جوان آنلاین: همزمان با نزدیک شدن روز دانشجو، مجموعه مستند شش قسمتی «این یک اعتراض است» کاری از «مهدی محمودی» روی آنتن شبکه افق سیما رفت. این اثر که محصول شبکه مستند، مرکز مستند سوره و مرکز هنری رسانه‌ای نهضت است، پشت پرده فعالیت‌های جنبش‌های دانشجویی را روایت می‌کند.
درس عبرت
مهدی محمودی، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان ایرانی است. او عمدتاً در زمینه سینمای مستند کار می‌کند و تجربه‌هایی نیز در عرصه سینمای داستانی داشته است. وی پیش از این مستندی به نام «ستاره‌دار» را درباره تاریخچه تشکل‌های دانشجویی ساخته و به نوعی می‌توان مستند «این یک اعتراض است» را فصل دوم «ستاره‌دار» دانست. وی با بیان اینکه قبل از مستند ستاره‌دار علاقه‌ای به کار‌های سیاسی و تشکل‌های دانشجویی نداشته است، گفت: «در تحقیق و پژوهش اولیه رفته‌رفته با موضوعات آشنا شدیم و علاقه و انگیزه‌مان روز‌به‌روز بیشتر شد، طوری که در این چهار سال کار دیگری انجام ندادم و تمام وقت مشغول این کار بودم. در تحقیقات متوجه شدم در این سال‌ها تقریباً کار مشابهی در زمینه تشکل‌های دانشجویی و با یک نگاه سیاسی نشده، البته کار مناسبتی بوده، اما جدی نبوده است. مجموعه این یک اعتراض است، با پیشنهاد خودمان تهیه شد و در این مجموعه مستند، نقش تشکل‌های دانشجویی در شکل‌گیری اصلاحات و پیروزی سیدمحمد خاتمی با جزئیات بیشتری بررسی می‌شود. با توجه به اینکه زمان زیادی هم از دهه ۷۰ نگذشته است می‌تواند درس عبرتی باشد.»
سختی‌ها
استفاده از آرشیو بکر، تازه و دیده‌نشده و روایت قصه‌محور و داستان‌گونه در این اثر، فضای نوستالژیک دهه‌های۷۰ و ۸۰ را برای مخاطب روایت می‌کند. این مستندساز در ادامه از سختی‌های تولید این مستند می‌گوید: «اگر بخواهیم این مستند را حلاجی کنیم، بخش اول آن تحقیق و پژوهش است و هر چه کار پژوهشی دقیق‌تر باشد، مستند منصف‌تر و دقیق‌تر از کار درمی‌آید. پیش از این یک کار مدون و خوب در این زمینه نداشته‌ایم و این کار را خیلی سخت می‌کرد. خیلی از پژوهش‌ها در حوزه میدانی، عکس‌ها، اخبار روزنامه‌ها و بررسی آرشیو‌ها پیگیری می‌شد، هر چند سخت بود، اما در پژوهش هر چه جلو می‌رفتیم، انگیزه‌مان بیشتر می‌شد. مسئله بعدی مسئله متن بود. می‌خواستیم متن از حالت گزارشی خارج شود و روایی باشد و مخاطب را با خودش همراه کند و از سوی دیگر منصفانه، ساده و روان و بدون هیچ گونه نگاه خاص باشد، چون اطلاعات رفته‌رفته می‌رسید، بار‌ها متن بازنگری می‌شد و همین اتفاق در تدوین می‌افتاد که تدوین هم باید تغییر می‌کرد. این طوری بار‌ها همه چیز تغییر کرد و رسید به این چیزی که هست. حدود دو سال تمام طول کشید تا مستند ساخته شود.»
بی‌طرفی
در این مجموعه مستند با برخی چهره‌های دانشجویی فعال در آن مقطع زمانی مصاحبه و سعی شده است با دیدی نظاره‌گر، قصه‌ها و اتفاقات روایت شود. همچنین این اثر تلاش داشته است تا حد ممکن از تحلیل و جبهه‌گیری دوری کند. محمودی تأکید می‌کند: «ما می‌خواستیم تاریخ را منصفانه روایت کنیم. سعی کردیم روایت اتفاقات را داشته باشیم. نقاط مثبت و منفی جریانات را ذکر کنیم. با مستنداتی که وجود داشته یک اتفاقی را روایت کردیم شاید به ضرر و سود برخی دوستان بوده است. چیزی که به جرئت می‌توانم از آن دفاع کنم، روایت منصفانه اتفاقات بوده است.»
بازخورد
مستند این یک اعتراض است، خرداد ماه امسال همزمان با دوم خرداد از رسانه ملی پخش شد. این کارگردان از بازخورد‌هایی که بعد از پخش مستند گرفته است، اینطور می‌گوید: «متأسفانه برخی دوستان هر مستندی که از صدا و سیما پخش می‌شود، می‌گویند نگاه جانبدارانه دارد. بار‌ها و بار‌ها در جایی از مستند چیز‌هایی گفته‌ایم که به سود آن‌ها و اشتباهات جریان مقابل بوده است یا امام راحل در حمایت آن‌ها بیانیه‌ای داده است، حتی خودشان هم فکر نمی‌کردند یک کاری اینطوری از صداوسیما پخش شود! ما سعی کردیم یک روایت منصف داشته باشیم.»
جنبش اثرگذار
به عنوان سؤال آخر از این مستندساز پرسیدیم: در جنبش دانشجویی چه اتفاقاتی باید می‌افتاد یا چه اتفاقاتی نباید می‌افتاد که شاهد صحنه‌هایی که پارسال در دانشگاهی مثل دانشگاه شریف بودیم، نمی‌بودیم؟ که پاسخ داد: «جنبش دانشجویی اثرگذار است، هر وقت جنبش دانشجویی زنده بوده و خودش را نشان داده، به هر طرف متمایل شده اثرگذار بوده است. اگر علیه ارزش‌ها و اهداف انقلاب حرکت کرده نتیجه‌اش را دیده‌ایم و اگر دنبال اهداف ارزشمند بوده است، نتیجه آن را هم دیده‌ایم. این هم در قبل از پیروزی انقلاب و هم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صدق می‌کند. وقتی دانشجوی انقلابی میدان را خالی می‌کند، جنبش دانشجویی دست گروهی خاص می‌افتد و در این میدان خالی هر اتفاقی رخ می‌دهد که نمونه‌اش را پارسال شاهد بودیم.»
