جوان آنلاین: آیت‌الله اعرافی، در جریان برگزاری نشست خبری همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه منشور رهبری درباره حوزه‌های علمیه در این همایش رونمایی می‌شود، از بررسی حوزه علمیه قم برای استفاده از هوش مصنوعی در مباحث فلسفه، فقه، حقوق و اخلاق خبر داد.
به گزارش «جوان» نشست خبری همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم در باغ موزه ملک برگزار شد. آیت الله «علیرضا اعرافی» مدیر حوزه‌های علمیه کشور در این نشست، همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم را اتفاقی مهم در عرصه فرهنگی، علمی و دینی برشمرد و گفت: حوزه به عنوان یک نهاد علم بنیان، اخلاق‌مدار، سیاست‌ورز و اجتماعی از سابقه‌ای کهن برخوردار است. در طول تاریخ زنجیره حوزه‌های علمیه در ایران، عراق و دیگر کشور‌ها با همین هویت و ارکان در خدمت علم و اندیشه و جامعه بوده و هستند.
وی تصریح کرد: حوزه آنگاه حوزه است که این عناصر هویتی را حفظ کند. «دانش بنیانی» نخستین ویژگی حوزه علمیه است. در روزگاری که دو نهاد حوزه و دانشگاه در جهان اسلام از هم منفک نبود، همه علوم و دانش‌ها در حوزه رواج داشت. افزون بر هویت علمی و دانش‌بنیان بودن، دومین مؤلفه هویتی حوزه، اخلاق و حکمت عملی و سنت‌های معنوی و اخلاقی در قلمرو‌های گوناگون است که بزرگان ما در این عرصه در طول قرن‌ها گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند.
ایرانیان علمدار رواج معارف اسلام
مدیر حوزه‌های علمیه کشور سومین بعد حوزه را بعد مردمی آن دانست و خاطرنشان کرد: حوزه از مردم برخاسته و با مردم است، آرمان‌های انسانی و الهی را پی می‌گیرد و پیوند عمیق عالمان دین با مردم و حفظ خدمتگزاری عنصر مهمی است که در حوزه وجود دارد. آیت‌الله اعرافی ادامه داد: ایران در طول بیش از هزار سال گذشته، پیشگام و استقبال‌کننده از اندیشه اسلامی و معارف خاندان پیامبر (ص) بوده‌است. ایران هم از معارف اسلام و تشیع با آغوش باز استقبال کرد و هم از همان قرن‌های اول در عرصه تولید دانش دینی پرچمدار شد. در برابر پیام نورانی اسلام، ایران یک جامعه منفعل و صرفاً پذیرا نبود، بلکه ایرانیان با استعداد وافر و هوش بالای خود علمدار رواج و گسترش این معارف شدند و این از افتخاراتی است که ایرانیان در سابقه تاریخی خود به آن افتخار می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه حتی در زبان عربی که زبان قرآن است، عالمانی از ایران پیشگام بوده‌اند، تصریح کرد: حوزه‌های کوفه، حله و نجف نیز همیشه لبریز از عالمان و متفکران ایرانی بوده و در ادوار مختلف زعمای حوزه از ایران بودند.
صد سال، اندیشه و گفتمان سیاسی
آیت‌الله اعرافی با اشاره به تاریخچه تأسیس حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: از قرن دوم و سوم هجری حوزه‌های بزرگ جهان در ایران در شهر‌های قم، اصفهان، شیراز و تبریز شکل گرفته‌است و این بیانگر پیوند عمیق علمی- دانشی و معرفتی ایران با حوزه است. بازتأسیس حوزه قم در سال ۱۳۰۱ شمسی از کوران حوادث داخلی ایران اتفاق افتاد. آیت‌الله حائری یزدی با عقلانیت و خردورزی عمیق یک نهاد بزرگ علمی را بازتأسیس کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: نظریه و گفتمان انقلاب اسلامی با پرچمداری آن امام‌خمینی (ره) از قم برخاست و مبدأ تحولات بزرگی در منطقه و جهان شد. علمای قم مردم‌سالاری دینی را به عنوان الگوی جدید حکمرانی محقق کردند. حوزه در طول این مدت توانست گستره علوم اسلامی را گسترش داده و در عین حال به آن عمق و ژرفا ببخشد.
