نویسنده: بیژن یانچشمه
در حالي روز نمادين زمين پاك را پشت سر گذاشتيم كه به گفته معاون سازمان محيط‌زيست سالانه ۱۶ ميليون تن فرسايش خاك در ايران داريم و همه خاك‌هاي اطراف تهران نيز آلوده است.
سعيد متصدي با بيان اينكه حتي اگر بهترين آب را به زمين‌هاي كشاورزي تزريق كنيم، باز هم به دليل آلودگي خاك به دلايل مختلف همچون مصرف بي‌رويه سم و كود، محصول ناسالم خواهيم داشت و متأسفانه امروز شاهد پيدايش و ظهور اين مواد در سفره غذايي مردم نيز هستيم. وي تصريح كرد: بر اساس قانون، از سال ۱۳۴۶ بايد ميزان باقي مانده سم و كود در محصولات غذايي مورد پايش و سنجش قرار گيرد و مصرف آن كاهش يابد، اما شاهد تخصيص يارانه به سم و كود هستيم. اعتراف اين مسئول به فرسايش و آلودگي خاك نشان مي‌دهد كه به دليل بي‌توجهي به زيست شهري و اكوسيستم حساس پيرامون محيط زندگي سبب شده است تا شهرها و مراكز صنعتي و توليدي در كشور ما آلودگي و آلايندگي توليد و صادر كنند. نبود نظارت‌هاي بالا‌دست و بي‌توجهي در سال‌هاي متمادي سبب از بين رفتن با ارزش‌ترين تركيب عنصر يعني خاك بشود. نبود پيوست اجتماعي و ارزيابي زيست‌محيطي عامل ديگري است كه اين فاجعه را دو چندان كرده است. متأسفانه در سال‌هاي متمادي برخي مسئولان سازمان حفاظت محيط‌زيست فقط با كاربست كلام، شعار حفاظت سر داده‌اند كه نتيجه‌اش اين شده كه سالانه 16 ميليون تن خاك را از دست مي‌دهيم. اين ميزان خاك يعني خاك حاصلخيز كه مي‌تواند چرخ كشاورزي را به گردش درآورد.
سالانه 50 هزار هكتار بيابان‌زايي در كشور
همچنين رئيس كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس در توضيح علل افزايش مساحت بيابان‌هاي كشور گفت: كمبود اعتبارات و تغيير اولويت‌هاي وزارت جهاد كشاورزي علت پيشي گرفتن بيابان‌زايي از بيابان‌زدايي است. علي‌محمد شاعري در خصوص اقدامات بيابان‌زدايي وزارت جهاد كشاورزي براي مهار ريزگردها گفت: مقابله با پديده ريزگردها و بيابان‌زايي يكي از وظايف مهم وزارت جهاد كشاورزي است، در واقع اين وزارت مسئوليت كنوانسيون بيابان‌زدايي را در كشور و تمامي مسئوليت‌هاي پيشگيري، مقابله با بيابان‌زايي، مقابله با پديده ريزگردها و آلودگي‌هاي زيست‌محيطي ناشي از بيابان‌زايي را عهده‌دار است. نماينده مردم نكا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه وزارت جهاد كشاورزي در دهه‌هاي 60 و 70 عملكرد مناسبي در زمينه مقابله با بيابان‌زايي داشت، تصريح كرد: ايران در آن سال‌ها بعد از كشور چين مقام دوم را در مقابله با بيابان‌زايي داشت، اما تخصيص ندادن اعتبارات و تغيير اولويت‌هاي وزارت جهاد كشاورزي از مديريت منابع طبيعي به سمت مديريت توليد به تدريج عملكرد ميزان بيابان‌زدايي از بيابان‌زدايي پيشي گرفت. وي افزود: هم‌‌اكنون عملكرد بيابان‌زدايي در كشور بسيار ضعيف است، زيرا نه‌تنها اين اقدام اولويت نخست وزارت جهاد كشاورزي نيست، بلكه اعتبار لازم هم از سوي دولت تخصيص داده نشد، در حقيقت براي هر هكتار بيابان‌زدايي نيازمند حداقل 2 تا 10 ميليون تومان اعتبار هستيم. شاعري افزود: انجام اقداماتي چون مالچ‌پاشي، بذر‌پاشي، حفاظت از پوشش گياهي، عمليات آبخيزداري و صيانت از پوشش‌هاي جنگلي منجر به كند شدن روند بيابان‌زايي مي‌شود. در كشور سالانه حداقل 50 هزار هكتار بيابان‌زايي و حدود 30 ميليون هكتار بيابان داريم كه 7 ميليون هكتار آن كاملاً بحراني است.
حفظ خاك براي توسعه اقتصادي كشور
قاچاق خاك، نبود كشاورزي نوين و مكانيزه، كنترل نكردن سيل و سيلاب، آلودگي‌هاي زيست‌محيطي و ديگر عوامل سبب شده است تا خاك با ارزش ايراني از بين برود؛ يك روز خاك جزاير ايراني براي جزاير عرب قاچاق شود و روز ديگر با سموم آلوده شود. جلوگيري از فرسايش خاك يعني توسعه كشاورزي، حفظ آب‌هاي جاري، جلوگيري از نابودي جنگل‌ها و مراتع و در كل گام برداشتن به سوي رونق اقتصادي و در مسير اقتصاد مقاومتي قرار گرفتن. اين مهم از سوي دولت تاكنون ناديده گرفته شده است و ضروري است در عمل بخش‌ها و دستگاه‌هاي متولي به اين موضوع حياتي توجه ويژه‌اي داشته باشند.
