محبوبه
قربانی
جوان آنلاین: سیدجواد هادیاصل فعال محیط زیست معتقد است آشنا کردن فرزندان با زندگی سنتی و آموزش سبک زندگی کم مصرف، کلید تربیت نسلی مسئول در استفاده از منابع طبیعی است. خانوادهها با انتخابهای هوشمندانه در مصرف آب، غذا، انرژی و حتی مدیریت حیوانات خانگی میتوانند نقش مؤثری در حفاظت از محیط زیست و سلامت جامعه ایفا کنند.
هادیاصل میگوید: «با ادامه سبک زندگی کنونی، نسلهای آینده با مشکلات جدی مواجه خواهند شد. بسیاری از خانوادهها بدون آنکه بدانند، بخشی از فشار بر محیط زیست و منابع طبیعی را ایجاد میکنند. اصلاح سبک زندگی و مصرف خانوادهها، نه تنها به حفظ محیط زیست کمک بلکه سلامت اقتصادی و اجتماعی جامعه را نیز تضمین میکند.»
مصرف بیرویه زغال در خانوادهها و رستورانها
این فعال محیط زیست با اشاره به نمونهای از مصرفهای رایج در دورهمیهای خانوادگی که شاید از نگاه خیلیها دور مانده است، گفت: «یکی از مشکلات جدی امروز، مصرف بیرویه زغال است. در سالهای اخیر تعداد رستورانها، کبابیها و کافههای بین راهی بسیار زیاد شده و همین موضوع مصرف زغال را به شدت بالا برده است. این زغالها از درختانی تهیه میشوند که در جنگلها رشد کردهاند، یعنی بخشی از منابع طبیعی ما هر روز از بین میرود. شاید مصرف زغال برای یک خانواده کم به نظر برسد، اما وقتی مصرف تمام خانوادهها و رستورانها را کنار هم بگذاریم، به عددی بسیار نگران کننده میرسیم. به عنوان نمونه، چهار تا ۱۲ کیسه زغال برابر با نابودی یک درخت بزرگ است. حالا تصور کنید یک فست فودی کوچک ماهانه حدود ۷۰ گونی زغال مصرف میکند، این یعنی از بین رفتن هزاران درخت فقط برای یک واحد صنفی، بنابراین ادامه این روند قطعاً فشار بزرگی به محیط زیست وارد میکند.»
هادیاصل در ادامه گفت: «برای کمک به طبیعت، خانوادهها میتوانند از ابزارهای جدید استفاده کنند. مثلاً کباب پزهای گازی که اکنون در بازار وجود دارد، هم کیفیت پخت را حفظ میکند و هم مصرف زغال و آسیب به جنگلها را کاهش میدهد، شاید این تغییر کوچک به نظر برسد، اما اگر هر خانواده چنین قدمی بردارد، تأثیر آن در سطح ملی بسیار بزرگ خواهد بود. باید به خانوادهها یاد بدهیم که مصرف درست فقط یک توصیه اخلاقی یا فرهنگی نیست، یک ضرورت جدی برای حفاظت از محیط زیست است.»
زندگی سنتی، آموزش کم مصرف بودن به فرزندان
هادیاصل با نگاهی به مصرف درست در گذشته گفت: «در قدیم زندگی سنتی بسیار کم مصرف بود. مردم هر چیزی را چندین بار استفاده میکردند و دورریز بسیار کمی داشتند. مثلاً پوست میوهها را نگه میداشتند و در مصارف دیگر استفاده میکردند، حتی در زندگی روزمره، از انرژی، آب و مواد غذایی بهینه استفاده میشد که هم منابع طبیعی را حفظ و هم سلامت خانوادهها را تضمین میکرد. اگر فرزندان با این سبک زندگی آشنا شوند، تأثیر بسیار مثبتی بر محیط زیست و جامعه خواهد داشت. من خودم تابستانها بچههایم را به مناطق عشایری میبرم تا با زندگی سنتی و ارتباط نزدیک با طبیعت آشنا شوند. این تجربه باعث میشود آنها مسئولیت پذیری در مصرف منابع را درک کنند. این آموزش در کنار استفاده از تکنولوژی و مدرن شدن زندگی نه تنها مانعی ندارد بلکه مکمل است، یعنی میتوان نسل امروز را هم مهندس یا دکتر تربیت کرد و هم افرادی مسئول در مصرف منابع پرورش داد. این آموزشها باید از خانواده شروع شود و به مدرسه و جامعه گسترش یابد.»
