جوان آنلاین: در روز ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ شروع جنگی قریب‌الوقوع واقعیتی انکارناپذیر بود. از دو هفته قبل (۱۶ شهریورماه) که عراق به منطقه خانلیلی حمله کرد، تجاوز نظامی عراق به ایران عملاً شروع شده بود، اما، چون هنوز تهران بمباران نشده بود، رسمیت یافتن جنگ هنوز اعلام نشده بود! به تعبیر مقام معظم رهبری، اگر مسئولان وقت آن زمان با احساس مسئولیت بیشتری نسبت به تحرکات عراق نگاه می‌کردند، نه خرمشهر سقوط می‌کرد و نه آبادان به محاصره می‌افتاد.
نبرد تمام عیار در اروند
آفتاب روز ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ در حالی طلوع کرد که روز قبل از آن ارتش بعث عراق یک نبرد تمام عیار را در اروندرود علیه ایران به راه انداخته بود. اروند در ادعای مرزی بعثی‌ها به عراق تعلق داشت و از این رو ناامن‌سازی این آبراهه مرزی از اولویت‌های ارتش بعث عراق به شمار می‌رفت.
روز ۲۹ شهریورماه درگیری‌های شدیدی در اروند گزارش شد. طبق اعلام مطبوعات آن زمان، نبرد‌های سنگین از دهانه اروندرود تا خرمشهر تداوم داشتند. همچنین پاسگاه خین مورد تجاوز قرار گرفت، ترمینال نظامی بندر خرمشهر از سوی دشمن مورد اصابت قرار گرفت و یک کشتی تجاری ایران نیز با آتش دشمن آسیب شدید دید.
تانکر نفت مینو غرق شد
اما وقایع روز ۳۰ شهریورماه پیش درآمدی برای شروع یک جنگ تمام عیار بود که هشت سال به طول انجامید. در این روز خرمشهر، آبادان و پاسگاه مؤمنی از توابع خرمشهر مورد حملات خمپاره‌ای دشمن قرار گرفتند. نیروی دریایی عراق به پاسگاه دریایی ایران در خرمشهر حمله کرد و طرفین با یکدیگر درگیر شدند. در این درگیری یک ناوچه خودی هدف آتش دشمن قرار گرفت و غرق شد، در آبادان، پالایشگاه آبادان، پایگاه خسروآباد و اسکله ۱۱ و ۱۲ مورد اصابت توپ‌های دشمن قرار گرفتند. تانکر نفت جزیره مینو غرق شد و دو مجروح و دو مفقودالاثر بر جای گذاشت. همچنین یک قایق ایرانی که قصد داشت مجروحان را منتقل کند مورد اصابت گلوله توپ دشمن قرار گرفت و غرق شد.
آخرین حمله عراق قبل از شروع جنگ
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا روز ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹، عراق در مجموع ۶۶۰ حمله و تجاوز زمینی، هوایی و دریایی علیه ایران انجام داد. ششصدوششمین و آخرین حمله ارتش عراق قبل از شروع رسمی جنگ با حمله به یک کشتی تجارتی در خور موسی در خلیج فارس رقم خورد. همچنین در روز ۳۰ شهریورماه پاسگاه‌های گیسکه، چغاحمام و چیلات در مرز‌های سومار، نفتشهر و دهلران به اشغال دشمن درآمدند.
در داخل عراق نیز تحرکات بسیار حساس و پرمعنا بود. بعثی‌ها نیمی از هواپیما‌های خود را به عربستان، کویت، امارات، عمان، یمن شمالی و اردن فرستادند تا در برابر حملات متقابل ایران در امان باشند. آنها خود را آماده یک تهاجم قریب‌الوقوع می‌کردند، اما در ایران صرفاً مرزنشین‌ها و نیرو‌های نظامی حاضر در منطقه متوجه شروع جنگ بودند و بر اثر اهمالکاری برخی مسئولان وقت، چون بنی‌صدر، در تهران و نواحی داخلی کشور، اغلب مردم از اوضاع مرز‌ها خبر واثقی نداشتند.
نهایتاً طبق اسناد به جا مانده از ارتش بعث عراق، در آخرین لحظات روز ۳۰ شهریورماه، ستاد لشکر ۵ مکانیزه عراق به تمامی واحد‌های تابعه دستور داد تا اطلاع ثانوی سکوت رادیویی را رعایت کنند. همه چیز برای یک شروع جنگ تمام عیار آماده بود. روز ۳۱ شهریورماه ناگهان ۱۰ فرودگاه ایران مورد تهاجم هوایی عراق قرار گرفتند و جنگ تحمیلی هشت ساله رسماً آغاز شد.
