نوع رفتار شتاب‌زده و غیرانسانی رژیم صهیونیستی نسبت به کاروان‌های آزادی غزه واکنش‌های تند مردمی را در سراسر جهان به همراه داشته است که از سازمان‌های بین‌المللی انتظار دارند به سه سال محاصره غزه پایان دهند. در این باره با مراد عنادی، کارشناس مسائل بین الملل گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
به عقیده شما آیا سازمان‌های بین‌المللی درباره حوادث اخیر غزه و حمله به کاروان آزادی توانسته‌اند به وظایف بشردوستانه خود عمل کنند؟
*حمله نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی به کاروان آزادی و سپس توقیف کشتی ایرلندی که حاوی کمک‌های انسانی و بشردوستانه برای محاصره شدگان غزه بود، واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشت. اما به نظر می‌آید سازمان‌های بین‌المللی در این باره نتوانسته‌اند به وظایف بشردوستانه‌ای که افکار عمومی جهان از آنها انتظار دارند، عمل کنند. شورای امنیت به عنوان رکن اجرایی سازمان ملل که بر اساس آنچه که در فصل پنجم منشور این سازمان آمده مسؤولیت اولیه حفظ صلح جهانی را دارد، طبیعی بود که با این حجم اعتراض افکار عمومی تشکیل جلسه دهد و حرکت رژیم صهیونیستی را در چارچوب فصل هفتم منشور محکوم کند. این در حالی است که ما می‌بینیم شورای امنیت در جلسه‌ای که تشکیل می‌دهد تنها به یک بیانیه بسنده می‌کند و فقط خواستار تحقیق درباره این موضوع می‌شود و به‌راحتی از یک حرکت تروریستی، نقض حقوق دریاها و نقص کنوانسیون چهارجانبه ژنو می‌گذرد.
آیا می‌توان گفت این موضع گیری شورای امنیت به گونه‌ای حمایت از عملکرد تل‌آویو است که به زعم بسیاری از کارشناسان حقوقی و سیاسی حرکتی تروریستی است؟
دقیقاً همین طور است. شورای امنیت اولین بار نیست که از اقدامات غیرانسانی رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند. در واقع آمریکا، انگلیس و فرانسه به عنوان سه عضو دائم شورای امنیت همواره حامی این رژیم بوده‌اند. اگر به سابقه تاریخی این حمایت نیز نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی در نیمه دوم دهه 1940 تا کنون 60 قطعنامه در شورای امنیت به نفع اسراییل وتو شده است که بیشترین تعداد وتو از سوی آمریکا و سپس انگلیس و فرانسه صورت گرفته است. از طرف دیگر قطعنامه‌های دیگری که به تصویب رسیده است مثل 242، 338 و... هیچکدام به مرحله اجرا نرسیده‌اند. زیرا در چارچوب فصل ششم منشور بوده و بیشتر حالت توصیه‌ای دارد اما در قالب منشور هفتم هر قطعنامه‌ای که علیه رژیم صهیونیستی صادر شده وتو شده‌اند. بنابراین می‌توان گفت شورای امنیت عملاً از حرکات تروریستی تل‌آویو حمایت کرده است. این مسأله باعث شده که بارها در مجمع عمومی سازمان ملل نشست‌های اضطراری برگزار شود که با رأی بالای 150 کشور اسراییل را محکوم کرده‌اند اما چون قطعنامه‌های مجمع توصیه‌ای است، به مرحله اجرا نمی‌رسد. یک نمونه بارز آن دیوار حائل بود که دیوان دادگستری بین‌المللی با درخواست مجمع عمومی، ساخت آن را به عنوان یک اقدام نژادپرستانه محکوم کرد، اما چون مورد حمایت شورای امنیت قرار نگرفت، راه به جایی نبرد. یا گزارش قاضی گلدستون که از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل عملکرد رژیم صهیونیستی را در طول جنگ 22 روزه غزه محکوم کرد ولی با واکنش منفی شورای امنیت مواجه شد.
واکنش دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای را در خصوص حمله به کاروان آزادی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سطح سایر سازمان‌ها مثل سازمان کنفرانس اسلامی که از 57 کشور اسلامی تشکیل شده و فلسفه وجودی آن دفاع و حمایت از حقوق مردم فلسطین است، واکنش درخوری از خود نشان نداده است. زیرا در بین کشورهای اسلامی برخی با اسراییل رابطه رسمی دارند، بنابراین نمی‌توانند علیه آن به اجماع مورد نظر برسند. اگر چه معمولاً اقدامات تل‌آویو را محکوم می‌کنند و در نشست‌های خود خواهان شدت عمل نسبت به رژیم صهیونیستی هستند اما در عمل کمتر به شکل متحد و منسجم رفتار می‌کنند. مثلا ما نمی‌بینیم که روابط خود را با این رژیم قطع کنند یا آن را مورد تحریم قرار دهند. از سوی دیگر واکنش‌های سازمان کنفرانس اسلامی بطئی و کند است و معمولاً بلافاصله پس از اتفاق رخ داده جلسه تشکیل نمی‌دهد. درباره اتحادیه عرب نیز ما چنین رفتاری را می‌بینیم.
نقش افکار عمومی را در این برهه زمانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نکته جالب توجه این است که هم در نبرد 33 روزه و هم جنگ 22 روزه و همچنین آنچه در حال حاضر اتفاق افتاده، افکار عمومی بیشترین فشار را به رژیم صهیونیستی وارد کرده است. رسانه‌های مستقل و افکار عمومی در کنار هم موج جدیدی را در دنیا ایجاد کرده‌اند که باعث شده سازمان‌های بین‌المللی یک تحرکی از خوشان نشان بدهند. در حالت طبیعی سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای باید پیشگام باشند، این در حالی است که پیشگامی رسانه‌های مستقل و افکار عمومی سازمان‌های بین‌المللی را مجبور کرده است در این باره عکس‌العمل نشان بدهند. نکته دیگر این است که موضوع فلسطین به عنوان یک مسأله حقوق بشری از مرز عربی – اسلامی عبور کرده است و تبدیل به مسئله‌ای جهانی شده است. در کاروان آزادی نیز دیدیم که از 42 ملیت در آن حضور داشتند و در حال حاضر در تمام دنیا از مسیحی، بودایی، مسلمان و حتی یهودی‌ها به اتفاق یک نظر دارند و تأکید می‌کنند که محاصره غزه باید برچیده شود. یعنی یک حرکت جمعی جهانی شکل گرفته است تا اسراییل را تحت فشار قرار بدهند. این حرکت می‌تواند شورای امنیت را به چالش بکشاند. این فشار را می‌توان در تغییر رفتار آمریکا نیز مشاهده کرد. در صورتی کاخ سفید ابتدا اعلام کرده بود که درباره حوادث اخیر کمیته تحقیق را نمی‌پذیرد و فقط گزارش تل‌آویو را مورد توجه قرار می‌دهد اما پس از فشار افکار عمومی طی 24 ساعت نظر خود را تغییر داد و پذیرفت که یک کمیته تحقیق در این مورد شکل بگیرد.
