شهرستان سراوان با وسعتی حدود 23 هزار و 880 کیلومتر مربع با سابقه ای تاریخی و تمدنی بسیار کهن، شرقی‌ترین شهرستان سیستان و بلوچستان است که در فاصله 340 کیلومتری از مرکز استان واقع شده است.
سفال کلپورگان یادگاری مانده از هنر سفالگری هزاره‌های قبل از میلاد است و سفال تولیدی در منطقه کلپورگان شهرستان سراوان نشان دهنده تداوم حیات شش هزار ساله نوعی سفال پیش از تاریخ است که به نام سفال قرمز منقوش ساخته می‌شود.
ظروف موجود در این روستا که عود کن نام دارند در گذشته‌های دور در دوران آیین مهر پرستی، ظروف نگه‌داری خاکستر مردگان بوده است.
در کلپورگان زنان با دستان توانمند خود توانسته‌اند هنر سفالگری را همچنان زنده نگه دارند.
زنان سفالگر کلپورگانی با آموزش این هنر به دختران خود و سایر زنان توانسته اند سینه به سینه و نسل به نسل در ماندگاری این هنر اصیل تأثیر داشته باشند.
سفال کلپورگان از هفت هزار سال پیش تا کنون همچنان به حالت اولیه خود باقی مانده و در طریقه ساخت آن هیچ گونه تغییری به وجود نیامده است.
جذابیت این هنر آنچنان است که چند سال پیش محقق فنلاندی برای تحقیق به این روستا سه سفر متمادی انجام داد که در دور نخست سفر خود توانست به منظور گسترش بیشتر این هنر درکشور فنلاند نمایشگاهی با عنوان سفال کلپورگان را دایر کند.
الینا سراینه در سفر دوم خود به منطقه توانست از همه فیلم‌هایی که از روستای کلپورگان و نحوه سفالگری زنان روستا تهیه کرده بود یک فیلم 5 دقیقه‌ای کامل و جامع را برای مدیران و مسؤولانی که وقت سفر به این منطقه را ندارند، مونتاژ کند تا این هنر به همه شناسانده شود.
در دور سوم سفر الینا به کلپورگان سفیر کشور فنلاند نیز با او به کلپورگان سفر کرد. سفال کلپورگان و هنرمندی زنان این روستا توانست توجه وی را به طور چشمگیری جلب کند.
این محقق فنلاندی حدود 60 سال سابقه سفالگری داشت و انگیزه و هدف خود از سفر به منطقه را معرفی، حفظ و حمایت از این هنر اصیل که دسترنج زحمات دستان زنان سفالگر است، عنوان کرد.
کارشناس صنایع دستی استان در این رابطه گفت: استفاده از چرخ سفالگری برای زنان سفالگر سراوانی معنایی ندارند و آنها به همان شیوه سنتی هفت هزار سال پیش این هنر راه خلق می‌کند.
عبدالسلام بزرگ زاده افزود: در کلپورگان معدنی به نام شکوتک وجود دارد که خاک آزمایش‌شده و ویژه‌ای برای هنر سفاگری دارد و نظیر این معدن در دوجای دنیا بیشتر یافت نمی‌شود.
وی می‌گوید: درآمدی که زنان هنرمند سفالگر سراوانی از تولید سفال به دست می‌آورند، کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز‌های امروز زندگی آنها باشد و لازم است تا مسؤولان برای تأمین معاش این هنرمندان چاره بیندیشند و حداقل با بیمه کردن آنها بتوانند انگیزه کار و تلاش بیشتر را در این زنان بیشتر پرورش دهند.
هنر سفالگری هنری است که تنها در منطقه سراوان رواج دارد و در هیچ جای دیگر دنیا سفالی به مانند سفال کلپورگان تولید نمی‌شود بنابراین حفظ و حمایت از این هنر می‌تواند در پاسداری از میراث هفت هزار ساله این مرز و بوم تأثیر گذار باشد.