درخت‌واره دانشی حوزه
وی هدف از برگزاری همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم را نشان دادن تطورات علمی و گسترش و بسط دامنه علوم اسلامی دانست و افزود: در حال حاضر درخت‌واره دانشی حوزه با بیش از ۱۶ قلمرو دانشی و بیش از ۴۰۰ رشته گوناگون طراحی و در حال اجرا است. گسترش دامنه علوم اسلامی متناسب با نیاز‌های جامعه از ویژگی‌های دیگر حوزه در یکصد سال اخیر بوده‌است که از جمله آن می‌توان به فقه معاصر و ابواب مختلف آن و مباحث تطبیقی فقه، حقوق و فقه مقارن و علوم پیرامونی فقه اشاره کرد. همچنین در فلسفه به قلمرو‌های جدیدی راه یافته‌ایم. در حوزه ادبیات و زبان فارسی نیز تحولات بیشماری داشته‌ایم.
آیت‌الله اعرافی با اشاره به امتداد جریان رشد حوزه‌های علمیه در میان بانوان یادآور شد: برای اولین‌بار پس از انقلاب اسلامی دروازه‌های علوم اسلامی برای بانوان گشوده شد. امروز ۵۰۰ مرکز علمی بانوان در کشور فعالیت می‌کنند که این برآمده از حوزه علمیه قم در یکصد سال اخیر است. این حوزه با عرضه اندیشه و معارف انواری از اسلام را به جهان منتشر کرده‌است.
منشور رهبری و هوش مصنوعی
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به روند برگزاری همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم گفت: ما در انتظار صدور منشور رهبری در مباحث مرتبط با حوزه علمیه هستیم که همزمان با روز همایش اعلام و رونمایی می‌شود. این منشور در امتداد منشور روحانیت امام خمینی (ره) و نقطه عطف در تطورات مباحث حوزوی و دینی و ارتباط حوزه‌های علمیه خواهد بود. درباره آینده منشور هم با بیم و امید سخن می‌گوییم، امید است با تجربه‌های گذشته برای آن اتفاقات خوبی رخ دهد.
وی اظهار کرد: در مورد مسائل فناوری نیز اقدامات جدی شکل گرفته است و در یک دهه اخیر استفاده از هوش مصنوعی، اجتهاد و علوم اسلامی را پیگیری می‌کنیم. هوش مصنوعی با سرعت در حال تغییر معادلات در زندگی بشر است و در غرب هم موارد مختلف آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
آیت‌الله اعرافی اضافه کرد: در حوزه فلسفه حقوقی و ارزشی در خصوص هوش مصنوعی مباحثی مطرح است، اما به رغم همه این فواید اگر به این موضوعات توجه نشود قطعاً آسیب‌هایی به بشر وارد وارد می‌شود ضمن اینکه در شورای عالی انقلاب فرهنگی سند هوش مصنوعی در دست بررسی است. در مباحث فلسفه، فقه، حقوق و اخلاق استفاده از هوش مصنوعی در حوزه علمیه قم در حال بررسی است و نتایج آن به دستگاه‌های مسئول ارائه خواهد شد. ارتباط هوش مصنوعی و علوم اسلامی محور دوم کاری است که در حال انجام آن هستیم از جمله کلان پروژه هوش مصنوعی و اجتهاد که در حال پیگیری است و در بحث انتقال معارف اسلامی به فضای وب نیز طرح‌هایی در حال انجام است، مباحث تبیینی و تبلیغی نیز محور دیگری است که از منظر دینی در حال بررسی است ضمن اینکه طرح‌هایی آغاز شده و باید پیش برویم.
