پرویز امینی که پیش از این مجموعهای ۷۲جلدی را با عنوان «قصهعاشورا» تألیف کرده به تازگی مجموعه «کودکی نامداران» را با محوریت معرفی یکصد قهرمان نامدار یکصد سال اخیر کشور برای گروه سنی کودک و نوجوان آغاز کردهاست. سه جلد از این آثار از سوی کانون پرورش فکری و نشر شیرازه به عنوان محور مسابقه کتابخوانی کشوری قرار گرفتهاند که شامل «العبد؛ من محمدتقی بهجت هستم»، «مرد روزهای سخت؛ من مصطفیچمرانهستم» و همچنین «بانوی شعر فارسی؛ من پرویناعتصامیهستم» است. «جوان» در گفتگو با این نویسنده ایثارگر به بررسی انگیزههای تألیف و همچنین شاخصههای انتخاب افراد و سبک و فرم به کار گرفته شده در مجموعه «کودکی نامداران» میپردازد.
فکر میکنید مجموعه «کودکی نامداران» در تربیت و شخصیتبخشی به نوجوانان و همچنین معرفی بزرگان کشور چه اندازه میتواند مفید باشد؟
اگر از نگاه روانشناختی بخواهیم به مسئله نگاه بکنیم باید عرض کنم گاهی اوقات انسان با فردی شروع به صحبت میکند و یک خاطره کوتاه از دوران کودکی را پیش میکشد و حول آن خاطره شروع به صحبت میکند؛ خاطرهای که در زندگیاش تأثیر زیادی گذاشته و باعث تحولات بزرگی شدهاست. این مسئله در تولید این مجموعه برای من اهمیت بالایی داشت؛ همین مسئله روانشناختی که همه انسانها یک خاطره ولو کوچک و کوتاهی از دوران کودکی دارند.
افراد به این خاطره در مواقع مختلفی از جمله آگاهیبخشی، امیدآفرینی یا حتی عبرتآموزی استناد میکنند!
دقیقاً و حتی در صحبتهای خصوصی و عمومی به آن استناد میکنند. من بر همین اساس طرح تألیف کودکی نامداران را حدوداً ۱۰ سال پیش پیریزی کردم. این مجموعه به واقع درباره یکصد کودک نامدار یکصد سال اخیر کشورمان است. ما در اولین مرحله، تعداد ۱۰ کتاب از این کودکان نامدار را به اتمام رساندهایم. این مجموعه با کودکی پروین اعتصامی که بانوی شعر معاصر کشورمان است، شروع میشود و قهرمانان روزگار فعلی ما از جمله حضرت آیتالله بهجت، شهید مصطفی چمران، مرحوم جلال آل احمد و همچنین بزرگانی مثل شهید حاج قاسم سلیمانی را شامل میشود.
عناصر و شاخصههایی که در انتخاب این یکصد شخصیت نامدار ملاک انتخاب شما بوده چه مواردی بودند؟ با توجه به اینکه ممکن است افراد زیادی از منظرهای مختلف، امکان نامزد شدن و حضور در این مجموعه را داشتهباشند.
ملاک انتخاب ما در حوزههای مختلف علمی و اجتماعی بودهاست؛ مثلاً کسی مثل بانو پروین اعتصامی در حوزه شعر و ادب پارسی، شهید مصطفی چمران در حوزه مهندسی و نظامی، العبد (آیتالله بهجت) در حوزه دینی؛ یعنی ما تمام این حوزههای علمی، فرهنگی و اجتماعی را برای انتخاب یکصد کودک نامدار یکصد سال اخیر ملاک نظر قرار دادیم.
تفاوت این مجموعه با اقدامات و تولیدات مشابهی که به صورت پراکنده صورت گرفته در چیست؟
کار ما با دیگر کارهایی که ممکن است به صورت موازی اتفاق افتادهباشد، یک فرق اساسی دارد و آن این است که من در این مجموعه کار را از زبان اول شخص روایت میکنم. مانند روایتی که همه افراد بدون واسطه و به صورت مستقیم از گذشته و کودکی خودشان انجام میدهند و یک موضوعی را در نظر میگیرند و به آن استناد میکنند. به واقع ما در این مجموعه شخصیت کودکی آن فرد را زیر ذرهبین میبریم تا به بچهها بگوییم که این شخصیتهای برجسته و بزرگ کودکی خاصی داشتهاند و اگر شما در شرایط اجتماعی و مالی خوبی قرار نداری دلیل بر این نمیشود که در آینده جزو افراد نامدار یا به اصطلاح قهرمان کشور نباشی. ما با بررسی و استناد به گذشته و کودکی متفاوت این افراد به مخاطب نشان میدهیم که این شخصیتهای بزرگ و نامدار در کودکی چه شرایطی داشتند و با چه مسائل و مشکلاتی مواجه بودند، اما نهایتاً به قهرمان و شخصیت نامدار عصر و دوره خودشان تبدیل شدند. این کار برای ما خیلی اهمیت دارد چه اینکه ما کمتر شخصیتی در بین این یکصد شخصیت نامدار میبینیم که در دوران کودکی وضعیت اقتصادی یا مالی خیلی خوبی داشتهباشند، آنها در بستر معمول اجتماع و زمانه رشد کردهاند. وقتی به زندگی و کودکی کسانی مثل سرکار خانم طاهره صفارزاده یا شخصیتی مثل علی اکبر صنعتی نگاه میکنید که چه شرایط سخت و ناگواری را پشت سر گذاشتهاند و در مقابله با مشکلات و مصائب به چه جایگاه بالایی رسیدند، قطعاً در مواجهه کودک و نوجوان با شرایط سخت زندگی و حتی اجتماعی و عبور از آنها مؤثر است.
