جوان آنلاین: جهان همیشه راه خود را می‌یابد، حتی در میان طوفان. این جمله شاید توصیف دقیقی باشد از آنچه سازمان اوپک در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود برای نیمه دوم سال ۲۰۲۵ تصویر کرده است. در دورانی که جهان با چالش‌های بی‌سابقه‌ای، چون جنگ‌های تجاری، رقابت سر انرژی و آشفتگی‌های ژئوپلتیکی روبه‌روست، اوپک چشم‌اندازی امیدوارکننده ارائه داده که می‌تواند هم تسکینی برای بازار‌ها باشد و هم راهنمایی برای تصمیم‌گیران اقتصادی. گزارش اوپک نه‌تنها از بهبود عملکرد اقتصادی در بسیاری از کشور‌های بزرگ و نوظهور سخن می‌گوید، بلکه تأکید دارد، بازار نفت نیز به ثباتی نسبی رسیده است. در این فضا، تصمیمات کلیدی اوپک‌پلاس و بازگشت پالایشگاه‌ها به مدار تولید، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در حفظ تعادل بازار جهانی انرژی ایفا کند. این پیش‌بینی‌ها گرچه خوش‌بینانه‌اند، اما بر پایه داده‌ها و تحلیل‌هایی استوارند که به‌خوبی روند‌های جاری جهان را منعکس می‌کنند.
سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود تصویری روشن و نسبتاً امیدوارکننده از چشم‌انداز اقتصاد جهانی و بازار نفت برای نیمه دوم سال ۲۰۲۵ترسیم کرده است، گزارشی که نه‌تنها با دقت و تحلیل عمیق همراه است، بلکه با بیانی صریح، نگاهی آینده‌نگر به وضعیت ژئوپلتیک و اقتصادی جهان دارد. در این گزارش، اوپک اعلام کرده است که برخی کشور‌ها نظیر هند، چین و برزیل، فراتر از انتظار عمل کرده‌اند و این عملکرد، موتور محرکه‌ای برای سایر اقتصاد‌ها نیز شده است. همچنین منطقه یورو نیز پس از رکود‌های مقطعی و بحران‌های سیاسی، روندی تدریجی، اما محسوس را در مسیر بهبود تجربه می‌کند. این رشد اقتصادی، آنگونه که در گزارش آمده، بستری خواهد بود برای تثبیت بازار جهانی نفت و افزایش تقاضا. اقتصاد پویا یعنی افزایش مصرف انرژی و این مصرف، نخستین تأثیر خود را در بازار نفت بر جای خواهد گذاشت.
اوپک‌پلاس در مسیر تعادل‌بخشی
در میانه این چشم‌انداز مثبت، اوپک‌پلاس – ائتلافی از کشور‌های عضو اوپک به همراه کشور‌های نفت‌خیز غیرعضو مانند روسیه – بار دیگر در مرکز توجهات قرار گرفته است. این گروه در جلسه اخیر خود در ۱۴تیرماه (۵ جولای) تصمیم به افزایش تولید روزانه نفت به میزان ۵۴۸هزار بشکه در ماه آگوست گرفت، تصمیمی که در واکنش به نوسانات ناشی از تنش‌های منطقه‌ای، از جمله تجاوز‌های اخیر امریکا و اسرائیل علیه ایران، اتخاذ شد. این افزایش تولید، نه‌تنها نشانه‌ای از آمادگی اوپک‌پلاس برای پاسخگویی به تحولات بازار است، بلکه نشان می‌دهد این ائتلاف همچنان یکی از بازیگران اصلی تنظیم عرضه و تقاضا در جهان باقی مانده است.
اقتصاد جهانی: فراتر از جنگ‌ها
یکی از نکات قابل‌توجه در گزارش اوپک، تأکید بر تاب‌آوری اقتصاد جهانی در برابر جنگ‌های تجاری و تنش‌های ساختاری است. باوجود فشار‌های ناشی از سیاست‌های تعرفه‌ای، تحریم‌ها و کشمکش‌های منطقه‌ای، کشور‌های بزرگ اقتصادی توانسته‌اند با سیاست‌های پولی و مالی مناسب، رشد خود را حفظ کنند. هند و چین، به‌ویژه، نه‌تنها از منظر اقتصادی، بلکه از منظر سیاستگذاری انرژی نیز در موقعیتی حساس قرار دارند. مصرف انرژی در این کشور‌ها با شتاب بالایی افزایش یافته و این به معنای آن است که بازار نفت، همچنان بخش بزرگی از آینده تأمین انرژی آنها را تشکیل می‌دهد.
