کد خبر: 1300396
تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۷:۴۹

جوان آنلاین: کانال تلگرامی اندیشکده زاویه مطلبی با عنوان نقش هند در پیچیده‌تر شدن معادلات نظامی قفقاز جنوبی منتشر کرد:

هند به طور فزاینده‌ای حمایت خود را از ارمنستان افزایش می‌دهد، اقدامی که نه تنها روابط دو کشور را ‏مستحکم‌تر می‌سازد بلکه بر توازن قدرت‌های منطقه‌ای قفقاز جنوبی تأثیر گذاشته و منجر به ایجاد تنش‌های جدیدی در این ‏منطقه استراتژیک می‌شود. ‏

با پایان جنگ قره‌باغ، قفقاز جنوبی به طور فزاینده‌ای در مسیر نظامی شدن پیش می‌رود. رقابت‌های مستمر بین ‏ارمنستان و آذربایجان، همراه با تقویت توان نظامی آنها، باعث تشدید رقابت‌ها در این منطقه شده است. در این ‏شرایط، قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند هند به دنبال یافتن جای پایی در قفقاز جنوبی هستند. ‏

هند در چارچوب راهبرد کلان خود برای تقویت جایگاه منطقه‌ای، با گسترش مناسبات دوجانبه با ارمنستان و ‏افزایش صادرات تسلیحات به این کشور، در پی تعمیق نفوذ خود در قفقاز جنوبی برآمده و هم‌زمان می‌کوشد ‏موازنه‌ای در برابر نفوذ روسیه و دیگر قدرت‌های جهانی ایجاد کند. ‏

در پنج سال گذشته، ارمنستان قرارداد‌هایی به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار برای تأمین تسلیحات هند، از جمله ‏موشک‌های ضدهوایی، سیستم‌های توپخانه، پهپاد‌های رزمی و مهمات امضا کرده است. ‏

در مقابل، در همین مدت، فروش تسلیحات روسیه به ارمنستان تقریباً متوقف شده است. در گذشته، روسیه به عنوان ‏تأمین کننده اصلی تسلیحات ارمنستان و شریک راهبردی این کشور در منطقه شناخته می‌شد، با این حال، تحولات ‏اخیر در معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی و نارضایتی ایروان از کاهش سطح تعاملات و حمایت‌های مسکو، ‏موجب شده تا ارمنستان به سوی تنوع بخشی به شرکای دفاعی خود حرکت کند و در پی بازتعریف روابط امنیتی و ‏نظامی با سایر بازیگران فرامنطقه‌ای برآید. ‏

‏ از این رو، قرارداد‌های تسلیحاتی با هند نه تنها تغییر در تأمین کنندگان تسلیحات را نشان می‌دهد، بلکه بازنگری ‏در سیاست خارجی ارمنستان را نیز به همراه دارد، زیرا این کشور با دوری از روسیه به سمت ایالات متحده و ‏اتحادیه اروپا متمایل شده است.

گزارشی که توسط شورای امور بین‌الملل روسیه تهیه شده است، بر این نکته تأکید دارد که تغییر جهت ارمنستان، ‏چه در زمینه خرید تسلیحات و چه در زمینه تعاملات سیاسی، نگرانی‌هایی را در مسکو ایجاد کرده است. بر پایه ‏این گزارش، تا چند سال پیش ارمنستان نه تنها به عنوان یکی از ارکان اصلی حوزه نفوذ راهبردی روسیه در ‏قفقاز تلقی می‌شد، بلکه به مثابه نقطه اتکای کلیدی برای حضور ژئوپلیتیکی مسکو در این منطقه نقش‌آفرینی ‏می‌کرد. با این حال، تحولات اخیر و تغییر در رویکرد‌های منطقه‌ای و بین‌المللی موجب شده است تا استمرار این ‏نقش با تردید‌هایی جدی مواجه شود و جایگاه روسیه در معادلات قفقاز جنوبی بیش از پیش متزلزل گردد. ‏

آنچه مسلم است، اینکه ارمنستان سعی دارد روابط نزدیک‌تری با بازیگران غیرمنطقه‌ای برقرار کند و این ‏موضوع به نوبه خود فضای مانور روسیه برای بازسازی جایگاهش در قفقاز جنوبی را محدودتر می‌کند‎.