وی تأکید کرد: «سبک زندگی سنتی نشان میدهد استفاده درست از منابع نه تنها یک ارزش فرهنگی است بلکه عملیترین روش برای حفظ محیط زیست و کاهش فشار بر منابع طبیعی است. وقتی فرزندان با طبیعت و روشهای کم مصرف زندگی آشنا شوند، بزرگسالانی مسئولیتپذیر در مصرف منابع خواهند شد، لذا زندگی شهری و فاصله از سبک زندگی سنتی باعث شده خانوادهها از چرخه طبیعی و منابع پایدار دور شوند. بازگشت به سبک زندگی کم مصرف گذشته، نه تنها مصرف آب را کاهش میدهد، بلکه فشار بر محیط زیست را نیز کم میکند، بنابراین آموزش کودکان و نوجوانان برای مصرف مسئولانه آب یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه است.»
این فعال محیط زیست به اهمیت آموزش کودکان در مدیریت پسماند و مواد غذایی نیز اشاره کرد و بیان داشت: «وقتی بچهها یاد میگیرند پسماند و مواد غذایی را درست مدیریت کنند، به حفظ خاک، آب و منابع طبیعی کمک میکنند. اگر این آموزشها به تعداد زیادی خانواده و نسلها تعمیم یابد، تأثیر بسیار بزرگی روی محیط زیست و کیفیت زندگی جامعه خواهد داشت.»
او در ادامه با اشاره به مشکل برداشت بی رویه از سفرههای زیرزمینی گفت: «چاههای عمیق و برداشت غیرقانونی باعث فرونشست زمین و از بین رفتن منابع خاک و آب شده است. این موضوع عمدتاً با کشاورزی مرتبط است، اما این مهم باید با صرفهجویی در خانهها با مطالبهگری از مسئولان همراه شود. وقتی مسئولان الگوی مصرف درست را رعایت کنند، خانوادهها هم میتوانند سبک زندگی مسئولانه را ادامه دهند.»
دامداری سنتی و صنعتی و تأثیرات آن بر محیط زیست و اقتصاد
هادیاصل با تأکید بر اهمیت دامداری سنتی بیان کرد: «دامداری سنتی بخشی از طبیعت و چرخه محیط زیست است. در گذشته، مردم در مناطق کوهستانی و روستایی دامداری میکردند و این فعالیت نه تنها به تأمین نیازهای غذایی خانوادهها کمک میکرد بلکه نقش مهمی در حفظ خاک، چرخه مواد مغذی و تنوع زیستی داشت. دامها در این سیستم کود طبیعی تولید میکردند و باعث تقویت خاک و جابهجایی دانههای گیاهی میشدند، حتی بوتههایی که دام میخورد، بخشی از مدیریت طبیعی پوشش گیاهی منطقه بود، اما دامداری صنعتی کاملاً متفاوت است. در این نوع دامداری، برای تغذیه دامها از نهادههای دامی صنعتی استفاده میشود که بخش زیادی از آنها وارداتی است و نیاز به ارز دارد. این فرایند فشار اقتصادی زیادی به کشور وارد میکند و موجب آسیب جدی به طبیعت میشود. بسیاری از مراتع و گیاهان بومی برای تولید نهادههای دامی صنعتی حذف میشوند و چرخه طبیعی محیط زیست به هم میخورد، بنابراین آموزش خانوادهها و جامعه درباره تفاوتهای این دو سیستم و حمایت از دامداری سنتی، یکی از مهمترین اقدامات برای حفظ محیط زیست و اقتصاد پایدار است.»
این فعال محیط زیست با ذکر مثالی گفت: «در برخی مناطق، مردم محلی تشویق میشوند که گیاهان بومی و بلوطهای ارزشمند را برداشت کنند تا به دامداری صنعتی داده شود. این اقدام نه تنها منابع طبیعی را از بین میبرد، بلکه به اقتصاد محلی و استقلال غذایی آسیب میرساند. در مقابل، دامداری سنتی نه تنها به طبیعت آسیب نمیزند، بلکه آن را حفظ و تقویت میکند.»
وی تأکید کرد: «باید سبک زندگی و مصرف خود را با توجه به این واقعیتها اصلاح کنیم. وقتی خانوادهها به جای خرید بیش از حد گوشت صنعتی، از محصولات محلی و سنتی استفاده کنند، فشار روی طبیعت و اقتصاد کاهش مییابد. همین رفتار ساده در زندگی روزمره میتواند تأثیر بسیار بزرگی بر حفظ منابع طبیعی و کاهش مصرف ارز خارجی داشته باشد، البته باید راهحلی برای دسترسی آسان مردم به این محصولات اندیشیده شود. در ادامه باید گفت، زندگی شهری نیز باعث شده است بسیاری از افراد از دامداری و کشاورزی فاصله بگیرند و به مصرف کننده صرف تبدیل شوند. وقتی دامداری سنتی از رونق میافتد، گوشت و محصولات لبنی محلی کمتر تولید و دولت مجبور میشود واردات انجام دهد، بنابراین چرخه اقتصادی و خودکفایی کشور تحت تأثیر قرار میگیرد.»
