بگویید، به سختی آن اذعان دارد. تیم هفته اول به فرانسه رفت، بعد در ادامه به آرژانتین رفت، بعدش دوباره دنده عقب تیم به روسیه آمد و حالا دوباره برای بازی‌های هفته چهارم به امریکا رفته و بعدش هم برای هفته آخر به تهران می‌آید. با این برنامه قاره‌گردی می‌کنیم و برای هفته آخر باید ۱۷ ساعت بچه‌ها از امریکا تا ایران در راه باشند و بعد از این ۱۷ ساعت تغییر زمانی، ۱۷ روز برای اینکه ساعت خواب و بدنشان هماهنگ باشد، زمان لازم دارند، اما بلافاصله بعد از یکی دو روز بچه‌ها باید مسابقه بدهند. این برنامه‌ریزی فدراسیون جهانی والیبال متأسفانه ظلم به بچه‌های ایران است.
به این برنامه‌ریزی اعتراض کردید؟ پاسخ FIVB چه بوده؟
اعتراضمان را اعلام کرده‌ایم، اما گفته‌اند که برنامه‌ریزی شده و نمی‌شود کاری انجام داد، اما برای سال بعد قول داده‌اند که برنامه بازی‌های ایران این فشردگی و سختی امسال را نداشته باشد. البته برخی تیم‌ها مشکلاتی که ما داشتیم را نداشتند و میزبانی‌هایشان را فقط در قاره اروپا گشتند. در مقابل، اما با برنامه‌ای که تیم کشورمان داشت و این سفرهای هفتگی از این قاره به آن قاره و مسافت‌های طولانی که طی کردند، چیزی از بازیکنانمان باقی نماند. این یک بحث علمی است که هر اندازه از کشورتان دور شوید به همان اندازه زمان برای تطبیق فعالیت بدنی‌تان لازم دارید، مانند سفر تیم ملی والیبال که با اختلاف ساعت بالایی برای بچه‌های کشورمان همراه بود، اما آن‌ها هرگز زمان لازم را برای ریکاوری و استراحت نداشتند. در چنین شرایطی نمی‌توان از بچه‌های تیم انتظار زیادی داشت، با این حال، اما معتقدم که عملکرد تیم هفته به هفته بهتر شد و بازی‌هایی که هفته دوم در روسیه انجام دادیم، به مراتب نسبت به بازی‌هایی که در هفته دوم در آرژانتین انجام دادیم بهتر بود و در آرژانتین هم نسبت به مسابقات هفته اول در فرانسه، تیم عملکرد بهتری داشت.
این روند پیشرفت در هفته چهارم که از جمعه در امریکا آغاز می‌شود هم با توجه به رقبای قدرتمندی که پیش رو داریم، ادامه خواهد داشت؟
در هفته چهارم با امریکا، لهستان و صربستان به عنوان سه تا از غول‌های والیبال دنیا بازی داریم و کار ساده‌ای پیش روی تیم کشورمان نیست. با این حال امیدوارم بچه‌ها بتوانند نمایش خوب و قابل قبولی داشته باشند.
با توجه به اینکه اواخر تابستان، تیم کشورمان در رقابت‌های قهرمانی جهان شرکت می‌کند، به نظر می‌رسد که لیگ ملت‌ها می‌تواند یک رقابت مقدماتی خوب برای تیم کشورمان برای حضور قدرتمندانه در این مسابقات باشد.
قطعاً همینطور است، با توجه به تضمین هفت ساله حضور ایران در لیگ ملت‌ها، ما نگرانی نسبت به نتایجی که امسال در این مسابقات کسب می‌کنیم نداریم و هدف اصلی‌مان مسابقات قهرمانی جهان خواهد بود و با توجه به جوان‌گرایی والیبال، در قهرمانی جهان هم حضور بازیکنان جوان در ترکیب تیم کشورمان پررنگ خواهد بود و روی آن‌ها برای موفقیت تیم حساب باز شده است.
برنامه پرترافیک والیبال سبب شده تا شما تصمیم بگیرید که برای بازی‌های آسیایی که در بین لیگ ملت‌ها و قهرمانی جهان برگزار می‌شود، از تیم ملی ب. استفاده کنید، این باعث نخواهد شد تا نتوانیم از عنوان قهرمانی دوره گذشته دفاع کنیم و مدال را از دست بدهیم؟
تمام سعی‌مان بر این است که این اتفاق نیفتد و برنامه تیم ب. برای بازی‌های آسیایی چیده شده و از تمام پتانسیل والیبال کشور برای موفقیت در بازی‌های آسیایی جاکارتا استفاده خواهیم کرد. پتانسیل والیبال همین ۱۴، ۱۵ بازیکن تیم ملی بزرگسالان نیستند و با توجه به استعداد‌های زیادی که در کشورمان داریم، تیمی منتخب از بازیکنان امید و جوان به جاکارتا خواهد رفت.
