جوان آنلاین: قله دماوند سال ۱۳۸۱ به عنوان اثر طبیعی ملی ثبت شد و در فهرست مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیطزیست قرار گرفت، دماوند بلندترین کوه ایران و خاورمیانه محسوب میشود. حتی میتوان این کوه پرشکوه را بلندترین قله آتشفشانی آسیا محسوب کرد.
کوه دماوند در استان مازندران و در قسمت مرکزی رشته کوه البرز، جنوب دریای خزر و بخش لاریجان شهرستان آمل واقع شدهاست، اما در روزهایی که آسمان صاف و آفتابی است میتوانید از تهران، ورامین، قم و دریای مازندران این قله پرجلال و جبروت را مشاهده کنید.
در سالهای اخیر ورود بیضابطه کوهنوردان حرفهای و آماتور و نادیده گرفتن ضوابط و قواعد زیستمحیطی همچون رها کردن حجم بالایی از زباله در مسیر و خود قله دماوند به چالشبرانگیزترین موضوع محیطزیستی مبدل شده و چهره نازیبایی دراین طبیعت دلانگیز شمال کشور ایجاد کردهاست.
با توجه به امکانات زیادی که برای صعود به کوه دماوند برای افراد مختلفایجاد شدهاست، شاهد هستیم در سالهای اخیر صعود به قله دماوند را برای افراد مختلف آسان کرده و این موضوع باعث هجوم انبوهی از کوهنوردان غیرحرفهای شدهاست.
بررسیها نشان میدهد که سالانه بیش از ۳۰ هزار کوهنورد برای صعود به دماوند میآیند و این در حالی است که تعداد زیادی از آنها با رها کردن زبالههای خود در مسیر باعث آلودگی این طبیعت شدند و متأسفانه کوهنوردی بیضابطه در حال تبدیل به یک آسیب محیطزیستی برای این اثر ملی است. بر اساس برآوردهای فدراسیون کوهنوردی در فصل صعود تابستانی، کوهنوردان بیش از هفت تن پسماند در دماوند بر جای میگذارند.
انباشت انبوهی از زبالهها در کوه دماوند
علی کشمیری، فعال محیطزیست در گفتگو با خبرنگار روزنامه «جوان» گفت: وقتی به طبیعت قدم میگذارید، نباید جز رد پا و عکس چیزی با خودمان به کوه ببریم، اما متأسفانه افرادی که با عنوان کوهنورد به کوه دماوند میروند، کمترین اصول را رعایت نمیکنند، به طوری که در حال حاضر با انبوهی از زباله در بارگاه سوم و مسیرهای منتهی به قله روبهرو هستیم.
وی افزود: هدف یک کوهنورد نباید فقط رسیدن به قله باشد، بلکه باید تلاش کنیم همینطور این منابع طبیعی و خدادادی برای ما حفظ شدهاست، ما نیز بتوانیم آنها را برای فرزندان خود به عنوان میراث نگه داریم.
کشمیری ادامه داد: فرض کنید اگر ۳۰ هزار نفر به کوه دماوند بروند و به طور میانگین هر نفر سه کیلو زباله تولید کند، حدود ۹۰ هزار تن زباله در کوه رها میشود و متأسفانه افرادی که به کوه میروند هیچ مدیریتی روی زبالههای خود ندارند و تعداد افرادی که زبالههایشان را پایین میآورند، کمتر از انگشتان دست است. وی با بیاناینکه دماوند یک اثر طبیعی ملی و متعلق به همه محسوب میشود، ابراز کرد: کمترین کاری که افراد صعود کننده میتوانند انجام دهند این است که زبالههای خودشان را در طبیعت رها نکنند، چراکه قابلبازیافت نیست، در حال حاضر حجم زیادی زباله و آلودگیهای بصری در کوه به وجود آمده و این موضوع باعث میشود به مرور زمان تعادل اکوسیستم از بین برود.
خطرات انبوه زباله و هجوم کوهنوردان مختلف برای حیاتوحش دماوند
فعال محیطزیست عنوان کرد: همچنین با توجه به اینکه در کوه دماوند گونههای مختلف حیاتوحش از جمله کل و بز وجود دارد، ممکن است خطراتی برای آنها به وجود بیاید و ضمن اینکه حریم آنهاست، باید به حریم این حیوانات احترام بگذاریم و از آن حفظ و صیانت کنیم.
