ریشه‌های تنش در روابط میان ترکیه و ارمنستان که به رویدادهای اوایل قرن بیستم و ماجرای «نسل کشی ارامنه» مربوط می‌شود، اینک به چالشی مهم در روابط ترکیه و ایالات متحده آمریکا مبدل شده است.در سال‌های پایانی جنگ جهانی اول، شمار زیادی از ارامنه از مناطق تحت سیطره امپراتوری عثمانی رانده و عده زیادی از آنها نیز کشته شدند.بر اساس اعلام منابع ارمنی، حدود یک و نیم میلیون نفر از ارامنه در جریان آنچه که توسط برخی «نخستین نسل‌کشی» قرن بیستم خوانده می‌شود، جان خود را از دست دادند.این در حالی است که ترکیه ضمن «مبالغه‌آمیز» خواندن این رقم، ماجرای کشتار ارامنه را با رویدادهای داخلی پیش از فروپاشی امپراتوری عثمانی در اوایل قرن بیستم مرتبط می‌داند و از پذیرش مسؤولیت آن سر باز می‌زند. دولت ترکیه، تنها بدرفتاری حکومت عثمانی با اقلیت مسیحی ارمنی این کشور را قبول دارد و می‌‌گوید این رخداد به جنگ مربوط است و هیچ اقدام از پیش برنامه‌ریزی شده‌ای برای قتل عام ارامنه صورت نگرفته است.
در حال حاضر بهرغم آنکه بیش از ۲۰ کشور، کشتار ارمنی‌ها را نسل‌کشی دانسته‌اند، با این حال به رسمیت شناختن این نسل‌کشی از سوی کنگره آمریکا به چالشی نوین در روابط آنکارا و واشنگتن مبدل شده است. دولت ترکیه در اعتراض به اقدام کنگره آمریکا در به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه به‌وسیله حکومت عثمانی در زمان جنگ جهانی اول، سفیر خود را در واشنگتن برای پاره‌ای از مذاکرات به آنکارا فراخوانده است. کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز پنج‌شنبه 4 مارس 2009، با ۲۳ رای موافق در برابر ۲۲ رای مخالف، قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که در صورت تصویب نهایی، دولت باراک اوباما را موظف می‌کند از این پس کشتار ارامنه در دهه دوم قرن بیستم را «نسل‌کشی» بخواند. این قطعنامه که پیش از این نیز دو‌بار مطرح شده بود و هر بار به سبب مخالفت دولت بوش کنار گذاشته شده بود، فاقد جنبه الزام‌آور است و باید در صحن مجلس نمایندگان به تصویب نهایی برسد.
اگر چه پیش از این دولت اوباما نیز از کنگره خواسته بود که از تصویب این قطعنامه خودداری کند، اما مقامات ترک به خوبی به یاد دارند که هنگامی‌‌که اوباما و کلینتون به عنوان سناتور فعالیت می‌‌کردند، همواره به دفاع از این طرح پرداخته بودند.ضمن آنکه باراک اوباما در مبارزات انتخاباتی خود نیز وعده داده بود در صورت راهیابی به کاخ سفید، در جهت شناسایی کشتار ارامنه به عنوان نسل‌کشی اقدام کند. به هر حال بهرغم آنکه هم اکنون رای اکثریت، راه را برای بررسی قطعنامه در کل مجلس نمایندگان باز کرده، اما مشخص نیست که قطعنامه فوق چه زمانی در مجلس به رای گذاشته شود. ضمن آنکه هنوز مشخص نیست که حتی اگر به رای نیز گذاشته شود، با توجه به رای نزدیک ۲۳ به ۲۲ در کمیته روابط خارجی، قطعنامه «نسل‌کشی ارامنه» به تصویب نهایی برسد.
با این حال به نظر می‌‌رسد فراخوانی سفیر ترکیه در واشنگتن، نخستین گام برای شدت‌گیری تنش میان دو کشور باشد. این در حالی است که ترکیه به عنوان یکی از متحدان نزدیک آمریکا در جهان اسلام و اعضای ناتو، همواره به مخالفت با طرح و تصویب چنین قطعنامه‌ای پرداخته بود. در این راستا حتی هیاتی از نمایندگان مجلس ترکیه نیز به واشنگتن سفر کرده بود تا از همتایان آمریکایی خود بخواهند از تصویب این قطعنامه خودداری نمایند.
در مجموع، آنکارا پیش‌تر به واشنگتن هشدار داده بود که تصویب چنین قطعنامه‌ای بر روابط دوجانبه تأثیر خواهد گذاشت. از این رو به احتمال زیاد در پی تصویب این لایحه، طرح «مشارکت مدل» ترکیه و آمریکا در منطقه که از سوی اوباما در جریان سفرش به ترکیه مطرح شده بود، با چالش مواجه خواهد شد. این مسأله برای دولت آمریکا که در پی تنش با ایران، به دنبال کسب حمایت ترکیه به عنوان یکی از اعضای موقت شورای امنیت است، گران تمام خواهد شد زیرا با توجه به گسترش نفوذ و قدرت ترکیه در خاورمیانه، به احتمال زیاد آنکارا به چالش‌سازی در برابر آمریکا خواهد پرداخت و به خصوص در مورد مسأله هسته‌ای ایران، خواسته‌های واشنگتن را نادیده خواهد گرفت.
از سوی دیگر در حالی که ترکیه و ارمنستان با امضای موافقتنامه زوریخ به سوی عادی‌سازی روابط حرکت کرده‌بودند، این قطعنامه به احتمال زیاد بر گفت‌وگوهای میان دو‌طرف نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. به خصوص در شرایطی که رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه معتقد است این اقدام بر روابط دو کشور ایالات متحده و ترکیه اثر منفی خواهد گذاشت، در سوی دیگر ادوارد نعل‌بندیان، وزیر امور خارجه ارمنستان، قطعنامه فوق را «کمک به حقوق بشر» توصیف کرده است. از این رو به نظر می‌‌رسد با تشدید احساسات ملی‌گرایانه در ترکیه بر سر این موضوع، به احتمال زیاد روند گفت‌وگوهای این کشور با ارمنستان نیز دچار چالش‌های نوینی گردد.
