جوان آنلاین: بورس تهران همانند بسیاری از کشور‌های دیگر که در شرایط جنگی رفتار محافظه‌کارانه‌ای از خود بروز می‌دهند در روز‌های بعد از جنگ دچار ریزش شده و این ریزش تقریباً در بیشتر روز‌های دو هفته گذشته که از توقف جنگ اسرائیل علیه ایران می‌گذرد ادامه داشته است. طی این مدت اگرچه سهامداران انتقاد‌هایی به حمایت‌های کور دولت از بازار سرمایه وارد دانستند، اما در عین حال در مقابله با دشمن خارجی همانند جنگ ۱۲ روزه که شاهد همبستگی مردم بودیم، متحد هستند. روز شنبه ۲۱ تیر، ۳هزار و۵۰۰ فعال بازار سرمایه در واکنش به ادعای نخست‌وزیر اسرائیل درباره وضعیت بورس ایران، از بازار سهام کشور اعلام حمایت کردند.
اظهارات اخیر نتانیاهو درباره بورس ایران و مقایسه‌اش با بورس امریکا و اسرائیل، واکنش فعالان بازار سرمایه را به همراه داشته است. بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ فعال بازار سرمایه طی بیانیه‌ای و در واکنش به اظهارات بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در خصوص اقتصاد و بورس ایران اعلام کردند: اسرائیل در جنگی ترکیبی که از سال‌ها قبل علیه ایران آغاز کرد، آسایش، رفاه و همبستگی ملی ملت را نشانه گرفت. یکی از نمود‌های این جنگ ترکیبی، ایجاد فضای رعب و وحشت در جامعه و ایجاد ترس و نگرانی در بازار‌های مالی است که نتیجه آن در مصاحبه وی مشهود است. این جنگ هفته‌های گذشته وارد دور جدیدی شد و از طریق حملات سایبری به بانک‌ها و نهاد‌های مالی، سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات و... و انجام عملیات روانی رسانه‌ای از طریق همسوسازی شبکه‌های خارجی، برخی کانال‌های شبکه‌های مجازی و ظرفیت‌های دیگر، وحدت ملی را از طریق ایجاد نارضایتی عمومی نشانه گرفت. نتانیاهو جلوی دوربین با لبخند نشسته و بورس ایران را با بورس امریکا و اسرائیل مقایسه و ادعا می‌کند بورس ایران در قعر زمین و بورس دو کشور در اوج است. فعالان بازار سرمایه با وجود برخی نقد‌ها از عدم حمایت جدی نهاد‌های مرتبط پولی و مالی از بورس در دوره ریزش قیمت سهام پس از جنگ ۱۲ روزه، عهد می‌بندند همچنان استوار، پشت بازار سرمایه باشند. این بازار متعلق به همه است و فعالان در هر شرایط به آن وفادار خواهند بود. فعالان بازار سرمایه به عنوان نمایندگان سهامداران و بخشی از جامعه بزرگ ایران با هر توان از این بازار حمایت خواهند کرد و اجازه سوء‌استفاده بیگانگان را نخواهند داد. از دولت درخواست می‌شود در کنار فعالان برای حمایت از بورس و بازگشت روز‌های سبز آن باشد.
تغییر فاز بورس
همزمان با انتشار این بیانیه روز شنبه ۲۱ تیر نیز بازار سرمایه رشد ۴۰ هزار واحدی را تجربه کرد. در جریان این دادوستدها، بیش از ۲۰ میلیارد و ۹۵۱ میلیون سهم و حق تقدم به‌ارزشی بالغ بر ۱۰ هزار و ۶۴۵ میلیارد تومان در بیش از ۳۹۹ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد ۴۰ هزار و ۱۱۶ واحدی در ارتفاع ۲ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۶۶۷ واحد قرار گرفت. همچنین محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس ایران نیز به ارائه توضیحاتی درباره دور جدید حمایت‌ها از بازار سهام پرداخت و با اشاره به اینکه در هفته گذشته بسته حمایتی ۶۰ همتی تصویب و بخش قابل‌توجهی از صف‌های فروش جمع‌آوری شد، گفت: در ادامه این تدابیر حمایتی دو راهکار در بازار سهام اجرایی خواهد شد. محمدعلی شیرازی راهکار اول را بیمه سهام برای پرتفوی‌های زیر ۵۰۰ میلیون تومان اعلام کرد و افزود: به‌این‌ترتیب سرمایه‌گذاران با پرتفوی کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان، یک اختیار فروش به ارزش یک ریال را به تاریخ ۱۷ تیرماه ۱۴۰۴ خریداری می‌کنند و به مدت یک سال اگر سهام خود را نفروشند حداقل ۲۰ درصد بازدهی تضمین‌شده خواهند داشت. به این مفهوم که اگر بازار بازدهی بالاتری داشته باشد که متعلق به سهامدار است، اما اگر بازدهی کمتر از ۲۰ درصد یا بازدهی منفی