اقدامات اولیه پژوهشی و تحقیقی تألیف این آثار در چه مرحلهای است؟ ضمن اینکه به غیر از شما افراد دیگری در این مسیر همکاری داشتند یا خیر؟
من سالهاست که روی این یکصد نفر کار کردم و با توجه به اینکه دکترای بنده پژوهش هنر است، تمام کارهای پژوهشی این مجموعه را خودم به تنهایی انجام دادم. در حال حاضر محتوای مربوط به ۵۰ نفر از این یکصد شخصیت نامدار آماده است و فقط مرحله تصویرسازی کار انجام نشده که انشاءالله طی امسال و سال آینده این مرحله هم به اتمام میرسد و منتشر میشود.
آیا تا پایان سال آینده شاهد اتمام کارهای مربوط به چاپ و انتشار این مجموعه یکصد جلدی خواهیم بود؟
سعیمان بر این است که انشاءالله تا پایان سال آینده همه مجموعه یکصد شخصیت نامدار یکصد سال اخیر چاپ و منتشر شود.
با توجه به اینکه مخاطب اصلی و هدف این مجموعه کودکان و نوجوانان هستند، حتماً تأیید میکنید که این گروههای سنی زبان و ادبیات خاص خودشان را دارند که رسیدن به آن ادبیات با حفظ همه شئون، کار دشوار و البته دقیقی است، شما چه شیوه و مسیری برای دستیابی به این مهم که زمینهساز ارتباط با اثر منتشره است، در پیش گرفتهاید؟
با توجه به بازخوردی که از مخاطب نوجوان در مورد دیگر آثاری که برای این گروه سنی تألیف کردم، گرفتهام باید بگویم که شیوه نگارشم روان است و در عین حال وابستگی کاملی به زبان و ادبیات فارسی دارد. این مسئله برای من خیلی اهمیت دارد که خدایی ناکرده با نگارش غلط آموزش اشتباهی به بچهها ندهم. احساس میکنم نگارش زبان فارسی در کتابهای کودک و نوجوان ما دچار اشکالاتی شدهاست و من خودم در نگارش کارهایم از زبان سلیس و جذاب استفاده میکنم تا مخاطب کتاب را زمین نگذارد و حس خوبی به او دست بدهد که خوشبختانه تجربیات گذشته کمک بسیار خوبی در دستیابی به زبان و ادبیات نوجوانپسند و البته فاخر کرده و میکند. از طرفی با توجه به تصاویری که دوستان زحمتکش من در کانون پرورش فکری برای این آثار خلق میکنند از نظر من که حدود ۳۵ سال است به عنوان کارشناس و نویسنده مشغول خلق و تألیف ۲۵۰ اثر بودم، این مجموعه را بسیار میپسندم و فکر میکنم شاخصههای حرفهای لازم در آنها به خوبی رعایت شدهاست.
حجم و تعداد صفحات کارها در چه اندازهای است؟
با توجه به گروه سنی و جامعه هدف که از گروه سنی ۸+ است هر کدام این آثار ۲۴ صفحه دارد و علت این بود که میخواستیم کودک وقتی کتاب را به دست گرفت، آن را تا انتها بخواند و بعد روی آن تفکر کند.
از توضیحات شما اینگونه برمیآید که هر کدام از این آثار به تنهایی ظرفیت تولید فیلم و انیمیشن را دارند، آیا در این رابطه تصمیم یا تدبیری دارید؟
بله! با توجه به اینکه بنده کارشناسی سینما هم دارم، اصلاً با همین نگاه این آثار را تولید کردم، حتی میتوانم بگویم که اصل محتوای کتابها هم به نحوی نگارش و تصویرسازی شده که مخاطب احساس کند در حال تماشای یک فیلم است نه صرفاً خواندن یک کتاب. البته من این پیشنهاد را به دوستان صدا و سیما میدهم و درخواست میکنم آثار تصویری (خواه انیمیشن یا فیلم و مینی سریال) از مجموعه یکصد نامدار یکصد سال اخیر تولید شود. بعد از قصههای مجید ما در حوزه تصویری کار خیلی شاخصی تولید نکردهایم که کودک و نوجوان را درگیر خودش کند یا آنها را به تصویر بکشد. نکته مهم دیگر ارتباط فرهنگی و اجتماعی است که کودک و نوجوان ایرانی با این شخصیتهای بزرگ و نامدار معاصر کشورمان میتواند برقرار کند. این مجموعه قابلیت تولید سریال بلند «قصه من» را دارد؛ من اسم این سریال را هم پیشاپیش انتخاب کردم، چون میتوانیم یکصد کودک نامدار معاصری که جریان اندیشه و تاریخ کشورمان را تغییر دادند، به تصویر بکشیم. ما وظیفهمان را تا پایان به نحو احسن انجام میدهیم، اما حتماً مسئولان صدا و سیما و وزارت ارشاد و دیگر بخشهای مرتبط باید برای به سرانجام رساندن این موضوع همکای و همافزایی کنند.
سن نوجوانی دوران پرتلاطم و مهمی در زندگی افراد است که وجود یک قهرمان یا معرفی یک الگوی دستیافتنی میتواند اثرات مهمی در ساختن آینده افراد و جامعه ایفا کند.
در تهیه و تألیف این آثار روی همین موضوع مهمی که شما اشاره کردید با حساسیت بسیار بالایی کار کردم. به طور مثال برای معرفی شخصی مثل علی اکبر صنعتی به عنوان یکی از نامداران معاصر که کودکی بسیار عجیبی داشته و با تلاش و کوشش زیاد به یکی از نمادهای عرصه صنعت کشورمان تبدیل شده جلسات زیادی با دوستان موزه صنعتی کرمان داشتیم تا واقعیات صحنه زندگی ایشان به نوجوانان امروز کشور ارائه شود.