پالایشگاه‌ها، آیینه بازتاب تقاضا
بازگشت پالایشگاه‌های جهانی به مدار تولید پس از دوره‌ای از تعمیرات اساسی، یکی دیگر از نشانه‌های مثبت گزارش اوپک است. در ماه ژوئن، ظرفیت ورودی نفت خام به پالایشگاه‌ها بیش از ۱/۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است، رقمی که به‌وضوح از بازگشت تقاضای واقعی به بازار حکایت دارد. این بازگشت، نه‌تنها باعث ایجاد توازن در زنجیره تأمین انرژی شده، بلکه پیام‌آور شروع دور جدیدی از فعالیت‌های صنعتی در جهان است. صنعت پالایش، به‌عنوان واسطه‌ای حیاتی میان عرضه و مصرف، نشان‌دهنده ضرب‌آهنگ اقتصاد جهانی است و افزایش فعالیت آن می‌تواند، به‌عنوان سیگنالی از حرکت روبه‌جلوی اقتصاد تلقی شود.
انرژی‌های تجدیدپذیر؛ فرصت یا تهدید؟
گزارش اوپک همچنین به موضوع انرژی‌های پاک پرداخته و با نگاهی محتاطانه، بر این باور است که گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح جهانی با سرعتی کمتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، در حال وقوع است. این تحلیل در تضاد با برخی پیش‌بینی‌ها قرار دارد که اخیراً نسبت به کاهش شدیدتر مصرف نفت در آینده هشدار داده بود. با این حال، اوپک تأکید دارد، تقاضای جهانی برای نفت، همچنان در سطوح بالا باقی خواهد ماند و نقش نفت به‌عنوان منبع اصلی انرژی در جهان، حداقل در یک دهه آینده همچنان حفظ خواهد شد. این نگاه، اگرچه محافظه‌کارانه به نظر می‌رسد، اما بر پایه الگو‌های مصرف فعلی و توانایی کشور‌ها برای توسعه زیرساخت‌های انرژی پاک بنا شده است.
قیمت نفت؛ میان امید و اضطراب
در میان همه این تحولات، قیمت نفت خام برنت همچنان حوالی ۶۹دلار باقی مانده است، رقمی که هم حاشیه سود مناسبی برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند و هم فشاری سنگین بر مصرف‌کنندگان وارد نمی‌سازد. این قیمت، با وجود افزایش تولید و تهدید‌های سیاسی، نشان‌دهنده ثبات نسبی بازار و نقش تقاضای فصلی در حمایت از قیمت‌هاست. تابستان، معمولاً با افزایش مصرف انرژی به‌ویژه در کشور‌های صنعتی همراه است و همین امر به‌عنوان تکیه‌گاهی برای حفظ قیمت‌ها در سطح فعلی عمل کرده است. اگرچه این وضعیت ممکن است در پاییز تغییر کند، اما برای اکنون، بازار در موقعیتی متعادل قرار دارد.
عدد‌ها سخن می‌گویند
بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی اوپک، تولید روزانه نفت اعضای اوپک‌پلاس در ماه ژوئن ۵۶/۴۱ میلیون بشکه بوده است؛ رقمی که نسبت به ماه می، ۳۴۹هزار بشکه افزایش داشته است. اگرچه این میزان کمتر از هدف تعیین‌شده ۴۱۱هزار بشکه است، اما نشان‌دهنده تعهد این گروه به تداوم عرضه و حفظ تعادل در بازار است.
آینده‌ای شکننده، اما امیدوارکننده
با جمع‌بندی آنچه در گزارش اوپک آمده است، می‌توان گفت که نیمه‌دوم سال ۲۰۲۵ می‌تواند برای اقتصاد جهان دوره‌ای تعیین‌کننده باشد. در این بازه، هم‌زمان با بهبود وضعیت کشور‌های نوظهور، افزایش تقاضا برای انرژی و بازگشت زیرساخت‌های صنعتی به مدار تولید، بازار نفت نیز می‌تواند نقش اساسی خود را در بازیابی اقتصاد جهانی ایفا کند. البته این تصویر امیدوارکننده با، اما و اگر‌هایی نیز همراه است. آینده بازار انرژی به‌شدت به تحولات سیاسی، پیشرفت فناوری‌های انرژی پاک و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کشور‌ها وابسته است. اما در میان همه این عوامل متغیر، نقش اوپک‌پلاس همچنان محوری باقی می‌ماند.
