جوان آنلاین: تاک‌شو‌ها یا برنامه‌های گفت‌وگومحور ساختار و شمایل مشترکی دارند و عموماً از یک الگوی کلی پیروی می‌کنند. مجری برنامه میزبان میهمان یا میهمانانی می‌شود و پرسش‌هایی را با آنها در میان می‌گذارد و نظرات‌شان را جویا می‌شود. معمولاً چند بخش کوتاه با چاشنی طنز و چالش هم به این گفتوگو منضم می‌شود تا برنامه وجوه دیگری هم پیدا کند و از رسمیت و جدیت صرف فاصله بگیرد.
تا به امروز تاک‌شو‌های بسیاری در دنیا ساخته شده‌اند که بسیار هم پرمخاطب بوده‌اند و بعضی از مشهورترین‌شان رکورد‌های جذب تماشاگر را شکسته‌اند. در ایران نیز شاهد ساخت تاک‌شو‌های محبوبی مانند دورهمی در تلویزیون و هم‌رفیق در شبکه نمایش خانگی بوده‌ایم که اتفاقاً این برنامه‌ها هم با استقبال مردم مواجه بوده‌اند.
یکی از جدیدترین برنامه‌های گفت‌وگومحور تلویزیون که یک سال و اندی است روی آنتن شبکه سوم سیما می‌رود و توانسته نظر و توجه بینندگان قاب جادویی را به خود جلب کند، برنامه «شب‌خوش» است که با اجرا و کارگردانی مهران غفوریان میزبان خانه‌های مخاطبان می‌شود. برنامه شب‌خوش هم طبق آنچه در بالا توضیح داده شد، شاکله و ساختاری همانند همه تاک‌شو‌های دنیا دارد. مهران غفوریان میزبان میهمانانی از چهره‌های مختلف هنری، ورزشی و اجتماعی می‌شود و سؤالات گوناگونی را با آنها در میان می‌گذارد. چند بخش جنبی مانند مسابقه و پرسش و پاسخ‌های کوتاه هم پیش‌بینی شده‌است تا ضریب فان و عیار جذابیت برنامه ارتقا یابد. اگر بخواهیم به ویژگی‌ها و نقاط تمایز برنامه شب خوش در قیاس با سایر تاک‌شو‌های داخلی بپردازیم، شاید مهم‌ترین و شاخص‌ترین‌شان، استفاده مهران غفوریان به عنوان مجری از زبان بدنش حین اجرا و پرسش و پاسخ با میهمانان باشد. به عبارت دیگر، غفوریان برخلاف بیشتر مجریان برنامه‌های گفت‌وگومحور داخلی که تلاش می‌کنند اجرای‌شان بر کلام و گفتوگو سوار باشد، از زبان بدنش هم کمک می‌گیرد.
برای مثال، در مواجهه با یک جواب جالب و مطلب تازه از سوی میهمانان از روی صندلی بلند می‌شود یا به راحتی و با صدای بلند می‌خندد یا شادی‌اش را با حاضران و تماشاگران به اشتراک می‌گذارد. باز به تعبیری دیگر، اجرای غفوریان اکتیو است و او تلاش نکرده مانند بعضی از اسلافش خود را به صندلی پیچ کند و تنها از کلام و میمیک صورتش برای بروز واکنش و انتقال احساساتش بهره بگیرد. به نظر می‌رسد هر چند نوع اجرای غفوریان گاهی گل‌درشت به نظر می‌رسد و از قاب بیرون می‌زند، اما در مجموع صادقانه‌تر و صمیمانه‌تر از کسانی است که بیش از او اجرای تاک‌شو‌ها را بر عهده داشته‌اند.
نکته دیگری که می‌شود از آن هم به عنوان یکی از نقاط قوت برنامه شب‌خوش یاد کرد، سؤال‌هایی است که از میهمانان پرسیده می‌شود. طبیعی است در برنامه‌ای که مهران غفوریان با آن همه سابقه فعالیت در عرصه کمدی اجرایش را بر عهده دارد و اتفاقاً بعضی از میهمانانش نیز از چهره‌ها و شناخته‌شده‌های این ژانر هستند، طنز نقش محوری داشته‌باشد و عمده پرسش و پاسخ‌ها رنگ و لعاب کمیک به خود بگیرد، اما در همین قالب هم سؤالات چالشی جذابی مطرح می‌شود که اتفاقاً جزو دغدغه‌ها و مسائل روز جامعه هستند. از جمله نوع رابطه با فرزندان و شناخت و درک درستی که باید از آنها داشت.
در پیش گرفتن چنین سیاست و رویکردی باعث می‌شود که علاوه بر سرگرم‌سازی مخاطب و پر کردن اوقات فراغتش، بر داشته‌هایش نیز افزوده شده و معلوماتی کاربردی را برای زندگی فردی و اجتماعی دریافت کند. همین استراتژی سبب شده برنامه شب‌خوش از یک تاک‌شو با تم طنز صرف فاصله بگیرد و در حد خود، آموزش و روشنگری را هم داشته باشد.
نکته‌ای دیگر از نقاط قوت برنامه شب‌خوش، نوع تعامل مجری با تماشاچیان حاضر در استودیو و نقش و سهم آنها در برنامه است. عموماً در برنامه‌های این‌چنینی تماشاچیان بیشتر نقش پر‌کننده استودیو و تشویق‌کننده را دارند و در موارد دیگر چندان به بازی گرفته نمی‌شوند. در شب خوش اما، سیاستی دیگر در پیش گرفته‌شده و سهم و نقش بیشتری برای حاضران در استودیو در پیش بردن برنامه لحاظ شده‌است. از همین‌رو، تماشاچی حاضر در استودیوی شب‌خوش می‌تواند در مباحث مطرح در برنامه مشارکت و در لحظه، نظر خود را مطرح کند. نوع رفتار و تعامل مهران غفوریان در مقام مجری نیز با تماشاچیان، خودمانی‌تر و صمیمانه‌تر است و به همین دلیل، می‌تواند حس‌های بهتر از آنها دریافت کند و به برنامه انتقال دهد.
تاک‌شو‌ها در ایران اگرچه معمولاً پرمخاطب هستند، از جمله برنامه شب‌خوش، اما عمر بلندی نمی‌کنند و نهایتاً بعد از دو، سه فصل، فاتحه‌شان خوانده می‌شود. این در حالی است که برخی از تاک‌شو‌های معروف جهان عمری چند دهه‌ای دارند و توانسته‌اند بینندگان را برای سال‌ها با خود همراه نگه دارند. برای مثال، شو اپرا وینفری به مدت ۲۵ سال پخش می‌شد یا از آن بالاتر، تاک‌شوی «اتاق تتسوکو» در ژاپن در یک بازه زمانی ۴۷ ساله و به شکل مرتب روی آنتن قرار داشت. خوب است چنین رویه‌ای برای برنامه‌های گفت‌وگومحور ایران نیز لحاظ شود. البته که این ماندگاری نیز به خلاقیت و توانایی سازندگان بازمی‌گردد که بتوانند جذابیت برنامه را حفظ کنند و دچار افت نشوند. امید است اتاق فکر و دست‌اندرکاران برنامه شب خوش شبکه سوم سیما از پس این چالش برآیند و بتوانند یک اتفاق مبارک را در تلویزیون رقم بزنند.
*منتقد و کارشناس رسانه