وی با اشاره به اینکه کوهنورد به کسی که کفش یا کوله برند داشته باشد، نمیگویند، گفت: فدراسیون کوهنوردی در تمامیدورههایی که برگزار میکند، دوره حفظ مبانی محیطزیست را نیز گنجاندهاست، اما افراد کمی در این دوره شرکت میکنند، ولی حتی اگر در چنین دورههایی شرکت نمیکنند باید متوجه باشند که ریختن زباله در طبیعت میتواند چه عواقب جبرانناپذیری داشتهباشد.
علی کشمیری افزود: حتی برخی از افراد برای دفع فضولات خودشان از سرویسها استفاده نمیکنند، به نظر میرسد که فرهنگسازی بیشتری باید انجام شود، محیطزیست میتواند با همکاری دیگر نهادها از جمله فدراسیون کوهنوردی طرحی را با این عنوان که یکی از الزامات دادن گواهینامه به کوهنوردان، گرفتن عکس از زبالهها در پایین کوه باشد، اعلام کند.
وی اضافه کرد: کوهنورد واقعی تنها هدفش رسیدن به قله نیست و این در حالی است که افراد مختلف برای رسیدن به قله حاضرند از هر وسیلهای همچون موتور و قاطر استفاده کنند و این در حالی است که هدف یک کوهنورد باید این باشد که تنها از مسیر لذت ببرد و سعی کند تا کوه را پاکیزه نگه دارد تا افراد دیگر وقتی به کوه میآیند، از مسیر لذت ببرند. کشمیری بیان کرد: یک مسئله مهم دیگری که در کوه دیده میشود، این است افرادی که با جمعهای دوستانه به کوه میآیند، باید مواظب یکدیگر باشند، به طور مثال هفته گذشته یک تیم ۱۴۰ نفره به کوه دماوند رفته بودند، وقتی با این حجم به کوه میروند، مسلماً از خودشان زباله زیادی در کوه میگذارند، ضمن اینکه خطرات بسیاری خود افراد را تهدید میکند، در این بین ممکن است افرادی را یادشان برود و فرد را بر نگردانند.
نقش مهم رسانه در فرهنگسازی آلودهنکردن محیطزیست
در ادامه مهشید ذاکری کوهنورد و طبیعتگرد در گفتگو با خبرنگار روزنامه «جوان» گفت: کوهنوردهای حرفهای میدانند که نباید کوه را آلوده کنند و زباله بر جای بگذارند و به گونهای از وسایل بستهبندی استفاده میکنند که کاغذی و قابل جذب باشد و معمولاً از نایلون تا حد ممکن استفاده نمیکنند و اگر هم استفاده کنند با خودشان به پایین کوه میآورند. وی افزود: متأسفانه افراد غیرحرفهای نکات مهم را در طبیعت رعایت نمیکنند و این در حالی است که وقتی در طبیعت حرکت میکنیم و زبالهای را میبینیم باید برداریم یا به افراد گوشزد کنیم، ضمن اینکه تلاش کنیم این فرهنگ را به مرور همگانی کنیم و انسانهای زبالهساز نباشیم.
ذاکری با بیان اینکه رسانهها به خصوص تلویزیون میتواند نقش مهمی را در فرهنگسازی ایفا کند، ادامه داد: هنرمندان و خبرنگاران میتوانند با استفاده از رسانهها به خصوص تلویزیون و شبکههای خانگی آموزشهای غیرمستقیم را در فیلمهایش نشان دهند، ولی متأسفانه اغلب موضوع سریالها خیانت، جنایت، جنگ و کشتار است و اصلاً به موضوعات اجتماعی و خانوادگی توجه نمیکنند.
وی بیان کرد: تعیین تعدادی از کوهنوردان برای صعود و مکلف کردن آنها برای پایین آوردن زبالههای خود، یکی از راههای اساسی جهت جلوگیری از آلودگی محیطزیست است.