اما به هرحال تیم‌های آسیایی مانند ژاپن، کره، استرالیا و چین در تلاش برای نزدیک شدن به تیم کشورمان هستند و حضور نداشتن تیم اصلی والیبال در جاکارتا، قطعاً می‌تواند سبب شود این تیم‌ها تهدید‌های جدی برای تیم ب. کشورمان باشند.
البته این تیم‌ها هنوز مشخص نیست که با تیم اصلی بیایند، به جز کره، معتقدم که ژاپن و چین نیم‌نگاهی به رقابت‌های جهانی هم خواهند داشت و از کنار آن به‌راحتی نمی‌گذرند و به همین خاطر ممکن است مانند تصمیمی که ما گرفته‌ایم با تیم اصلی‌شان به بازی‌های آسیایی نیایند. با توجه به این موارد نمی‌شود پیش‌بینی کرد، اما تیم ب. هم با تمام توان به بازی‌های آسیایی خواهد رفت و برای کسب بهترین نتیجه تلاش خواهد کرد.
پس از بازی‌های آسیایی، رقابت‌های قهرمانی جهان که اواخر تابستان به میزبانی ایتالیا و بلغارستان برگزار می‌شود را پیش رو داریم. با توجه به اینکه سال گذشته در جام قهرمانان قاره‌ها روی سکو رفتیم و مدال برنز تاریخی را گرفتیم، انتظار‌ها از والیبال در قهرمانی جهان هم بالاست.
در رقابت‌های جام قهرمانان قاره‌ها خیلی از تیم‌ها نبودند و با توجه به تیم‌هایی که حضور داشتند، ما یک ذره حواس جمع بازی کردیم و توانستیم روی سکو برویم و برنز بگیریم. به همین خاطر سطح این رقابت‌ها قابل مقایسه با آن مسابقات نیست.
درست می‌فرمایید، اما منظورمان اشاره به ظرفیت بالای والیبال بود که نشان داده‌ایم توان این را داریم که در رقابت‌های جهانی هم روی سکو برویم.
صددرصد؛ من سطح والیبال ایران را بالاتر از این‌ها می‌دانم. همیشه گفته‌ام که بچه‌های ما اگر با توجه به استعدادشان هر آنچه بلدند را در مسابقات به نمایش بگذارند، می‌توانیم نتیجه مناسبی در قهرمانی جهان بگیریم، چون می‌دانیم این بچه‌ها چه پتانسیلی دارند.
آقای دکتر انتظار‌ها هم از والیبال با توجه به نتایج چند سال اخیر بالا رفته و با توجه به این انتظارات، همه از تیم ملی توقع برد و موفقیت‌های بیشتر دارند؛ این فشار نگرانتان نمی‌کند؟
باور کنید من در خواب هم خواب والیبال می‌بینم. نگرانی مردم ما را تنها نمی‌گذارد و هدفمان در فدراسیون این است که با والیبال برای دقایقی هم که شده با نتایجی که بچه‌ها در مسابقات مختلف می‌گیرند، شاد شوند.
و در نهایت هدف‌گذاری اصلی همانطور که شما در پاسخ به سؤال اول اشاره کردید، المپیک ۲۰۲۰ است. خیلی‌ها یک مدال المپیک توکیو را برای والیبال کنار گذاشته‌اند!
قول مدال را در المپیک نداده‌ایم، اما گفته‌ایم تمام تلاش والیبال این است که بتواند از مرحله گروهی بالا بیاید و جزو صعود‌کننده‌ها به مرحله دوم باشیم. البته طبیعی است که نیم‌نگاهی هم به سکو خواهیم داشت، با این حال کسب مدال برای ما با این سابقه در مقایسه با غول‌های والیبال دنیا، به نوعی برداشتن لقمه بزرگ‌تری است، اما ابایی نخواهیم داشت که به ما بگویند غوره نشده می‌خواهند مویز شوند. بدیهی است که اگر افق دیدمان را بلندتر نبینیم، نمی‌توانیم به اهدافی که مدنظرمان است در والیبال دنیا برسیم و با توجه به این اصل برای آینده و مسابقاتی که پیش رو داریم برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