برای معرفی بیشتر و بهتر این هنر باید برای جلب توجه و تأمین زنان هنرمند سراوانی تمهیداتی در نظر گرفته شود تا آنها تولید این هنر را منبع درآمدی برای زندگی خود تلقی کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری سراوان گفت: سابقه سفالگری در روستای کلپورگان سراوان قدمتی بسیار طولانی دارد و زنان سفالگر روستای کلپورگان همچنان با شور و حال خاصی به کار خود ادامه می‌دهند.
محمد صدیق دهواری افزود: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان بر اساس وظیفه خود و برای حفظ و ماندگاری این هنر با سابقه تاریخی امسال از محل اعتبارات استانی و ملی اعتباری بالغ بر 500 میلیون ریال برای ایجاد امکانات خوب رفاهی در محل کارگاه سفال کلپورگان برای زنان سفالگر، گردشگران و بازدید کنندکان فراهم ساخت، به طوری که هم اکنون تمامی امکانات رفاهی و آسایشی برای سفالگران در کارگاه تولیدات سفال فراهم شده است.
وی بیان کرد: برای حفظ و رونق سفالگری و نمایش آثار سفالگری از گذشته‌های دور و نزدیک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کارگاهی را به عنوان موزه خاک راه‌اندازی کرد که در آن غرفه‌های نمایش سفال‌های پیش‌از تاریخ و معاصر به نمایش گذاشته‌شده است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سراوان ادامه داد:هم اکنون تولیدات سفال توسط شرکت تعاونی از زنان سفالگر روستا تولید می‌شود و کار نظارت بر تولیدات بر عهده سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است.
دهواری تصریح کرد: برای حفظ و ترویج و ماندگاری هنر سفالگری کلاس‌های آموزش سفالگری با شرکت 30 نفر از سفالگران و زنان روستا در سنین مختلف در محل کارگاه برگزار می‌شود.
وی گفت: در حال حاضر 12 نفر از بانوان به صورت تمام وقت به کار سفالگری در روستای کلپورگان سراوان مشغول به کار هستند.
دهواری افزود: تولیدات سفال در روستای کلپورگان سراوان در ماه حدود 500 تا 600 قطعه است.
وی گفت: در سال حدود 20 تا 25 هزار نفر از روستای کلپورگان سراوان بازدید و هفت هزار نفر از این تعداد در ایام نوروز برای بازدید به این مکان سفر می‌کنند.
وی از جمله اقداماتی که برای بازدیدکنندگان و گردشگران در نظر گرفته شده را ایجاد فضای سبز مناسب، بهبود، ایجاد سرویس‌های بهداشتی برای بازدید کنندگان، بهسازی مسیر راه و نصب تابلو‌های علامت گذاری شده بیان کرد.
وی به موزه مردم شناسی سراوان اشاره کرد و گفت: سازمان میراث فرهنگی اقدامات خوبی به منظور حمایت از این هنر انجام داده که ایجاد موزه مردم شناسی و میراث فرهنگی سراوان یکی از اقداماتی است که تولیدات زنان سفالگر کلپورگانی در این موزه در معرض دید قرار می‌گیرند.
دهواری ادامه داد: هنرمندان کلپورگانی شرکت تعاونی تشکیل داده‌اند و سازمان در چارچوب سیاست‌های کلی در راستای حمایت از هنرمندان، اقدام به بیمه زنان سفالگر می کند.
با توجه به تبلیغات بسیار زیادی که برای معرفی سفال کلپورگان صورت گرفته اما متأسفانه کلپورگان مظلوم واقع شده و زنان این روستا که تقریباً به 30 نفر می‌رسند از راه تهیه سفال زندگی خود را می‌گذرانند و اگر دولت به وعده‌هایی که برای بیمه این زنان می‌دهد، عمل کند شاید از گوشه ای از زحمات این زنان هنرمند که از دستان توانمند خود ارتزاق می‌کنند، تقدیر شود.