داشته باشد، سبد سهام این سرمایه‌گذاران بیمه‌شده است. وی موضوع دوم را انتشار اوراق تبعی به‌منظور تأمین مالی برای دو صندوق حمایتی تثبیت و توسعه دانست و در تشریح جزئیات آن گفت: مقررشده است صندوق تثبیت ۲۰ همت اوراق منتشر کرده و بانک‌ها این اوراق را خریداری می‌کنند و این رقم با هدف حمایت به بازار تزریق می‌شود. مدیرعامل فرابورس ایران ادامه داد: همچنین صندوق توسعه نیز ۱۵ هزار میلیارد تومان اوراق تبعی منتشر می‌کند که مخاطب آن نهاد‌های مالی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که این رقم نیز به بازار تزریق خواهد شد. به گفته شیرازی در مجموع ۳۵ هزار میلیارد تومان منابع جدید به بازار تزریق می‌شود که نسبت به صف‌های فروشی که هفته گذشته ایجادشده بود بسیار بالاتر است. وی اظهار امیدواری کرد با این تدابیر بازار به تثبیت خواهد رسید و پس از آن وارد فاز رونق می‌شود. وی با تأکید بر اینکه از امروز حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان پول جدید به بازار تزریق خواهد شد و ضمن اینکه بیمه سهام هم مانع از فروش سهام توسط سرمایه‌گذاران می‌شود، گفت: جنگ برای هر کشوری چالشی ناخوشایند است و اثرات منفی بر همه جوانب یک کشور خواهد داشت و مهم است که هزینه‌های جنگ را به حداقل رساند. وی به تلاش مسئولان طی این مدت اشاره کرد و افزود: دولت، بانک مرکزی و به‌خصوص سازمان بورس از آغاز این جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با جلسات فشرده و تصمیم‌گیری بر مبنای عقل جمعی تلاش کردند اثرات منفی این اتفاق ناخوشایند را به حداقل برسانند.
جایگاه بورس ایران در میان ۷۵ بورس دنیا
در شرایطی که بورس ایران با بورس امریکا مقایسه شده است، آمار فدراسیون جهانی بورس نشان می‌دهد بورس تهران با رشد ۹/ ۱۲ درصدی شاخص در چهارمین ماه ۲۰۲۵ در رتبه دوم بازدهی در میان ۷۵ بورس مهم دنیا قرار گرفته است. شاخص قیمت بورس تهران در آوریل ۲۰۲۵ با رشد ۹/ ۱۲ درصدی نسبت به ماه قبل از آن به ۶۰۰ هزار و ۵۰۰ واحد رسیده است. رشد ۹/ ۱۲ درصدی شاخص بورس تهران بیشترین رشد ثبت شده در میان ۷۵ بورس مهم دنیا در ماه آوریل ۲۰۲۵ پس از بورس هوشیمین ویتنام بوده است. بورس هوشیمین ویتنام در رتبه نخست از این نظر قرار داشته و رشد ۱۳ درصدی نسبت به ماه قبل از آن داشته است. رشد ۹/ ۱۲ درصدی شاخص بورس تهران طی آوریل ۲۰۲۵ در حالی است که ۴۲ بورس مهم دنیا در این ماه با افت شاخص مواجه شده‌اند که بورس‌های امریکا و اروپا از آن جمله هستند. شاخص بورس نزدک امریکا در این ماه رشد ۹/ ۰ درصدی داشته، اما شاخص بورس ان‌وای‌اس‌ئی این کشور افت ۸/ ۰ درصدی را تجربه کرده است. شاخص بورس اسپانیا نیز ۳/ ۲ درصد، شاخص بورس ایتالیا ۷/ ۰ درصد و شاخص یورونکس بروکسل ۶/ ۱ درصد افت داشته است. در منطقه خاورمیانه شاخص بورس ابوظبی رشد ۸/۱ درصدی داشته، اما شاخص بورس اردن ۶/ ۵ درصد، شاخص بورس بحرین ۲ درصد، شاخص بورس استانبول ترکیه ۶ درصد، شاخص بورس عربستان ۹/ ۲ درصد و شاخص بورس کویت ۴/ ۱ درصد افت داشته است. بورس تهران در آخرین ماه سال گذشته میلادی نیز رکورددار بازدهی در میان بورس‌های جهان شده بود. شاخص قیمت بورس تهران در دسامبر ۲۰۲۴ با رشد ۲/ ۱۴ درصدی نسبت به ماه قبل از آن به ۵۲۶ هزار و ۹۹۹ واحد رسیده است. رشد ۲/ ۱۴ درصدی بورس تهران بیشترین رشد ثبت شده در میان ۷۵ بورس مهم دنیا در ماه دسامبر ۲۰۲۴ بوده است.
ضرورت بازسازی اعتماد عمومی در کنار حمایت‌های مالی
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با تدابیر اتخاذ شده بازار به تعادل رسیده و از این به بعد سیر طبیعی خود را طی خواهد کرد. آنها معتقدند اگرچه دولت بعد از جنگ ۱۲ روزه حمایت‌هایی از بورس داشته است، اما در کنار حمایت‌های مالی، بازسازی اعتماد عمومی و شفاف‌سازی فضای تصمیم‌گیری نیز باید صورت بگیرد. به نظر می‌رسد این مهم تنها زمانی محقق می‌شود که حمایت‌های دولتی هدفمند و با اولویت‌بندی دقیق انجام گیرد.