حمایت هند از ارمنستان امروز فقط به فروش تسلیحات محدود نمی‌شود. دهلی‌نو صنعت گردشگری را نیز به ‏عنوان سلاح به کار گرفته و به هندی‌ها توصیه می‌کند از سفر به آذربایجان و ترکیه به عنوان دشمنان سرسخت ‏ارمنستان خودداری کنند. یکی از پلتفرم‌های محبوب سفر در هند گزارش داده است که در اوایل ماه می ۲۰۲۵، ‏رزرو سفر‌ها به آذربایجان و ترکیه ۶۰ درصد کاهش یافته و لغو سفر‌های قبلاً برنامه‌ریزی شده نیز بیش از دو ‏برابر شده است.

اگرچه سهم گردشگران هندی که در سال ۲۰۲۴ به آذربایجان سفر کردند نسبتا کم بود (۸ درصد)، اما تعداد ‏گردشگران هندی (۲۲۴ هزار نفر) نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود دو برابر افزایش یافته بود ولی باتوجه به گزارش ‏سازمان‌های گردشگری هند، به نظر می‌رسد در سال جاری میلادی روند نزولی به خود گرفته است. ‏

بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای افزایش علاقه هند به ارمنستان را نتیجه رقابت دیرینه آن با پاکستان می‌دانند. ‏برخی تحلیل‌گران بر این باورند که هند در راستای ملاحظات ژئوپلیتیکی خود، تلاش دارد از تقویت محور ‏سه‌جانبه آذربایجان، پاکستان و ترکیه که می‌تواند موازنه قدرت در منطقه را به زیان منافع دهلی‌نو تغییر دهد، ‏جلوگیری کند. در این چارچوب، گسترش همکاری‌های دفاعی و دیپلماتیک با ارمنستان از سوی هند، به منزله ‏ابزاری برای ایجاد توازن راهبردی و مهار نفوذ این اتحاد نوظهور در قفقاز جنوبی و فراتر از آن ارزیابی ‏می‌شود. ‏

علاوه بر این، هند ارمنستان را به عنوان یک شریک استراتژیک در توسعه مسیر‌های تجاری جایگزین می‌بیند، ‏مانند کریدور حمل و نقل شمال – جنوب که هند را از طریق ارمنستان و ایران به اروپا متصل می‌کند.

با توجه به ‏محدودیت‌های قابل توجه ناشی از کنترل مسیر‌های دریایی توسط چین و چالش‌های مستمر در روابط تجاری با ‏پاکستان، این کریدور نه تنها به هند کمک می‌کند تا به اروپا دسترسی داشته باشد، بلکه در مقابل ابتکار «کمربند و ‏جاده» چین نیز می‌تواند به عنوان یک رقیب عمل کند. تقویت این کریدور همچنین به هند این امکان را می‌دهد که ‏در برابر نفوذ فزاینده چین در منطقه، قدرت اقتصادی و سیاسی خود را در قفقاز جنوبی و اوراسیا افزایش دهد. ‏

از سوی دیگر، روسیه تنها بازیگر منطقه‌ای نیست که نسبت به ورود هند به معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی ابراز ‏نگرانی کرده است. در این راستا، سایت دولتی «آذرمدیا» در باکو در یادداشتی مورخ ۱۹ می، هشدار داده است ‏که قفقاز در معرض تبدیل شدن به صحنه‌ای برای نبرد‌های نیابتی میان قدرت‌های خارجی قرار دارد؛ موضوعی ‏که با تشدید درگیری‌های اخیر میان هند و پاکستان، ابعاد پیچیده‌تری یافته است. بر این اساس، افزایش تنش‌ها در ‏شبه‌قاره هند و همزمان توسعه حضور نظامی دهلی‌نو در قفقاز جنوبی، احتمال بروز تنش‌های گسترده‌تر و حتی ‏بروز جنگ در این منطقه حساس را به شدت افزایش می‌دهد.

در مجموع، حضور رو به گسترش هند در قفقاز جنوبی پیامد‌های سیاسی و امنیتی قابل توجهی به همراه دارد که ‏می‌تواند پیچیدگی‌های معادلات منطقه‌ای را تشدید کند. این تحرکات احتمال افزایش تنش‌ها میان ارمنستان و ‏آذربایجان را بالا برده و روند نظامی‌سازی در منطقه را تسریع می‌کند. همزمان، نقش پررنگ‌تر هند ممکن است ‏واکنش شدید روسیه و دیگر قدرت‌های جهانی را به دنبال داشته باشد و رقابت‌های ژئوپلیتیکی در قفقاز را به ‏سطحی جدید ارتقاء دهد. در چنین شرایطی، حفظ ثبات و امنیت منطقه‌ای نیازمند مدیریت هوشمندانه، دیپلماسی ‏فعال و تعامل سازنده میان بازیگران سنتی و نوظهور است. ‏

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
captcha
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار