جوان آنلاین: تصور کنید کودکی در حیاط خانه مشغول بازی است با لباس‌های ساده، اما مرتب، با لبخندی که از اعتماد به نفس و آرامش درونی‌اش سرچشمه می‌گیرد. او هنوز نمی‌داند ارزش‌هایی مثل حیا، عفت و پاکدامنی در حال شکل‌گیری در وجودش هستند، اما هر نگاه محبت‌آمیز مادر، هر توصیه نرم پدر و هر الگوی رفتاری که در خانه می‌بیند، مثل بذری در قلبش کاشته می‌شود. اما باید پرسید چگونه می‌توان از کودکی، حیا و عفت را به‌عنوان ارزش‌هایی درونی و نه صرفاً ظاهری در وجود کودکان نهادینه کرد؛ ارزش‌هایی که نه‌تنها به پوشش، بلکه به کلام، رفتار و حتی نگاه آنها معنا می‌بخشد.
خانواده؛ اولین کلاس درس حیا: خانواده، اولین و مهم‌ترین محیطی است که کودک در آن با مفاهیم اخلاقی و ارزشی آشنا می‌شود. وقتی صحبت از حیا و عفت می‌کنیم، منظورمان صرفاً آموزش پوشیدن چادر یا لباس‌های خاص نیست. حیا یک حس درونی است که به کودک یاد می‌دهد چگونه با خود، دیگران و حتی دنیای اطرافش تعامل کند. این حس از همان سال‌های ابتدایی زندگی از طریق رفتار والدین، نوع گفت‌و‌گو‌های خانوادگی و حتی نحوه لباس پوشیدن در خانه شکل می‌گیرد. فرض کنید مادری در حضور فرزندش با دقت و احترام با یک میهمان صحبت می‌کند، لحنی آرام و متین دارد و از کلماتی استفاده می‌کند که وقار و ادب را منتقل می‌کند. یا پدری که در خانه با لباس‌های مرتب و مناسب ظاهر می‌شود و به فرزندانش نشان می‌دهد احترام به خود و دیگران حتی در محیط خصوصی خانه هم اهمیت دارد. این رفتارها، بدون نیاز به سخنرانی‌های طولانی به کودک می‌آموزند حیا فقط یک قانون نیست، یک سبک زندگی است.
تربیت غیرمستقیم؛ جادوی الگوسازی: یکی از مؤثرترین شیوه‌های تربیت، الگوسازی است. کودکان بیش از آنکه به حرف‌های ما گوش کنند، به رفتار‌های ما نگاه می‌کنند. اگر والدین خودشان با حیا و عفت رفتار کنند، این ارزش‌ها به‌صورت طبیعی در وجود کودک نهادینه می‌شود. مثلاً وقتی پدر با لحنی محترمانه با همسرش صحبت می‌کند یا مادر در انتخاب لباسش در جمع‌های خانوادگی دقت می‌کند، کودک به‌طور ناخودآگاه این رفتارها را به‌عنوان معیار‌های ارزشمند درونی می‌کند. تربیت حیا و عفت نباید به‌صورت یک دستورالعمل خشک و رسمی باشد. به‌جای گفتن جملاتی مثل «باید این‌طور لباس بپوشی» یا «نباید این‌طور صحبت کنی»، می‌توان از روش‌های خلاقانه استفاده کرد. برای مثال، قصه‌گویی یکی از بهترین ابزارهاست. داستان‌هایی درباره شخصیت‌هایی که با رفتار‌های باوقار و محترمانه به موفقیت می‌رسند، می‌تواند در ذهن کودک تأثیر عمیقی بگذارند. یا بازی‌هایی که در آنها به کودکان یاد داده می‌شود چگونه با احترام با دیگران تعامل کنند، می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم ارزش‌های حیا را منتقل کنند.
پوشش؛ بخشی از هویت، نه تمام آن: وقتی از حجاب صحبت می‌کنیم، ذهن بسیاری از ما صرفاً به سمت چادر یا پوشش‌های خاص می‌رود، اما حقیقت این است که تنها بخشی از حجاب همان حجاب برتر فاطمی است، اما بخش دیگری از حجاب می‌تواند آنچه باشد که حس وقار و احترام را منتقل کند. برای یک کودک، انتخاب لباس‌هایی که هم راحت باشند و هم به او حس اعتماد به نفس و احترام به خود بدهند، می‌تواند اولین قدم در مسیر درک حجاب باشد. می‌توان به کودک اجازه داد از میان گزینه‌های مناسب، لباسی را انتخاب کند که هم با سلیقه‌اش سازگار و هم با ارزش‌های خانواده همخوانی داشته باشد. این کار نه‌تنها حس استقلال را در کودک تقویت می‌کند، بلکه به او می‌آموزد پوشش، راهی برای ابراز شخصیت و احترام به خود و دیگران است.
عفت در کلام و رفتار: حیا و عفت تنها به پوشش محدود نمی‌شود، نحوه صحبت کردن، انتخاب کلمات و حتی لحن کلام، بخشی از این ارزش‌هاست. کودکی که می‌بیند والدینش با افراد غریبه یا نامحرم با احترام و متانت صحبت می‌کنند، یاد می‌گیرد کلامش می‌تواند نشان‌دهنده شخصیت و ارزش‌هایش باشد. برای مثال، آموزش این‌که چگونه با لحنی آرام و محترمانه با دیگران صحبت کند یا چگونه در مواجهه با افراد غریبه حد و مرز‌های مناسبی را رعایت کند، می‌تواند به او کمک کند در آینده با اعتماد به نفس و وقار بیشتری در جامعه حاضر شود. این موضوع به‌ویژه برای پسران اهمیت دارد. در جامعه‌ای که گاهی حیا و عفت به اشتباه تنها به زنان نسبت داده می‌شود، آموزش این ارزش‌ها به پسران می‌تواند نقشی کلیدی در ایجاد حس امنیت برای دیگران به‌ویژه زنان داشته باشد. مردی که با حجب و حیا رفتار می‌کند، با کلام و نگاهش به دیگران احترام می‌گذارد و در تعاملاتش حد و مرز‌ها را رعایت می‌کند، نه‌تنها به خودش ارزش می‌بخشد، بلکه به زنان اطرافش نیز احساس امنیت و آرامش می‌دهد.
نقش مردان در ترویج فرهنگ حیا: یکی از جنبه‌های کمتر مورد توجه در بحث حیا و عفت، نقش مردان در این حوزه است. پسران از کودکی باید بیاموزند حیا تنها یک ارزش زنانه نیست، بلکه بخشی از شخصیت یک انسان باوقار است. پدری که با رفتارش نشان می‌دهد چگونه می‌توان با احترام و متانت با دیگران به‌ویژه زنان تعامل کرد، به پسرش می‌آموزد که حیا، نشانه قدرت و اعتماد به نفس است، نه ضعف. وقتی مردان و پسران در جامعه با حیا و عفت رفتار کنند، فضایی ایجاد می‌شود که زنان نیز در آن احساس امنیت و احترام بیشتری می‌کنند. این حس امنیت، یکی از مهم‌ترین نتایج ترویج فرهنگ حیا در جامعه است.
